iran-emrooz.net | Mon, 01.05.2006, 23:06
اعتراض كارگران ايران در روز كارگر
اعتماد ملی / فهيمه خضر حيدری
صبح ديروز خيابان‌های تهران شاهد راهپيمايی هزاران نفر از اعضای جامعه كارگری شامل گروه‌های مختلف كارگران، دانشجويان شاغل و NGO های فعال در حوزه كارگری به مناسبت روز جهانی كارگر بود، راهپيمايی‌ای كه جمع بزرگی از شركت‌كنندگان در آن را كارگران اخراجی شركت‌های خصوصی و دولتی، كارخانجات و معادن تهران و شهرستان‌ها تشكيل می‌دادند.
عده زيادی از كارگران كه برای شركت گسترده در اين راهپيمايی عظيم از شهرهای دور و نزديك كشور به تهران آمده بودند، در حالی روز جهانی كارگر را گرامی داشتند كه از كار بركنار شده و يا ماههاست كه حتی حقوق پايه خود را نيز از كارفرمايان دريافت نكرده‌اند. اين كارگران كه اكثرا به نمايندگی از جمع‌های ١٠٠ يا ٢٠٠ نفره همكاران اخراج شده خود در راهپيمايی بزرگ پايتخت حضور يافته بودند با حمل پلاكاردهايی با شعار »امنيت مشاغل حق مسلم ماست« خواستار رسيدگی مسوولانه وزير كار و دولت به وضعيت معيشتی و مشكلات كارگران اخراجی شدند.
اخراج گسترده كارگران و بی‌توجهی نسبت به پرداخت حقوق حداقلی آنها در شرايطی صورت می‌گيرد كه بنا به گفته معاون اجتماعی وزير كار دست‌كم ٤٠ درصد از جامعه كارگری فاقد مسكن و مستاجر هستند.
كارگران بحران زده
در حالی كه هر لحظه بر تعداد كارگران شركت كننده در راهپيمايی هزاران نفری روز جهانی كارگر افزوده می‌شد و تعداد شركت كنندگان در اين راهپيمايی به حدی بود كه بار ترافيكی خيابان‌های پايتخت نيز به شدت افزايش پيدا كرد كارگران بازنشسته نيز با حضور در راهپيمايی ديروز هر گونه تعرض به تشكيلات كارگری را به شدت محكوم كردند.
از سوی ديگر حضور گسترده كارگران واحدهای اخراجی و بحران زده از سراسر كشور در اين راهپيمايی از وجود مشكلات شديد معيشتی و امنيتی در ميان زحمتكش‌ترين قشر جامعه خبر می‌داد. كارگران اخراج شده كاشانی كه بيش از ١٣ ماه است هيچ گونه حقوقی دريافت نكرده‌اند، كارگرانی كه بعضا با وجود ٢٠ سال سابقه كار از سابقه بيمه بسيار اندكی برخوردار شده‌اند، كارگران »فرنخ« قزوين كه در بازداشت به سر می‌برند، اخراج شده‌اند و يا ماههاست كه حقوق نگرفته‌اند، كارگران بيكارشده و يا بدون حقوق كارخانجات نساجی، زنان كارگر كه نسبت به تبعيض‌های ناروای كارفرمايان اعتراض داشتند و بسياری ديگر از گروه‌های معترض كارگری در حالی در راهپيمايی ديروز شركت كردند كه بار سال‌ها رنج و زحمت بی ارج را بر دوش می‌كشيدند و خواهان بركناری مديران بی‌كفايت بودند. كارگران واحدهای مشكل‌دار در استان‌های قزوين، زنجان، كاشان، اصفهان، قم، فارس و ... با سر دادن شعارهايی در راهپيمايی روز جهانی كارگر، ضمن اعتراض به وضعيت موجود خود، خواستار پايان دادن به بحران كارخانه‌ها و بلاتكليفی خود شدند.
