به‌رغم درخواست بسیاری در ایران و جهان برای توقف اجرای حکم اعدام نوید افکاری، این ورزشکار جوان که در جریان اعتراض‌های مرداد ۱۳۹۷ شیراز بازداشت شده بود، صبح شنبه ۲۲ شهریور (۱۲ سپتامبر) اعدام شد.
حجت‌الاسلام کاظم موسوی، رئیس کل دادگستری استان فارس، ضمن تایید خبر اعدام نوید افکاری گفت: «حکم قصاص نفس نوید افکاری متهم به قتل صبح امروز پس از انجام تشریفات قانونی استیذان و با اصرار اولیاء دم و خانواده مقتول به مرحله اجرا گذارده شد.»
کاظم موسوی درباره بازداشت و محاکمه نوید افکاری گفت: «این متهم ۴۶ روز پس از ارتکاب جنایت در شهریور ماه ۹۷ دستگیر و پرونده وی پس از تکمیل تحقیقات توسط بازپرس ویژه قتل در دادسرای عمومی و انقلاب شیراز با صدور قرار جلب به دادرسی معاون دادستان عمومی و انقلاب شیراز جهت رسیدگی به دادگاه کیفری یک استان فارس ارسال گردید.»
به گفته رئیس کل دادگستری استان فارس، پس از برگزاری جلسه علنی رسیدگی به این پرونده، شعبه اول دادگاه کیفری یک استان که با حضور دو قاضی تشکیل شد متهم اصلی پرونده را به قصاص نفس محکوم کرد.
اتهام اصلی در پرونده نوید افکاری “قتل کارمند حراست اداره آبفای شیراز” بود، اما او گفته که اعترافاتش در مورد این قتل، “زیر فشار و شکنجه” گرفته شده است.
حسن یونسی، وکیل نوید افکاری نیز تاکید کرده است، ویدئویی که از آن به عنوان مدرک برای صدور حکم اعدام استفاده شده، یک ساعت پیش از قتل مامور “حراست” ظبط شده است و جرم افکاری را ثابت نمی‌کند.
اجرای ناگهانی حکم اعدام
مهدی محمودیان، عضو انجمن دفاع از حقوق زندانیان می‌گوید که وکلا در حال نوشتن لایحه درخواست بررسی دوباره پرونده بودند و انتظار اجرای حکم را نداشتند. به گفته آقای محمودیان، این حکم “به طور ناگهانی و بدون رعایت قوانین در ماه محرم” اجرا شده است.
محمودیان در توییتر نوشت: «با برادر نوید افکاری سوار هواپیما شدیم که بریم شیراز، خانواده مقتول قبول کرده بود که برای رضایت برویم و صحبت کنیم. همه امیدوار شده بودیم که رضایت بدهند، یک دقیقه قبل از حرکت هواپیما زنگ زدند و به برادرش اطلاع دادندکه نوید اعدام شده است. از هواپیما پیاده شدم. خدا لعنت کند حاکم ظالم را»
او در توییت دیگر نوشت: «بزرگترین دروغ امروز این است که می‌گویند #نوید_افکاری قصاص شده است. نوید افکاری زیر فشار و بعد از ۹ ماه شکنجه در اداره آگاهی و وزارت اطلاعات و بعد از تهدید خانواده‌اش اقرار کرده است و امروز فقط بخاطر اینکه دستگاه قضایی اقتدار پوشالی خودش رو به نمایش بگذارد اعدام شده است.»
حسن یونسی، وکیل خانواده افکاری در توییتر نوشته که صبح امروز به خانواده او اطلاع داده‌اند که فرزندشان اعدام شده است.
یونسی در توییت دیگر نوشت: «خبر اعدام نوید افکاری در حالی منتشر شد که جمعی از خیرین شهر شیراز قرار بود فردا صبح برای گفت‌وگو و جلب رضایت خانواده مقتول با آنها دیدار کنند.»
