iran-emrooz.net | Fri, 21.04.2006, 10:30
حسن روحانی: هميشه با تاخير تصميم گرفتهايم
زمان آن رسيده كه در تصميمگيریها متعادلتر باشيم
ايسنا: دبير سابق شورای عالی امنيت ملی گفت كه پيشبينی میكند بر سر مسالهی هستهيی، در نهايت غرب و ايران بايد سر ميز مذاكره بنشينند و با تعامل اين مساله را حل كنند.
حجتالاسلام حسن روحانی، رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام كه در «دومين گردهمايی سراسری دبيران تشكيلات استانی حزب اعتدال و توسعه» سخن میگفت، با تاكيد بر اينكه در شرايط حساس امروز كشور، همه به ويژه احزاب سياسی بايد در زمينهی كمك به كشور و نظام بيش از گذشته بكوشند، اظهار داشت: در دنيا معمولا حزبی كه حاكم نيست به فكر كمك به حاكمان هم نيست، اما در جمهوی اسلامی ايران، نبايد اينگونه باشد و چه حزب حاكمی كه در مصدر حكومت است و چه حزبی كه حاكم نيست، بايد كمك به نظام را وظيفهی دينی، ملی و انقلابی خود بداند و در هر شرايطی به اين امر بينديشد .
وی با اشاره به آنچه شرايط سخت و پيچيدهی امروز كشورمان میناميد، ادامه داد: امروز احزاب ضمن اين كه بايد به فكر پيشبرد اهداف حزبی خود باشند، بايد به فكر كمك و تصميم سازی درست برای نظام هم باشند. البته شايد درست نباشد كه همهی نظرات در رسانههای جمعی مطرح شود، اما احزاب میتوانند از طريق مناسب، ديدگاههايشان را به مسوولان مربوط برسانند.
روحانی در ادامه با اشاره به شرايط چالشبرانگيز پس از جنگ تحميلی گفت: عملكرد ما از ابتدای انقلاب تا امروز هميشه همراه با بدبينی فوقالعاده شديد نسبت به قدرتهای خارجی بوده است. البته نبايد فراموش كرد كه كشور ما در طول دهههای گذشته از سوی قدرتهای خارجی اعم از شرقی و غربی صدمات زيادی ديده و برای استقلال خود بهای زيادی پرداخته است؛ در واقع عامل اصلی برای انقلاب، تا كنون بحث تحقير خارجی بوده است. مردم پيش از پيروزی انقلاب احساس میكردند ديگران برای كشور تصميم میگيرند و حاكمان قبل از انقلاب هيچ تصميمی از خود نمیتوانند بگيرند؛ از اين رو در شعارها بحث استقلال را مطرح كردند.
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی ادامه داد: اين درست است كه ما نبايد نسبت به خارجیها خوشبين باشيم و حواسمان همواره بايد به توطئهها باشد، اما اين بدبينی نبايد آن قدر زياد باشد كه مانع هرگونه تعامل سازندهی ما با ديگران و عاملی شود برای اينكه راه مناسب و كوتاه را تنها به خاطر نگرانیهای بيش از حد برای دستيابی به اهدافمان از دست بدهيم.
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، با اشاره به آنچه نگرانی هميشگی نسبت به سرمايهگذاری خارجی در كشور میناميد، خاطرنشان كرد: اين قضيه همواره باعث شده هميشه با وسواس برخورد كنيم، اما اين در حاليست كه بعد از گذشت زمان در مقطعی احساس كرديم نياز به سرمايه خارجی و كارشناسان بيرونی داريم؛ از اين رو تا حدودی از خود نرمش نشان داديم، اما همچنان ته ذهنمان نگرانی وجود دارد و اين در حاليست كه در كشوری مثل مالزی با وجود سرمايههای زياد خارجی، چنين چيزی وجود ندارد.