قراردادهای موقت و شركت‌های خدماتی
در اين ميان كارگران خراسان شمالی اشتغال كارگران به صورت قرارداد موقت و يا در قالب شركت‌های خدماتی را عامل اصلی از ميان رفتن امنيت شغلی كارگران دانسته و درباره موج گسترده اخراج آنان تذكر دادند. اين كارگران از شرايطی گلايه داشتند كه سبب شده است ٦٠ درصد كارگران اين استان به صورت قرارداد موقت كاركنند و مهمترين مشكل جامعه كارگری را قراردادهای موقت اعلام كردند.
اين در حالی است كه بخشنامه‌های جديد دولت اين امكان را برای اكثر شركت‌های خدماتی و پيمانكاری فراهم آورده است كه به راحتی از پرداخت بيمه و ساير مزايای كارگران سرباز زنند و يا حتی برخلاف قانون به هنگام استخدام از آنان سفته و يا چك سفيد امضا بگيرند.
وزير كار بركنار شود
در همين حال كارگران شركت كننده در راهپيمايی ديروز با سر دادن شعارهايی مثل »وزير [... ]، استعفا، استعفا«، دخالت‌های بی‌رويه وزارت كار در امور داخلی تشكلات كارگری را محكوم كردند و به طور جدی و يكپارچه خواهان استعفای وزير كار شدند.
ده‌ها هزار كارگری كه ديروز خود را از سراسر كشور برای حضور در راهپيمايی روز جهانی كارگر به تهران رسانده بودند، با محكوم كردن اقداماتی كه منجر به مهار تشكيلات مستقل كارگری می‌شود به شدت نسبت به سياسی‌كاری‌های وزارت كار اعتراض و اعلام كردند كه اين وزارتخانه از اهداف اصلی خود كه خدمتگذاری به جامعه كارگری است، دور شده است.
راهپيمايان به مديران سياسی وزارت كار هشدار دادند كه در صورت ادامه دخالت‌های سياسی وزارت كار در امور تشكل‌ها چنين تجمع بزرگی را بدون هيچگونه ملاحظه در برابر وزارت كار نيز برپا خواهند كرد.
هزاران كارگر شركت كننده در راهپيمايی ديروز با سر دادن شعارهايی نظير «وزير [...]، استعفا، استعفا»، «وزير [... ]، استعفا، استعفا»، خواستار تجديد نظر رئيس‌جمهور در انتخاب وزير كار شده و يك‌صدا بر كناری جهرمی را فرياد زدند. كارگران همچنين در قالب گروه‌های مختلف در مسير خيابان طالقانی با سر دادن شعارهايی مثل، «مسوولان بی‌ايمان چه شد خون شهيدان»، «مرگ بر اين زندگی، اين همه شرمندگی»، «حكومت عدل علی، اين همه بی‌عدالتی»، مراتب اعتراض خود را نسبت به بی‌توجهی دولت به وضعيت معيشتی جامعه كارگری اعلام كردند.
آنها با سر دادن شعارهای ديگری مثل «اين همه ظلم و تبعيض، احمدی‌نژاد به پاخيز» و «كارگر زندانی آزاد بايد گردد»، خواستار توجه دولتمردان به مشكلات خود شدند.
افزايش ٢٠درصدی بيماری‌های شغلی در كشور
به گزارش سازمان بين‌المللی كار كه به مناسبت روز كارگر منتشر شدأ روزانه حداقل ٥ هزار نفر در سراسر جهان در اثر حوادث يا بيماری‌های شغلی جان می‌بازند .بنابر برآوردهای سازمان بين المللی كار ، روزانه حداقل ٥ هزار نفر در سراسر جهان در اثر حوادث يا بيماری‌های شغلی جان می‌بازند، اما اين روند در حال افزايش است. از سوی ديگر سالانه ٢/٢ ميليون نفر در سراسر جهان، به علت حوادث شغلی جان می‌بازند. بنا بر برآوردهای ما تقريبا ٢٧٠ ميليون حادثه غيرمرگبار شغلی هركدام سالانه منجر به از دست رفتن بيش از سه روز كاری می‌شود، همچنين ١٦٠ ميليون نفر دچار بيماری‌های شغلی می‌شوند.