او گفته که دستگاه قضایی برای اجرای حکم “عجله” داشته است: “بر اساس آیین نامه اجرای احکام قصاص محکوم علیه حق دارد قبل از اجرای حکم با خانواده خود دیدار داشته باشد.”
جزئیات پرونده چه بود؟
نوید و وحید افکاری سنگری شهریور ۱۳۹۷ چند روز بعد از اعتراضات سراسری مرداد ماه آن سال بازداشت شدند. سه ماه بعد حبیب افکاری هم بازداشت شد.
نوید افکاری سنگری، به اتهام قتل حسن ترکمان کارمند حراست اداره آبفا شیراز به اتهام محاربه و شرکت در اعتراضات سراسری مرداد ۱۳۹۷ به دو بار اعدام محکوم شده بود. برادر او وحید افکاری سنگری نیز در مجموع به ۵۴ سال زندان و برادر دیگرش حبیب افکاری سنگری به ۲۷ سال زندان و همه به ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده‌اند.
به گفته فعالان حقوق بشر، حسین ترکمان “یک مأمور امنیتی وابسته به حراست شرکت آبفا” بوده که در روز دوم مرداد ۷۷ به قتل رسیده است. خبرگزاری‌های فارس و مشرق‌نیوز نوشته‌اند که او “یکی از نیروهای امنیتی حاضر در تجمعات” شیراز بود.
برادران افکاری می‌گویند در زندان شکنجه شده‌اند که علیه یکدیگر اعتراف کنند تا جایی که یکی از آنها دو بار دست به خودکشی زده است.
آنها خواستار دادرسی مجدد و عادلانه شده بودند. بهیه نامجو، مادر برادران افکاری از قوه قضائیه ایران خواسته بود که “فقط در یک دادگاه عادلانه دوباره به اتهامات آنها رسیدگی کند.”
مهدی محمودیان، فعال سیاسی درباره جزئیات پرونده نوید افکاری در توییتر نوشت:
«نوید افکاری ۳ پرونده داشت. پرونده اول قتل که در دادگاه کیفری یک فارس به قصاص محکوم شده بود. این حکم بعد از فرجام‌خواهی در شعبه دیوان‌عالی تایید شده بود. سپس با ارائه اسناد و مدارک جدید درخواست اعاده دادرسی از دیوان عالی شده بود که پرونده به شعبه ۳۸ دیوان‌عالی ارجاع شده و رد شد. پس از رد این اعاده وکلا در حال نوشتن مجدد لایحه برای درخواست اعاده مجدد بودند. هم‌زمان با وجود اینکه حکم قصاص ایرادات فراوان داشت از ترس اینکه ناگهان حکم اجرا نشود با مشورت وکلا تصمیم بر این شد که رضایت خانواده مقتول نیز جلب شود تا دستاویزی برای اعدام نوید وجود نداشته باشد و با رایزنی‌هایی که با خانواده مقتول شد قرار بر این شد که یکشنبه ۲۳شهریور به دیدار ایشان برویم که به طور ناگهانی و بدون رعایت قوانین در ماه حرام امروز صبح این حکم ظالمانه که بر اساس اقاریر زیر شکنجه زندانی بود اجرا شد.»
خود نوید افکاری چند مرتبه از جمله در یک فایل صوتی که از زندان منتشر کرده بود، گفته بود که مرتکب جرمی نشده است:
“از روز اول بازداشت به بازپرس گفتم من آن لباس شخصی [که کشته شده] را نه می‌شناسم و نه حتی اسمش را شنیدم. ولی زیر شکنجه به خاطر نجات خانواده‌ام و به خاطر وحید تن به خواسته‌های آنان دادم.”
“آنها می‌گویند تو و برادرت عضو یک گروه معاند با نظام هستید. در اغتشاشات سال ۹۶ و ۹۷ شیراز حضور داشتید، به رهبر توهین کردید. نیروی امنیتی هم کشتید. والله ما بی‌گناهیم… هیچ دلیل و مدرک قانونی در این پرونده نیست. هر چه هست نوشته‌های زیر شکنجه است. برای محکوم کردن ما چند مدرک ساختگی و دروغ هم ارائه کرده‌اند.”
