ايران امروز

فاضلاب‌های روان جايگزين رودخانه‌های صاف و زلال

خبرگزاری مهر - گروه اجتماعی: رودخانه ها به عنوان مهمترين منابع تامين کننده آب شرب و مصرفی شهرها و روستاهای کشور نقش مهمی در تامين سلامت انسان و محيط زيست دارد اما متاسفانه طی سالهای اخير به همراه رشد فزاينده ساخت و سازهای غير اصولی و توسعه شهر نشينی ، شاهد تخليه فاضلاب ها و پسماندهای خانگی ، صنعتی ، کشاورزی و بيمارستانی در رودخانه ها هستيم که اين امر موجب تيرگی رودخانه ها و غلظت بالای آلاينده ها در حياتی ترين مايع زندگی شده است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری مهر ، رودخانه ها مهمترين عامل توسعه شهرها و تمدن بشری بوده و همچنين فراهم کننده آب و انرژی برای طبيعت و انسان به شمار رفته والبته می توان گفت تامين آب مصرفی انسانها مهمترين نقش اقتصادی رودخانه هاست.

به دليل محدوديت منابع آب و لزوم استفاده مناسب از رودخانه ها برای مصارف کشاورزی ، شرب و غيره در سالهای اخير بايد با اصلاح فعاليتهای کشاورزی، صنعتی، معدنی و ساخت و ساز اصولی ميزان تخليه آلاينده ها به داخل رودخانه ها و در نتيجه آلودگی فيزيکی ، شيميايی و ميکروبی آبها را کاهش داد.

آمارها نشان می دهد که حداقل روزانه ۶/۲ ميليون بشکه آب مخلوط با نفت خام به رودخانه ها و درياهای ايران سرازير می شود و همچنين آخرين برآوردها در سال گذشته حاکی از شناسايی ۱۶۳ رودخانه آلوده در کشوراست که از اين تعداد حدود ۷۰ رودخانه ميزآن آلودگی آنها زياد است و تقريبا اغلب اين رودخانه ها در اثر عوامل مشترکی مانند پساب واحدهای صنعتی و کارگاهی ، فاضلاب های شهری ، روستايی و بيمارستانی ، سموم کشاورزی ، دفن زباله های شهری و روستايی در حاشيه رودخانه ها و تجاوز ساخت و سازها به حريم رودخانه ها ، آلوده شده اند و هر روز نيز بر ميزان آلاينده ها در آنها افزوده می شود و مسئولان سازمان محيط زيست نيز به دليل عدم همکاری نزديک و تنگاتنگ ديگر استانها ، هر چند هرازگاهی اقداماتی نظير پايش ميزان آلودگی ، صدور اخطار برای واحدهای آلاينده و... را انجام می دهند اما کافی به نظر نمی رسد.

در کشور بسياری از صنايع بزرگ نيازمند به آبکاری در کنار رودخانه های بزرگ مانند کارون ، زاينده رود و... واقع شده اند و از طريق پمپاژ ، آب مورد نياز صنايع را تامين کرده و سپس پسماندها را که آلوده به انواع مواد آلی ، فلزات سنگين و آلاينده های ديگر است وارد رودخانه ها می کنند. به طوری که امروز رودخانه هايی مانند کارون ، زاينده رود ، کر و همچنين رودخانه های شمال کشور با هجمه سنگينی از ورود انواع آلاينده های صنعتی ، خانگی و کشاورزی مواجه هستند و به همين دليل از ميزان آبزيان موجود در آنها نيز به دليل کم شدن اکسيژن آب کاسته شده است.

در استان هايی که کشاورزی رونق دارد بخش عمده ای از آلودگی ها به ورود سموم آفات گياهی و کودها و مواد شيميايی خطرناک از طريق آبهای برگشتی زمين های کشاورزی به داخل رودخانه ها هستيم و در مناطقی هم که رودخانه ها از روستا ها عبور می کند و حتی برخی مناطق شهری نيز به دليل نبود سيستم جمع آوری فاضلاب وآبهای سطحی ، فاضلاب های خانگی نيز به داخل رودخانه ها هدايت می شود به طوری که در مناطق پايين دست به جای رودخانه شاهد جريان داشتن فاضلاب روانی مملو از انواع و اقسام مواد آلی و شيميايی به جز هيدروژن و اکسيژن هستيم.

