موج انصراف هنرمندان از شرکت در جشنواره فجر
دویچه وله فارسی
هم‌زمان با تجمع‌هایی در تهران و بسیاری از دیگر شهرهای ایران در اعتراض به سقوط هواپیمای اوکراینی به دست سپاه پاسداران، جمع دیگری از هنرمندان ایرانی نیز کناره‌گیری خود از جشنواره‌های فجر را اعلام کردند.
شمار زیادی از کارتونیست‌ها و طنزنویسان ایران با انتشار بیانیه‌ای ضمن اعلام کناره‌گیری خود از جشنواره‌های هنری فجر، خواستار اعلام عزای عمومی و برگزاری مراسم بزرگداشت برای جان‌باختگان حوادث اخیر، از جمله اعتراضات آبان‌ماه گذشته و قربانیان سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی شده‌اند.
این هنرمندان در بیانیه خود از جمله نوشته‌اند: «يقينا استمرار اين وضعيت، مردم را در حصر بغض، نگرانی و وحشت نگاه خواهد داشت؛ راه حل برون‌رفت از اين وضعیت، فقط و فقط تصمیم قاطع و اقدام برای سخن گفتن صریح مسئولان با مردم و دوری از تکذیب و فرافکنی (مشخصا در حادثه هواپيمایی اوكراين) است.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «ما، جمعی از اهالی هنر اين مرز و بوم، خواستار روشن شدن علل واقعی اين فجايع و استعفا و محاکمه خاطیان از خرد تا کلان، برگزاری مراسم باشکوه برای درگذشتگان و اعلام عزای عمومی هستيم و همراه و همگام با مردم دردمند خود، بر این خواسته خود پای می‌فشاریم و از مسئولان کشور تقاضا داریم اجازه دهند مردم خود به جای خود سخن بگویند و کسی نقش ذهن و زبان آنها را برعهده نگیرد.»
این بیانیه که ۴۳ کارتونیست و طنزپرداز ایرانی آن را امضا کرده‌اند، ادامه می‌دهد: «همچنین اعتقاد داریم حال که در همراهی با آسیب‌دیدگان و داغداران حوادث اخیر، دبیر و داوران بخش‌های مختلف جشنواره فجر، از حضور در این رویداد، کناره گرفته‌اند، به نظر می‌رسد کمترین اعتراض، عدم حضور در این جشنواره است. بر این اساس، ما جمعی از هنرمندان ایران ضمن اعتراض به رخدادهای اخیر، عدم حضور خود را در جشنواره فجر اعلام می‌کنیم.»
سایه سقوط هواپیما بر سینما و تئاتر
بسیاری از بازیگران و هنرمندان حوزه سینما و تئاتر نیز از انصراف خود برای شرکت در جشنواره فجر خبر داده‌اند. پیمان معادی، پگاه آهنگرانی، سارا بهرامی، مریم بوبانی، پرستو گلستانی، حسن معجونی، امیر مهدی ژوله، مهدی کوشکی، سمانه زندی‌نژاد، آتیلا پسیانی، عبدالرضا کاهانی و حسام خلوصی، از جمله این انصراف‌دهندگان هستند.
در این میان مریم بوبانی، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون، اعلام کرده که نه تنها در جشنواره فجر شرکت نمی‌کند، بلکه پس از به پایان بردن دو سریال نیمه‌کاره‌اش، به همکاری خود با صدا و سیمای جمهوری اسلامی پایان خواهد داد.
پیش از این مسعود کیمیایی، کارگردان سرشناس سینمای ایران، از انصراف شرکت در جشنواره فجر امسال و بیرون کشیدن فیلم خود از این جشنواره خبر داده بود.
لغو کنسرت‌ها
علیرضا عصار، خواننده سرشناس نیز با انتشار ویدئویی در صفحه اینستاگرام خود به حوادث اخیر واکنش نشان داد و ضمن تسلیت به بازماندگان قربانیان فاجعه سقوط هواپیمای اوکراینی، از جمله گفت: «جانی برای آواز خواندن در من نمانده...»
آقای عصار همچنین ضمن اعلام لغو کنسرت خود، تأکید کرده که با وجود تمرین سه ماهه گروه‌اش برای اجرای این کنسرت، لغو آن “کمترین کار” برای ابراز همدردی و همراهی با مردم ایران است.
علیرضا قربانی، خواننده مشهور موسیقی ایرانی نیز دیروز یکشنبه با اعلام خبر لغو کنسرت‌هایش، در یادداشتی از جمله نوشت: «بیان آن‌چه در این روزها بر جان و جهان ما ایرانیان گذشته است، با بضاعت واژه‌ها حتی در شعر نمی‌گنجد. چگونه شرح بیان باید داد اندوه مادران و پدران داغدار، همسران دل‌سوخته، فرزندان بی‌پناه و مهم‌تر مام میهن را که اینچنین به عزای فرزندان رعنای خود نشسته است. چه عشق‌ها، چه دانایی‌ها و چه جوان‌هایی که اسطوره شدند، پیش از به ثمر نشستن. مگر می‌شود دید و دم بر نیاورد...»