نوید افکاری گفته بود که به مراجع مختلف قضایی شکایت کرده و با وجود گزارش پزشکی قانونی از شکنجه او و شاهد عینی “نخواستند صدای ما را بشنوند. فهمیدم دنبال یک گردن برای طنابشان می‌گردند.”
برخی واکنش‌ها به اعدام نوید افکاری
واکنش مدیر خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل
دیانا الطحاوی مدیر خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای گفت: “اعدام مخفیانه امروز صبح نوید افکاری قهرمان کشتی، بدون آنکه خود او، خانواده یا وکیلش پیشتر از این برنامه با خبر شده باشند، آن هم بعد از محاکمه ای غیرعادلانه، تمسخر هولناک عدالت است که باید فورا با اقدام بین المللی مواجه شود.”
“نوید افکاری مرد جوانی با آیندهای روشن بود. اجرای حکم اعدام او با بی اعتنایی کامل به اصول اولیه عدالت بار دیگر ظالمانه بودن مجازات اعدام را ثابت می‌کند. تعدادی قاضی در دادگاه‌های مختلف با استفاده از ‘اعترافات’ اجباری که زیر شکنجه به دست آمده بود او را محکوم کردند، و مکررا از رسیدگی به شکایات او در مورد شکنجه خودداری کردند.”
وزارت خارجه آلمان اعدام نوید افکاری را محکوم کرد
خانم بربل کوفلر، مسئول حقوق بشر در وزارت خارجه آلمان، از اعدام نوید افکاری عمیقا ابراز تاسف کرد و در توئیتی نوشت: «این قابل قبول نیست که تمامی اصول قانونی و حقوقی را نادیده می‌گیرند؛ تنها برای خاموش کردن صداهایی که دوست ندارند. دو برادر نوید که هنوز در زندان هستند، حالا به ابراز همبستگی ما نیاز دارند.»
کمیته بین‌المللی المپیک
کمیته بین‌المللی المپیک هم اعدام او را “خبری بسیار تلخ” توصیف و با خانواده و دوستان نوید افکاری ابراز همدردی کرده است.
در پیام کمیته بین‌المللی المپیک آمده است: «اعدام کشتی‌گیر نوید افکاری در ایران خبر خیلی ناگواری بود. کمیته بین‌المللی المپیک امروز از این خبر بهت‌زده شد.»
کمیته بین‌المللی المپیک همچنین به نامه‌های توماس باخ، رییس این کمیته اشاره کرد که طی هفته اخیر به رهبر جمهوری اسلامی و حسن روحانی برای بخشودن افکاری «با رعایت احترام به حاکمیت ملی جمهوری اسلامی» نوشته شد.
در پیام این کمیته آمده «کاملا تکان‌دهنده است» که درخواست‌های ورزشکاران سراسر جهان، تلاش‌های کمیته بین‌المللی المپیک، همراه با کمیته ملی المپیک ایران و اتحادیه جهانی کشتی به نتیجه نرسید.
کمیته بین‌المللی المپیک در پایان با خانواده و دوستان نوید افکاری ابراز همدردی کرده است.
اتحادیه جهانی کشتی هم نوشته است که خبر اعدام آقای افکاری برایشان “ویرانگر” بوده است. این اتحادیه در بیانیه خود آورده که “بسیار متاسف” است که تلاش‌های کشتی‌گیران سراسر جهان و اتحادیه جهانی کشتی برای جلوگیری از اعدام به نتیجه نرسیده و با خانواده وی اظهار همدردی کرد.
پیکر نوید افکاری شامگاه در روستای سنگر از توابع همایجان شهرستان سپیدان استان فارس تحت تدابیر امنیتی و شبانه به خاک سپرده شد.