متاسفانه شريان آلودگی رودخانه ها به اين عوامل هم ختم نمی شود. در شهرها اين رگ های حياتی جامعه شهر نشی ، با آلودگی بسيار خطرناکی به نام فاضلاب و پسماند مراکز درمانی و بيمارستانی مواجه است . به طور مثال از ۱۳۵ بيمارستان موجود در استان تهران حدود ۵۵ بيمارستان مجهز به سيستم تصفيه فاضلاب هستند. که البته در ساير استان ها به طور قطع اين رقم بسيار کمتر نيز است لذا می توان گفت که بخش اعظمی از آلاينده های عفونی اين مراکز به طرق مختلف وارد آب رودخانه ها يا منابع زير زمينی می شود.

به گزارش مهر ، اشاره به عوامل آلاينده نوعی کنکاش در خصوص معلول ها است و پس از کشف علل بايد به سراغ دستگاه ها رفت و ديد که توليدکنندگان مجموعه آلاينده ها و دستگاه های متولی مسائل زيست محيطی و حفاظت از آبها و رودخانه های کشور چه اقدام ويژه ای برای کاهش و يا جلوگيری از ورود آلاينده ها کرده اند؛ سازمان حفاظت محيط زيست به عنوان مسئول اصلی حفاظت از اين منابع آب پاکی را روی دست مردم ريخته و اعلام می دارد سازمان ها و ارگان های توليد کننده آلاينده ها همکاری لازم را با ما نکرده و در بسياری از موارد به خاطر مصلحت های اقتصادی بايد از محيط زيست چشم پوشيد.

اين مسئولان که حتی بيان اين مطالب را با اسم و مسئوليت سازمانی خود در ظاهر به صلاح نمی دانند عنوان می کنند برای کاهش آلاينده ها بايد تمام دستگاه ها از جمله وزارتخانه های جهاد کشاورزی ، صنايع ، نيرو ، کشور ، نيروی انتظامی ، شوراهای شهر ، پا پيش گذاشته و بدون هيچ گونه اغماض و مصلحت انديشی واحد های متخلف را از ادامه فعاليت بازداشته يا وادار به جلوگيری از آلوده کردن محيط زيست و رودخانه ها کنند.

آب شرب استان تهران از طريق سه رودخانه بزرگ جاجرود ، طالقان و کرج با ايجاد سد هايی در قسمت بالا دست و پايين دست اين رودخانه ها تامين می شود اما متاسفانه طی سال های اخير در اثر عوامل مختلف که مهمترين آن افزايش ساخت و سازهای غير اصولی و غير مجاز در حريم اين رودخانه ها است سلامت آب آنها به خطر افتاده است و بررسی ها نيز نشان می دهد با توجه به افزايش ساخت و سازها ، هشدارها در خصوص آلودگی اين سه رودخانه مهم استان نيز به نتيجه ای نرسيد.

مديرکل حفاظت محيط زيست استان تهران دراين باره به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری مهر می گويد: گرايش متخلفين و متجاوزين به حوزه های آبريز و رودخانه های تامين کننده آب شرب تهران زياد شده است و محيط زيست استان نيز از امکانات ، حمايت ، نيرو و وقت کافی برای برخورد با تمام آنها برخوردار نيست و همچنين دستگاههای ديگر همکاری شان مطلوب نيست.

وی با اشاره به تامين يک سوم آب شرب تهران توسط سد لتيان و مصوبه شورای عالی امنيت ملی مبنی بر برخورد شديد با عوامل تجاوز و آلاينده رودخانه جاجرود ، می افزايد: به رغم اينکه محيط زيست تاکنون برای حفاظت از حريم رودخانه ، فنس کشی و پايش زيست محيطی ۳۰۰ ميليون تومان هزينه کرده است هنوز بودجه ۳۳۰ ميليون تومانی مصوب شورا به دست ما نرسيده است.

دکتر محمد حسن پيراسته ، از آبگيری سد طالقان در سال جاری خبر می دهد و اضافه می کند: هر گونه ساخحت و ساز درحريم اين رودخانه نيز ممنوع شده است تا شاهد فاجعه مشابه رودخانه های کرج و جاجرود در اين منطقه نباشيم.

وی همچنين در خصوص خروج صنايع آلاينده و جلوگيری از فعاليت آنها در حريم رودخانه ها می گويد: متاسفانه عنايتی به مصوبه ممنوعيت فعاليت صنايع آلاينده تا شعاع ۱۲۰ کيلومتری خارج از محدوده شهرها نشده است و امروز ما در برابر ملاحظات عمده قرار داريم