روحانی با بيان اينكه هميشه يك نگرانی عمده پشت ذهن ما نسبت به خارجیها وجود دارد، در عين حال به بحث لانهی جاسوسی اشاره كرد و گفت: در بحث لانهی جاسوسی يك راه اين بود كه با آمريكايیها بنشينيم و مساله را فيصله دهيم، اما ما به جای اينكه به مذاكره با طرفمان بپردازيم، در اين مساله احساسات را وارد كرديم و آن قدر قضيه را كش داديم تا رسيديم به مقطعی كه حاضر شديم بعد از تحميل جنگ، با آمريكا بنشينيم، اما آن زمان ديگر دير بود.
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی ادامه داد: شايد اگر زودتر حاضر به چنين كاری میشديم، راحتتر به توافق میرسيديم و منافع كشورمان بيشتر لحاظ میشد. اما متاسفانه بايد گفت كه ما هميشه در مقاطع سخت نمیتوانيم تصميمگيری سريعی داشته باشيم و احساسات را در تصميمات دخيل میكنيم.
وی همچنين به قضيهی گروگانگيری اشاره كرد و افزود: درآن قضيه نيز تا زمانی كه عراق به ما حمله نكرده بود، هيچ كس جرات نمیكرد به حل و فصل مساله بپردازد. اما پس از آن آمادگی پيدا كرديم، حتی اين اواخر در اين زمينه عجله هم كرديم و چون با زمان انتخابات آمريكا يكی شده بود، به سرعت آن را حل كرديم.
روحانی ادامه داد: در زمان جنگ نيز زمانی كه در موضع قدرت بوديم و خرمشهر را پس گرفته بوديم، باز هم نتوانستيم تصميم بگيريم كه همزمان با دفاع مقدس با دشمن سر ميز مذاكره بنشينيم و بحث كنيم، اين قضيه را عقب انداختيم تا به جايی رسيديم كه ديگر راهی جز قطعنامه و مذاكره برايمان باقی نماند و آن زمان بود كه مذاكره با عراق را انتخاب كرديم و البته آن هم خيلی دير بود .
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی دليل تمام اين قضايا را بدبينیهای عميق كه به گفتهی وی در پس ذهنها وجود دارد، عنوان كرد و گفت: ما همواره نمیخواهيم با خارجیها به ويژه دشمن بنشينيم و هميشه احساس میكنيم اگر اين كار را بكنيم، سرمان كلاه رفته است، همان طور كه شاهد بوديم برخی عزيزان از تريبونهای عمومی اعلام كردند كه هر وقت ما با خارجیها مینشينيم، سرمان كلاه میرود كه البته من اين قضيه را قبول ندارم و معتقدم اين نگاه هم ناشی از بدبينی است كه به آن دچار هستيم.
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی گفت: ما هميشه میگوييم نبايد به دشمن و افراد فريبكار نزديك شويم و نزديكی با خارجیها را مثل نزديكی با شيطان میدانيم، البته اين خوب است، به شرط آنكه هميشه ادامه داشته باشد نه اينكه در مقاطعی اين را بپذيريم. امروز زمان آن رسيده كه يك مقدار در تصميمگيریها متعادلتر باشيم و با منطق بيشتر و فاصله با احساسات پيش رويم، همچنين در نظر بگيريم كه دنيای امروز با دنيای ده سال پيش و زمان جنگ سرد متفاوت است. امروز شرايط جهانی به سرعت تغيير میكند؛ ازاين رو ما نمیتوانيم فرمولهای گذشته را ملاك قرار دهيم .
روحانی با بيان اينكه با سرعت گردش اطلاعات، تحولات متعدد نيز صورت میگيرد، گفت: نمیشود در دنيای امروز يك سری اصول را به عنوان اصول ثابت مد نظر قرار داد و در آن چارچوب، از دنيا فاصله گرفت و تنها هر گاه اضطرار به وجود آمد، نظر را تغيير داد.