علاوه بر لغو کنسرت‌ها، شماری از هنرمندان حوزه موسیقی نیز انصراف خود از شرکت در جشنواره فجر را اعلام کرده‌اند. بهرنگ حسین‌زاده، علی قمصری، هانا کامکار و مقداد شاه‌حسینی از جمله این هنرمندان هستند.
انصراف دبیر و داوران جشنواره کارتون فجر
هم‌زمان دبیر و داوران جشنواره کارتون فجر نیز با انتشار بیانیه‌ای از جشنواره امسال انصراف دادند. کیارش زندی، دبیر و کامبیز درم‌بخش، جمال رحمتی و علی درخشی، از داوران امسال جشنواره تجسمی فجر، در بیانیه خود نوشته‌اند: «در زمانی‌که داغ بر دل مردمان سرزمینمان سنگینی می‌کند، شایسته نیست به جشن بنشینیم، حتی اگر این بزرگترین جشن ملتی باشد که چهل سال پیش با هزار آرزو در کنار هم رقم زدند، ولی چه کنیم که چهلم فراغ فرزندان این آب و خاک پارچه‌ی سیاه ماتم بر سر ما کشیده است و کاری حتی از ما که کارتونیست هستیم بر نمی‌آید و تلخکی قلم‌هایمان از تلخی کام‌هایمان نمی‌کاهد.»
پیشتر ابراهیم حقیقی، دبیر دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، به همراه شمار دیگری از دبیران و داوران بخش‌های مختلف این جشنواره از حضور در آن انصراف داده بودند. دبیر و داوران بخش عکس دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر ضمن “همدلی با قربانیان فاجعه اخیر و درک شرایط اجتماعی و حال عمومی جامعه انسانی و فرهنگی” در بیانیه خود نوشته بودند که از ادامه همکاری با “این رویداد” معذورند و ضمن تشکر از عکاسان شرکت‌کننده، “تأثر و همدلی عمیق خود را با مردم داغدار ایران” اعلام می‌کنند.
رضا رینه‌ای، دبیر بخش خوشنویسی این جشنواره نیز از حضور در آن “در راستای همدلی با مردم ایران” انصراف داده بود. مهدی مهدیان، علی باقری و مهدی فاتحی، دبیر و داوران بخش گرافیک و مهنوش مشیری، علی هاشمی شهرکی، علی خدایی و پیمان رحیمی‌زاده، دبیر و داوران بخش تصویرگری جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز در همین راستا از حضور در آن انصراف داده‌اند.
مهدی فاتحی، از داوران بخش گرافیک جشنواره فجر نیز در صفحه اینستاگرام خود از شرکت در این جشنوراه انصراف داده بود. فرزاد فرجی، مجید ضیائی، صادق باقری، هیربد همت‌آزاد، دبیر و داوران بخش سرامیک این جشنواره نیز از جمله انصراف‌دهندگان از حضور در این جشنواره مزبور هستند. کامبیز صبری که به عنوان داور مجسمه‌سازی دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر معرفی شده بود، با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود، از همراهی با این جشنواره اعلام کناره‌گیری کرد.
همچنین لیلی گلستان، ، مدیر گالری گلستان، اعلام انصراف خود برای حضور در دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را اعلام کرده است.
اعتراض هنرمندان و موج انصراف آنها از شرکت در جشنواره‌های فجر واکنشی به سرنگون شدن هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین توسط سپاه پاسداران است که در جریان آن تمام ۱۷۶ سرنشین هواپیما کشته شدند. مسئولان جمهوری اسلامی پس از سه روز پنهان‌کاری، سرانجام اعتراف کردند که هواپیمای مزبور را اندکی پس از برخاستن از “فرودگاه امام خمینی” به مقصد کی‌یف، هدف اصابت موشک قرار داده و سرنگون کرده‌اند.
بیشترین قربانیان این حادثه شهروندان ایرانی و کانادایی بودند. تعدادی از مسافران این پرواز نیز دانش‌آموختگان دانشگاه‌های مهم تهران بودند و شماری از آنها قصد داشتند پس از توقف در کی‌یف با هواپیمای دیگری به محل زندگی و تحصیل خود در کانادا سفر کنند.
پگاه آهنگرانی بازیگر سینما در استوری اینستاگرامش نوشت: «با وجود این همه مصیبت که در ایام اخیر کام مردم ما را تلخ کرده، با دیگر دوستان و همکارانم همراه می‌شوم و در جشنواره فجر با هیچ عنوانی حضور پیدا نمی‌کنم.»
پیشتر مسعود کیمیایی کارگردان سینما و پس از آن پیمان معادی، پرستو گلستانی، مریم بوبانی و سارا بهرامی نیز از شرکت در جشنواره فیلم فجر انصراف داده بودند.
این هنرمندان سقوط هواپیمای اوکراینی با شلیک مستقیم موشک سپاه پاسداران و کشته شدن ۱۷۶ نفر را علت این امر بیان کرده‌اند.