در حال حاضر اتحاديه اروپا برآورد كرده است كه هزينه‌های حوادث شغلی در سال ٢٠٠٠ معادل ٥٥ ميليارد يورو بود و معتقد است كه حتی اين مبلغ به مراتب كمتر از خسارات واقعی است، اين آمار، هزينه‌های بيماری‌های شغلی را شامل نمی‌شود و ضرر ناشی از روزهای كاری كه در اؤر بيماری‌های شغلی از دست می‌رود، ٦/١ تا ٢/٢ برابر بيشتر از خسارت حوادث شغلی است، در عين حال ميليون‌ها نفر مشكلات بهداشتی درازمدت شغلی را گزارش می‌كنند.
سازمان بين‌المللی كار برآورد كرده است كه سالانه ٤ درصد توليد ناخالص داخلی در سراسر جهان صرف حوادث و بيماری‌های شغلی می‌شود. اين سازمان همچنين اعلام كرده است كه اقدامات ايمنی و بهداشتی بهتر و رقابت بالا در كنار هم امكانپذير است. بسياری از كارگران بيكار، توانايی خود را برای اشتغال از دست داده‌اند، گرچه ميزان معلوليت آنها به اندازه‌ای نيست كه شايسته دريافت بيمه معلوليت يا غرامت باشند. هرچند از دست رفتن توانايی كار اين افراد ممكن است آنقدر زياد باشد كه امكان اشتغال مجدد آنها را به شدت كاهش دهد.
پژوهش جديدی در مورد بازنشستگی به علت بيماری، نشان می‌دهد كه از هر سه كارگر ساختمان فقط يك نفر به سن طبيعی بازنشستگی می‌رسد و دو نفر ديگر مجبورند از مستمری ازكارافتادگی استفاده كنند. برنامه هدفمند كار ايمن سازمان بين‌المللی كار برای پاسخگويی به حق كار شايسته و ايمن طراحی شده و هدف بهبود گسترش پوشش و كارآيی حمايت‌های كاری برای همه است.
افزايش آگاهی در سطح جهانی نسبت به ابعاد و عواقب حوادث، جراحات و بيماريهای شغلی، اعتلای هدف حمايت‌های اصلی برای همه كارگران مطابق با استانداردهای جهانی كار و بهبود توانايی كشورهای عضو سازمان و صنايع جهت طراحی و اجرای سياست‌ها و برنامه‌های موثر پيشگيری كننده و حمايت‌كننده از جمله اهداف اين برنامه است.
همچنين ثابت كردن اين مساله كه حمايت از كارگران در برابر شرايط نامناسب كاری ارزش خود را نشان خواهد داد و حمايت از كارگران در شرايط كاری خطرناك، گسترش پوشش‌های حمايتی و ارتقای سطح بهداشت و رفاه كارگران از ديگر اهداف برنامه هدفمند كار ايمن سازمان بين‌المللی كار است.
در كشور ما ايران نيز طی ٥ سال گذشته حوادث و بيماری‌های شغلی بين ٩ تا ٢٠ درصد افزايش داشته چنانچه بر اساس اعلام اين سازمان، اين حوادث در شش ماهه نخست سال ٨٤ نسبت به مدت مشابه در سال ٨٣ با ٤٢/٦ درصد رشد به ٩ هزار و ٣١٧ مورد رسيده است. حال آنكه زمينه‌های پيشگيری از بروز حوادث و بيماريهای شغلی همچنان مغفول مانده است از جمله بر اساس قانون كارفرمايان مشاغل سخت و زيان‌آور ملزم به استانداردسازی محيط شغلی شده‌اند. اين در حالی است كه تنها كمتر از ٢ درصد اين كارگاه‌ها استانداردسازی شده‌اند.
البته نمی‌توان ماهيت سختی كار را از كار گرفت، اما حذف زيان‌آوری با اعمال استانداردها قابل اجراست كه متاسفانه اين قانون همچنان در انتظار اجرا باقی مانده‌است. ضمن اينكه خانه‌های بهداشت كارگری به عنوان محلی برای پيشگيری از بروز و شدت حوادث و بيماری‌های شغلی به دليل تبديل به قانون نشدن در حال حذف است.