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، حساسيت اين مقطع زمانی را از يك نگاه از حساسيت زمان جنگ تحميلی بيشتر دانست و ادامه داد: گر چه آن زمان برای ملت ايران موقعيت بسيار حساسی بود، اما امروز در شرايطی قرار داريم كه در برابر يك هجمهی عمومی هستيم و كشورهای مختلف به ويژه غربیها دست به دست هم دادهاند كه به تدريج شرقیها را كنار خود بكشند تا عليه جمهوری اسلامی به تصميماتی برسند؛ از اين رو امروز مهم است كه با تدبير و تامل راه را پيش رويم.
به گزارش ايسنا، روحانی در ادامه با اشاره به مسالهی هستهيی ايران اضافه كرد: تدبير جمهوری اسلامی در اين بود كه در مسالهی هستهيی كه امروز به يك مسالهی پيچيده تبديل شده است، بتواند از راههايی پيش رود كه هزينهی كمتری دارد، اما شرايط امروز روند را سختتر كرده است. اگر چه مردم مسرور و خوشحال هستند كه دانشمندان و جوانان غيور در سازمان انرژی اتمی، توانستهاند موفقيتهای خوبی در زمينهی فناوری هستهيی كسب كنند، اما بايد به ياد داشت كه اين تلاشها مربوط به آخرين سالهای نخستوزيری مهندس ميرحسين موسوی است و از آن زمان تلاشها در آن زمينه آغاز شده بود و در همهی دوران رياستجمهوری آقای هاشمی رفسنجانی، همهی چيزهايی كه امروز داريم، آماده شده بود . سانترفيوژها و بخش ليزر و غنیسازی، همه در آن دوران شكل گرفت.
روحانی با اشاره به تلاشهای دولت سيدمحمد خاتمی در اين زمينه گفت: در آن دوران تلاش شد كه اين فناوری بومی و در داخل هم برای ساخت و توليد آن اقدام شود، كه البته اقدامات گستردهای درآن زمان صورت گرفت. نبايد از ياد برد كه از سال 67 تا امروز در اين مسير حركتهای زيادی شده و به ويژه دولت هاشمی رفسنجانی و خاتمی زحمات زيادی را در اين زمينه متحمل شدند، تا جايی كه توانستيم در سال 81 به فناوری غنیسازی دست يابيم .
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی، با اشاره به اينكه در سال 81 با تعدادی سانترفيوژ غنیسازی انجام داديم، گفت: خاتمی در بيست و دو بهمن سال 81 دستيابی به اين دستاورد را به عنوان پيروزی بزرگ ملت ايران عنوان كرد، البته در آن زمان اصفهان ناقص بود و اراك تازه شروع شده بود و در توليد كيك زرد، قدمهای اوليه را برداشته بوديم كه لازم بود كامل شود.
وی با اشاره به آنچه سر و صداهای راه افتاده در دنيا عليه ايران در سال 81 میناميد افزود: پس از آن در سال 82 بود كه پروندهی ايران به شورای حكام رفت و در آن مقطع بود كه تبليغات دروغين عليه ايران در جهان به راه افتاد. متاسفانه با اين دروغها افكار عمومی مشوش شد تا رسيديم به قطعنامه شهريور سال 82 كه اين قطعنامه برای جمهوری اسلامی خوشايند نبود و ما را تا مرز فرستادن پرونده به شورای امنيت در اجلاس بعدی نزديك كرد.
روحانی با اشاره به تصميمات حكيمانهای كه جمهوری اسلامی در اين زمينه اتخاذ كرد، خاطرنشان كرد: البته اين تصميمات حكيمانه مربوط به كل نظام بود. ما در آن زمان تصميم گرفتيم فعاليت نطنز را تعليق كنيم، اما كارهای ديگر را تكميل كرديم. در نطنز به فناوری غنیسازی دست يافته بوديم و آژانس هم اين را میدانست، اما در عين حال اراك و اصفهان و كيك زرد سه پروژهای بودند كه ناقص مانده بودند؛ لذا تعليق آن پرونده را كه كامل بود، پذيرفتيم، اما تعليق سه پروژهی ناقص را نپذيرفتيم.
