iran-emrooz.net | Thu, 27.04.2006, 10:16
چين، محبوب حاكمان مستبد در قاره سياه
دويچه وله: جمهورى خلق چين در دوران اخير سرمايه گذاريهاى كلانى در كشورهاى آفريقا انجام داده، در اجراى پروژه‌هاى مربوط به ساخت پالايشگاه‌هاى نفتى و اتوبان در اين كشورها سهيم است و محصولاتى به قاره سياه صادر می‌كند كه از لحاظ قيمت، بسختى می‌توان با آنها رقابت كرد.
چين بيش از همه به منابع طبيعى آفريقا چشم دوخته و افزون بر آن در تلاش يافتن بازارهايى تازه براى كالاهاى ارزان خود است. سفر هشت روزه هوجين تائو رييس جمهور چين كه بعد از سفر وى به آمريكا آغاز شده و اكنون رو به پايان است، گواهی‌ست بر اهميت سياسى اقتصادى آفريقا در برنامه‌هاى درازمدت دولت چين.
در طى سال‌هاى گذشته مقامات بلندپايه و همچنين رهبران چين سفرهاى متعددى به كشورهاى آفريقايى انجام داده‌اند. هو جين تائو در كنار اوباسانيو، رييس جمهور نيجريه، هوجين تائو در كنار روبرت موگابه، همتاى خود از زيبابوه و هوجين تائو در كنار مواى كيباكى رييس جمهور كنيا در پكن. تصاويرى دوستانه كه حاكى از صميميت و نزديكى ميان چين و آفريقا بوده‌اند.
به گفته «شوئوو گو» رييس انستيتو سياست‌هاى شرق آسيا در شهر بوخوم آلمان، كشور چين در دوران اخير پيوسته در تلاش گسترش مناسبات خود با آفريقا بوده است: «در پس اين افزايش علاقه، دو نياز نهفته است: نخست آنكه چين به عنوان كشور صنعتى رو به رشد، بشدت در جستجوى بازارهاى تازه براى عرضه كالاهاى خود است است و دوم آنكه چين براى تامين انرژى به منابع طبيعى احتياج دارد.»
در حال حاضر جمعيت چين از مرز ۱ ميليارد و ۳۰۰ ميليون نفر فراتر رفته و تنها منبعى كه می‌تواند اين عطش روزافزون فروبنشاند، نفت است. اقتصاد پويا و پرجنبش چين تشنه منابع طبيعى جديدى است. در طى سال‌هاى گذشته چين بعد از ايالات متحده به دومين مصرف كننده بزرگ نفت در جهان بدل شده و ميزان واردات نفت به چين در حال حاضر بر بيش از ۳ ميليون بشكه در روز بالغ می‌شود، يعنى چهار برابر ميزان واردت روزانه اين كشور در سال ۲۰۰۰ ميلادی.
همانگونه كه اشاره شد، چين حضور اقتصادى و فعاليتهاى بازرگانى خود در قاره سياه را روز به روز تقويت می‌كند، از اجراى پروژه احداث اتوبانى جديد در آديس آبابا پايتخت اتيوپى گرفته تا احداث كنسولگرى تازه‌اى در كشور سنگال واقع در غرب آفريقا. در اين راستا همچنين می‌توان از سرمايه گذاری‌هاى ۲ ميليارد يورويى چين در زمينه استخراج و توليد نفت در حوزه‌اى نفتى در سواحل نيجريه ياد كرد.
به گفته «دنيس تول» كارشناس در بنياد علم و سياست در برلين، كشورهاى آفريقايى نيز اين روند را با ديدى مثبت دنبال می‌كنند: «دولت‌هاى آفريقا، از فعاليتهاى چين در اين قاره بسيار استقبال می‌كنند، چرا كه از اين طريق شمار طرف‌ها و شركاى اقتصادى و سياسى خود را افزايش می‌دهند و از وابستگى خود به غرب می‌كاهند. از آن گذشته، اين نكته مورد پسند دولت‌هاى مستبد حاكم در كشورهاى آفريقايى قرار دارد كه چين اصولا از مداخله كردن در مسايل داخلى اين كشورها خوددارى می‌كند.»
بايد اذعان داشت كه نياز شديد چين به انرژى، سياست خارجى اين كشور را نيز تحت الشعاع قرار داده است، چرا كه رشد چشمگير اقتصادى چين، رهبران اين كشور را واداشته است كه در پى منابعى تازه باشند، منابعى كه هنوز مورد استفاده آمريكا و اروپا قرار نگرفته‌اند.
جنگ و درگيری‌هاى داخلى گوناگون، معضل آوارگان و همچنين فساد مالى مانع سرمايه گذاری‌هاى كلان چينی‌ها در قاره آفريقا نيستند. براى نمونه می‌توان از سودان نام برد. دولت چين، بى‌اعتنا به بحران دارفور و آواره شدن انسان‌هاى بيشمار در پى درگيری‌هاى خونين در اين منطقه، بيش از ۲ ميليارد دلار در صنعت نفت سودان سرمايه گذارى كرده است. تلاش‌هاى آمريكا در شوراى امنيت سازمان ملل متحد، براى تعيين تحريم‌هايی عليه سودان در نهايت با مخالفت چين و روسيه روبرو شد.
دولت چين «عدم مداخله در امور داخلی» را اساس كار خود قرار داده، به اين معنى كه چين در چارچوب فعاليتهاى تجارى، اقتصادى و عمرانى خود در آفريقا به اين نكته بها نمی‌دهد كه آيا حقوق بشر در كشورهاى آفريقايى نقض می‌شود يا نه و يا اينكه آيا پيشرفتى در فرايند دمكراتيزه كردن اين كشورها حاصل می‌گردد يا خير. و دقيقا همين امر است كه چين از ديد دولت‌هاى مستبد آفريقا، شريكى بس جذاب است.