ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Wed, 10.05.2006, 6:37
انتخاب اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل

ايسنا: خبرگزاری آسوشيتدپرس اعلام كرد: كوبا، عربستان، چين و روسيه به رغم آمار حقوق بشر ضعيفشان كرسی‌های شورای حقوق بشر جديد سازمان ملل را به دست آوردند؛ اما ايران و ونزوئلا در اين رقابت ناكام ماندند.
اين خبرگزاری گزارش داد: گروه‌های حقوق بشر اعلام كردند كه آنها به طور كل از ٤٧ عضو منتخب اين شورا خشنودند. اين شورا جايگزين كميسيون حقوق بشر سازمان ملل می‌شود.
كنت روت، مدير اجرايی ديده‌بان حقوق بشر، اعلام كرد: دولت‌های خرابكار و دولت‌هايی كه تاريخچه‌ی تضعيف حمايت از حقوق بشر را در جريان عضويت در كميسيون قبلی داشتند، هم اكنون در زمره‌ی اقليت به شمار می‌روند.
وی افزود: هيچ تضمينی وجود ندارد كه اين شورا به موفقيت برسد؛ اما اين اقدام گامی در يك مسير صحيح است.
روت پيش از رای‌گيری اعلام كرد، اين شورا نسبت به كميسيون بی‌اعتبار قبلی ارتقای زيادی يافته؛ چرا كه بسياری از كشورهايی كه ناقض حقوق بشرند و در كميسيون قبلی عضو بودند، در اين شورا به دنبال كرسی نبودند.
اين كشورها شامل سودان، زيمبابوه، ليبی، كنگو، سوريه، ويتنام، نپال، سريلانكا، اريتره و اتيوپی هستند.
آمريكا در انتخابات اين شورا حضور نداشت؛ اما جان بولتون نماينده‌ی آمريكا در سازمان ملل، با مورد تمسخر قرار دادن انتخاب كوبا در شورای حقوق بشر گفت: اين امر نگرانی‌های واشنگتن را درباره‌ی اين هيات جديد ثابت كرد و مخالفت آمريكا را با اين شورا توجيه كرد.
بولتون اظهار داشت: اين امر به آسانی نشان داد كه نواقص كميسيون پيشين در كميسيون كنونی نيز هم‌چنان وجود دارد. ما زمانی كه عليه اين قطعنامه رای داديم، اين امر را پيش بينی كرديم.
وزارت خارجه‌ی كوبا نيز اعلام كرد: آمريكا به هدفش برای جلوگيری از احراز كرسی در شورای حقوق بشر از سوی كوبا ناكام ماند.
كوفی عنان دبير كل سازمان ملل نيز از تشكيل شورای حقوق بشر جديد و ميزان حضور گسترده‌ی اعضای آن استقبال كرد.
استفان دوجاريك، سخنگوی عنان اظهار داشت: عنان معتقد است كه اين امر تعهد گسترده برای جايگزينی كميسيون پيشين حقوق بشر را با سازمانی كه می‌تواند موثرتر كار كند، نشان می‌دهد. اين شورا می‌تواند ايده‌آل‌های حقوق بشر را با اعتبار بيشتری به اجرا در آورد.
دوجاريك گفت: اين سازمان جديد كه از ١٩ ژوئن (٢٩ خرداد) كارش را آغاز می‌كند، بايد آمارهای حقوق اعضايش را به علاوه‌ی كشورهای ديگر مورد بازبينی قرار دهد. اين امر به اعضا اين شانس را می‌دهد تا عمق تعهدشان را به ارتقای حقوق بشر هم در خانه و هم در خارج از آن نشان دهند.
روت اظهار داشت: تعدادی از كشورها در اين انتخابات پيروز شدند كه ما ترجيح می‌داديم در اين شورا حقوق نداشته باشند از جمله چين، روسيه، عربستان و كوبا؛ اما اين امر غير قابل اجتناب بود.
اين شورا در ژنو مستقر است و كرسی‌هايش بدين صورت تقسيم شده است:
- ٨ كرسی برای آمريكای لاتين و حوزه‌ی كارائيب؛
- ١٣ كرسی برای آفريقا؛
- ١٣ كرسی برای آسيا؛
- ٦ كرسی برای اروپای شرقی؛
- ٧ كرسی برای غرب اروپا؛
كرسی‌های آسيايی به بحرين، بنگلادش، چين، هند، اندونزی، ژاپن، اردن، مالزی، پاكستان، فيليپين، عربستان كره‌ی جنوبی و سريلانكا رسيد.
كرسی‌های اروپايی نيز به انگليس، كانادا، فنلاند، فرانسه، آلمان، هلند، سوييس، جمهوری آذربايجان، جمهوری چك، لهستان، رومانی، روسيه و اوكراين اختصاص يافته است.
كرسی‌های آفريقايی نيز به الجزاير، كامرون، جيبوتی، گابون، غنا، مالی، موريتانی، مراكش، نيجريه، سنگال، آفريقای جنوبی، تونس و زامبيا اختصاص يافت.
كرسی‌های حوزه‌ی آمريكای لاتين و كارائيب نيز به آرژانتين، برزيل، كوبا، اكوادور، گواتمالا، مكزيك، پرو و اروگوئه اختصاص يافت.
تاسيس نهاد تازه‌ی شورای حقوق بشر يكی از گام‌های اساسی برای اصلاح ساختار سازمان ملل متحد است.
آمريكا با تشكيل اين نهاد مخالف بود با اين استدلال كه سازمان ملل نمی‌تواند از انتخاب كشورهايی جلوگيری كند كه در عرصه‌ی حقوق بشر كارنامه‌ی منفی دارند.
تركيب منطقه‌يی شورای كنونی بر اساس جمعيت است. هر كشوری برای به دست آوردن كرسی بايد اكثر آرای ١٩١ عضو سازمان ملل را كسب كند.