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی با اشاره به مذاكرهی ايران با اروپا پس از اين مقطع گفت: برخی میگويند كه با غربیها نبايد مذاكره كنيم و چشم آبیها هميشه ما را گول میزنند. اين حرفها، سخنان واهی بيش نيست و متعلق به كسانی است كه در اين ميدان نبودند، چرا كه اگر بودند، میدانستند ايرانیها هوشمند و قادرند منافعشان را تامين كنند. چنانچه با اطلاع آژانس فرصتی آرام برای دانشمندان ما به وجود آمد تا بحث كيك زرد، اراك و به ويژه اصفهان را ادامه دهند .
به گزارش ايسنا روحانی با اشاره به كامل شدن تقريبی فعاليتهای اصفهان در فروردين سال 83 گفت: در آن زمان مقداری كيك زرد را تزريق كرديم و توانستيم پس از مرحلهای فعاليتهای اصفهان را كامل كنيم. در مذاكرات پاريس كه تعليق را پذيرفتيم مطرح كرديم كه بايد اصفهان تكميل شود، لذا اصفهان را تكميل كرديم و تا فوريه سال بعد حدودا اسفند 83، اصفهان همچنان كار میكرد.
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، با اشاره به روی كار آمدن دولت جديد ادامه داد: در دولت جديد خيلیها اصلا در اين وادیها نبودند و نمیدانند كه چه گذشته است، ما با اروپا در مذكرات به نقطهای رسيديم كه اروپا فعاليت اصفهان و نطنز را پذيرفت. در فروردين سال 84 خبرگزاریهای خارجی اعلام كردند كه ايران و اروپا سر 500 سانترفيوژ به توافق رسيدهاند كه البته درست نبود و غربیها اين حرف را به اين معنی كه آمادگی برای فعاليتها و مذاكرات بعدی را دارند، زده بودند، البته بسياری از روزنامهها در آن زمان به اين قضيه حمله كردند و گفتند كه چرا ما سر پانصد سانترفيوژ با غربیها به توافق رسيدهايم .
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی، با ابراز تاسف از اينكه اروپا با نزديك شدن به انتخابات رياستجمهوری نهم ايران عقبنشينی كرد، گفت: آنها در آن مقطع احتياط را پيشه كردند و گفتند نمیدانيم در انتخابات ايران چه خواهد شد؛ لذا ناچاريم صبر كنيم تا دولت سر كار آيد. اگر چنين نبود ما به توافق نهايی با آنها نزديك شده بوديم. اما متاسفانه با روی كار آمدن دولت تاكتيكها در مسالهی هستهيی تغيير كرد و در برابر اين تاكتيكها كه البته موفقيتهايی داشت، ناچار شديم هزينههای زيادی بپردازيم.
روحانی با بيان اين احتمال كه در آينده صدور قطعنامههايی در شورای امنيت عليه ايران را شاهد خواهيم بود، در عين حال از مطالب گفته شده دو نكته را به عنوان نتيجهگيری برشمرد و گفت: درست است كه ما نبايد به ديگران خوشبين باشيم و هميشه بايد نسبت به خارجیها احتياط كنيم، اما بايد بدانيم ديگران به دنبال منافع خودشان هستند و نه منافع ما، همچنين بايد بدانيم راه مذاكره و تعامل بسته نيست و میشود با خارجیها هم سر يك منفعت مشترك كه قابل تعريف است، به توافق رسيد.
وی گفت: در دنيای امروز نمیشود مطرح كرد كه يك كشور به هيچ عنوان نيازی به بيرون ندارد . اين امكان وجود ندارد كه تعامل با بيرون را كنار بگذاريم و بگوييم در هيچ شرايطی با خارجیها سر ميز مذاكره نمینشينيم، البته بهتر است كه در مناسبترين شرايط اين كار را بكنيم. امروز پيشبينی میكنم كه بر سر مسالهی هستهيی در نهايت غرب و ما بايد سر ميز مذاكره بنشينيم و با تعامل اين مساله را حل كنيم.