عبدالكريم لاهيجى:
عدم انتخاب ايران، نشانه انزوای ایران در جامعه بین‌المللی و در سازمان ملل متحد است.


دويچه وله / كيواندخت قهاری: مجمع عمومى سازمان ملل متحد در نيويورك اعضاى شوراى حقوق بشر اين سازمان را انتخاب كرد. شوراى حقوق بشر نهادى است جديد با ۴۷ عضو كه قرار است جايگزين كميسيون حقوق بشر سازمان ملل شود. در سال‌هاى اخير به اين كميسيون انتقاد شديد مى‌شد كه كارآيى لازم را براى پاسدارى از حقوق بشر در جهان ندارد. ايران هم داوطلب عضويت در اين شورا شده بود، اما انتخاب نشد.

دويچه وله: آقای دکتر لاهیجی، سرانجام مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعضای شورای حقوق بشر را انتخاب کرد و ایران که برای عضویت داوطلب شده بود، انتخاب نشد. خواهش مى‌كنم برای شنوندگان ما توضیح بدهید كه چرا؟

عبدالکریم لاهیجی: با توجه به اینکه تقسیم‌بندی بر مبنای جغرافیایی ـ قاره‌ای و به اعتبار وسعت و جمعیت هر یک از قاره‌ها صورت می‌گیرد، قاره آسیا و خاورمیانه ۱۳ عضو دارد و قاره آفریقا هم همینطور. در مورد قاره آسیا ۱۸ کشور داوطلب شده بودند که ۱۳ کشور عضو شدند، به لحاظ اینکه اصولا در آسیا، همچنانکه در آفریقا، به سختی می‌توان ۱۳ کشور را پیدا کرد که کارنامه‌ی قابل قبولی، حتا، بصورت نسبی از نظر وضعیت حقوق بشر داشته باشند. اینجاست که، به اعتقاد من، انتخاب تابعی بوده از متغیر اهمیت و اعتبار دپیلماتیک و سیاسی‌- اقتصادی کشورهای داوطلب و در چنین زمینه‌ای‌ست که چین انتخاب می‌شود، با توجه به اینکه عضو شورای امنیت هم هست، و پاکستان و عربستان سعودی هم انتخاب می‌شوند و ایران انتخاب نمی‌شود. و از این نظر، فکر می‌کنم، یکی از درس‌هایی که می‌شود از این انتخاب گرفت، انزوای ایران است در جامعه بین‌المللی و در سازمان ملل متحد، هم در مقایسه با مقام کشورهای آسیایی و هم‌ بويژه، در مقایسه با کشورهای عرب در دو قاره‌ی آسیاـ آفریقا. در حالیکه بحرین، اردن و عربستان سعودی، اگر به وضعیت این کشورها درمنطقه نگاه کنیم، اینها انتخاب می‌شوند و ایران انتخاب نمی‌شود. درآفریقا هم ما می‌بینیم که سه کشور شمال آفریقا، الجزایر، مراکش و تونس انتخاب می‌شوند. از این نظر است که متاسفانه وضعیت ایران، به لحاظ دولت جمهوری اسلامی، هم از کشورهای آسیایی عقب‌تر است و هم از کشورهای عرب و مسلمان.