روحانی با تاكيد بر اينكه همواره بايد راهی را انتخاب كنيم كه هزينهی كمتری برايمان داشته باشد، افزود: هنر اين است كه با هزينهی كم روی پای خود بايستيم، وگرنه با هزينهی بالا هر كاری را میتوان كرد. میتوان با هيچكس ارتباطی نداشت اما اين امر هزينههای بالايی را به ما تحميل خواهد كرد. برخی فكر میكنند هدف ما تنها بقاست و تنها بايد كاری كنيم كه نظام ويران نشود، البته بقا هدف قطعی ماست، اما تنها هدف نيست؛ رشد، توسعه و تعالی نيز هدف والای ماست .
به گزارش ايسنا، روحانی، در ادامهی سخنرانی خود اظهار داشت: ما ايرانی میخواهيم كه با رشد و توسعه و تعالی بماند و با ديگران بتواند رقابت كند، اگر نتوانيم از لحاظ رشد و توسعه پيش رويم اقتدار ما هم زير سوال خواهد رفت. كشوری بدون رشد و توسعه به اقتدار نمیرسد، لذا به غير از بقا بايد به فكر ديگر مسائل هم بود، ما میتوانيم با تعامل با بازيگران و حفظ اهداف و اصول به سمت اهدافمان حركت كنيم، بدون تعامل، با تقابل هم اين كار امكانپذير است، اما قطعا هزينههای بالايی خواهد داشت.
وی با تاكيد بر كمك همهی احزاب و گروههای سياسی كه با مسائل ملی آشنا هستند به نظام اظهار داشت: نقد آشكار شايد در مقاطعی به مصلحت كشور نباشد، اما اگر به سمت نقد سازنده و در مقاطعی نقادیهای غيرمستقيم برويم، میتوان همواره به نظام جمهوری اسلامی كمك كرد.
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، در ادامهی گردهمايی در جمع خبرنگاران به پرسشهای آنها پاسخ گفت.
وی دربارهی تغيير آرايش سياسی در كشور گفت: آرايش سياسی كه امروز در حال شكلگيری است با آرايش سياسی قبل از انتخابات نهم رياست جمهوری بسيار متفاوت است. با گذشت زمان ممكن است مجددا تغييراتی در اين آرايش هم به وجود آيد، حتی در جناحهای راست، چپ و سنتی، در آنها نيز شكاف و انشقاق و يا ائتلاف میبينيم و حتی ممكن است تغييرات ديگری را نيز شاهد باشيم.
روحانی درباره انتخابات مجلس خبرگان نيز گفت: ممكن است فهرستهای مختلفی منتشر شود، چرا كه قرار است اين دو انتخابات همزمان برگزار شود و اين خود به خود باعث میشود كه مشاركت و حساسيت مردم به ويژه بر روی انتخابات خبرگان بيشتر شود.
وی با اشاره به آنچه حساسيت بيش از پيش احزاب نسبت به انتخابات خبرگان اين دوره میناميد، در عين حال از اين مجلس به عنوان يك نهاد مدنی در كشور نام برد و افزود: تشكلهای روحانی در تهران و قم برای حضور در اين انتخابات از هم اكنون آمادگی خود را اعلام كردهاند و جلسات آنها از مدتها پيش دربارهی كانديداها داير است. اما بايد صبر كرد و ديد در ماههای آينده چه حوادثی رخ خواهد داد.
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی در پاسخ به سوال خبرنگاری كه احتمال كانديداشدن وی را در انتخابات مجلس خبرگان جويا شده بود، با بيان اينكه برای صحبت در اين زمينه زود است، افزود: هنوز هيچ تصميمی در اين زمينه نگرفتهام. معتقدم فرصت زياد است.
وی همچنين طرح خبری مبنی بر ارائهی فهرستی با محوريت شخص خود برای حضور در انتخابات مجلس خبرگان را شايعه خواند و دربارهی احتمال كانديداتوری هاشمی رفسنجانی برای اين انتخابات نيز گفت: من در اين زمينه چيزی نشنيدهام .
رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، با بيان اينكه ممكن است در انتخابات مجلس خبرگان فهرستهای متفاوتی وجود داشته باشد گفت: ما نمیتوانيم مانع هيچ ليستی باشيم، چرا كه هر گروهی میتواند برای اين انتخابات ليست ارائه دهد، اما مهم اين است كه مردم آگاهی لازم را پيدا كنند و در اين انتخابات بتوانند بهترينها را برگزينند.
وی اداكه داد: چون اين بار دو انتخابات خبرگان و شوراها با هم برگزار خواهند شد، فكر میكنيم حضور مردم در اين انتخابات پررنگتر از گذشته خواهد بود.
روحانی در پاسخ به سوالی دربارهی اينكه بعضا مطرح میشود شورای عالی امنيت ملی بنا به مصوبهای روزنامهنگاران را از پرداختن به برخی مباحث هستهای منع كرده است، گفت: شورای عالی امنيت ملی در گذشته نيز همواره توصيههايی به مطبوعات داشت، اما ما در آن دوران همواره دنبال اقناع بوديم، بدين معنی كه زمانیكه يك مسالهی مهم رخ میداد مديران مسوول روزنامهها و ساير رسانهها را دعوت و در آن باره بحث میكرديم، ما و آنها نظراتمان را ارائه میداديم لذا در آن دوره میتوان گفت كه ما بيشتر به دنبال اقناع بوديم، از اين رو در طول مدتی كه در شورای عالی امنيت ملی فعاليت میكردم، با اين كه اين اختيار را داشتيم كه مثلا از يك روزنامه شكايت كنيم و با شكايت ما هم طبق قانون روزنامه بسته میشد، هيچگاه اين كار را نكرديم. شيوهی ما اين بود اما ممكن است كه شيوهها در اين زمان تغيير كرده باشد، به نظر بنده بهترين راه برای مطبوعات و رسانهها اقناع است.
وی همچنين دربارهی علت كنار رفتن از سمت دبيری شورای عالی امنيت ملی پس از روی كار آمدن دولت جديد با اشاره به سمت خود به عنوان نمايندهی مقام معظم رهبری در اين شورا گفت: دبيری شورای عالی امنيت ملی از آنجا كه با حكم رييسجمهور نصب میشود، ديگر به عهدهی بنده نيست. دولت جديد قاعدتا افرادی را كه بهتر بتوانند با آن كار كنند، میپسندد. البته اين قضيه دوجانبه بوده است. بنده شانزده سال در اين سمت بودم و فكر كردم كه كافی است، در زمان آقای هاشمی رفسنجانی و خاتمی هم آنها بسيار مصر بودند كه بنده در اين سمت باقی بمانم. من هم هماهنگی كافی با آن دولتها و با دو رييسجمهور وقت داشتم. البته اعتماد دو جانبهای كه وجود داشت نيز قابل طرح است.
روحانی گفت: در اين مقطع احساس كردم كه شايد همهی آن شرايطی كه در گذشته بود امروز نباشد، لذا ترجيح دادم فردی كه مناسبتر است و البته با دولت هماهنگتر، اين سمت را بر عهده بگيرد.
دبير سابق شورای عالی امنيت ملی همچنين دربارهی علت به نتيجه نرسيدن مذاكرات مسكو گفت: آمريكايیها به هر حال قصد دارند خيلی سريع قدمها را بردارند، اما منافع همهی دنيا اين اقتضاها را ندارد. آمريكايیها میخواهند به سرعت يك قطعنامه را طبق فصل هفت تصويب كنند و اگر طبق اين فصل، قطعنامهای تصويب شود، اگر بلافاصله عمل نشود، شورای امنيت میتواند مجازاتها را مقرر كند. آمريكايیها قصد دارند ما را خيلی سريع به اين فصل هفت برسانند، لذا از آنجا كه مشخص است همهی كشورها با اين قضيه موافق نيستند و منافعشان اقتضا نمیكند، اين قضيه به نتيجه نرسيد، از اين رو اين اجلاس نمیتوانست موفق شود، اگر موفق میشد به اين معنا بود كه آمريكايیها سلطهشان را بر همهی كشورهای دنيا به حد اعلا رساندهاند.