دويچه وله: همانطور که اشاره کردید، با وجود توصیه‌های سازمانهای مدافع حقوق بشر کشورهایی مثل چین، عربستان سعودی و روسیه را انتخاب کردند. آیا می‌توانیم بگوییم انتقادی که آمریکا کرده بود، در اینمورد که با مقررات جدید برای شورای حقوق بشر بازهم کشورهای ناقض حقوق بشر عضو این شورا می‌شوند، درست است؟

عبدالکریم لاهیجی: انتقاد آمریکا کم‌وبیش درست است، برای اینکه متاسفانه آمریکا خودش هم در سطح کشورهای ناقض حقوق بشر است، بويژه، با وضعیت وخیمی که در کشورهای عراق و تا حدودی افغانستان و در پایگاه نظامی گوانتانامو برای خودش بوجود آورده است. ولی اگر کشورهای عضو سازمان ملل و ما مدافعان حقوق بشر می‌خواستیم از پیشنهادات آمریکا تبعیت بکنیم، اصلا من فکر نمی‌کنم که شورای حقوق بشر بوجود می‌آمد، به لحاظ اینکه آمریکا پیشنهادش این بود که مجمع عمومی با اکثریت سه‌چهارم اعضای این شورا را انتخاب بکند و ما می‌دانیم که در شرایط کنونی هم که با اکثریت نصف باضافه‌ی یک بود، اعضای شورا به سختی انتخاب شدند. یادآوری می‌کنم، مثلا برای عضویت ۱۳ کشور آفریقایی فقط ۱۳ کشور داوطلب بودند. همین وضعیت کم‌وبیش در مورد اروپای غربی و آمریکا هم بوده که برای ۷ عضویت فقط ۹ کشور درخواست عضویت کرده بودند. به عقیده‌ی من، با توجه به اینکه ترکیب سازمان ملل و ساختار منشور سازمان ملل بر این است که تمام کشورهای عضو سازمان ملل حقوق مساوی دارند و می‌توانند در تمام نهادهای سازمان ملل عضویت داشته باشند، به استثنای شورای امنیت، من فکر می‌کنم که نتیجه‌ی بدست آمده برای ما مدافعان حقوق بشر کم‌وبیش قابل پیش‌بینی بوده، با توجه به ترکیب مجمع عمومی سازمان ملل و ساختار سازمان ملل در منشور آن.

دويچه وله: با توجه به ترکیب اعضا و ساختار شورای حقوق بشر، انتظار تغییر محسوسی در کیفیت کار و میزان کارآیی این شورا را، از جمله در مورد کشورهایی مثل ایران، دارید؟

عبدالکریم لاهیجی: من این امید را دارم، بخاطر اینکه ترکیب این شورا، هرچند ترکیب آرمانی نیست، اما از ۴۷ کشوری که انتخاب شده‌اند، ۳۰ کشور کم‌وبیش صلاحیت عضویت در این شورا را دارند و تقریبا دوسوم اعضای این شورا واجد صلاحیت هستند. بنابراین، باید امیدوار بود که این شورا کارنامه‌ی بهتری از کمیسیون حقوق بشر داشته باشد، بخصوص که مدت زمان تشکیل‌اش هم بیش از کمیسیون است و حتا اگر طی ماههای آینده شورا مواجه بشود به کشوری مثل عربستان سعودی که در آن وضعیت حقوق بشر به چنان وخامتی رسیده است که نمی‌تواند به عضویت خودش در شورا ادامه بدهد. می‌دانید که در اساسنامه پیش بینی شده است که با اکثریت دوسوم می‌شود عضویت یک کشور را به حالت تعلیق درآورد. در هرحال، من فکر می‌کنم، این شورا با ترکیب کنونی‌اش می‌تواند کارنامه بهتری از کمیسیون حقوق بشر، بویژه، نسبت به دهسال گذشته داشته باشد.