ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Thu, 06.04.2006, 7:48
تصويب تك رقمى شدن سود بانكى

شرق / ايرج جمشيدى: نمايندگان مجلس با وجود اعتراض شديد ابراهيم شيبانى رئيس كل بانك مركزى طرح تك رقمى شدن نرخ سود بانكى را به تصويب رساندند. اين طرح پس از دو روز بحث و بررسى با برخى اصلاحات اساسى كه به پيشنهاد احمد توكلى بود، تصويب شد. بر مبناى اين طرح نرخ سود بانكى تا قبل از پايان برنامه چهارم توسعه بايد تك رقمى و حداكثر ۹ درصد شود. امسال سال دوم اجراى برنامه پنج ساله چهارم توسعه است. به موجب طرح اوليه قرار بود بانك ها در سال ۱۳۸۴ به ميزان ۵/۱ درصد از سود بانكى خود را كاهش دهند و در طول سه سال بعدى هم هر شش ماه يك بار به ميزان يك درصد از سود خود را كاهش دهند به گونه اى كه تا قبل از پايان اجراى برنامه چهارم توسعه سود بانكى تك رقمى شود. ابراهيم شيبانى رئيس كل بانك مركزى در روز هاى سه شنبه و چهارشنبه در مجلس حاضر شد و هشدار داد تصويب اين طرح با اين ويژگى ها مى تواند به ورشكستگى بانك ها منجر شود زيرا وقتى سود تسهيلات بانكى تك رقمى شود نرخ سود سپرده گذارى حداقل بايد ۲ درصد كمتر از نرخ سود تسهيلات بانكى باشد و اين بدان معنا است كه مردم وقتى ببينند سود سپرده گذارى بانكى زير رقم تورم است منابع مالى خود را از بانك ها خارج مى كنند و نظام بانكى با بحران مواجه خواهد شد. اگرچه شيبانى خواستار عدم تصويب كل طرح شد اما مجلس به پيشنهاد حذف كل طرح راى نداد و فقط به پيشنهاد حذف خبر كه از سوى احمد توكلى مطرح شد راى مثبت داد. احمد توكلى در پيشنهاد حذف برخى جزئيات اين طرح گفت: قرار بود دولت در سال ۱۳۸۴ به ميزان ۵/۱ درصد از سود بانكى خود را كاهش دهد اما پيش از اينكه اين طرح به تصويب نهايى برسد دولت داوطلبانه دو درصد از تسهيلات بانكى خود را كاهش داد و الان هم در سال ۱۳۸۵ هستيم بنابراين ديگر نيازى نيست اين بخش از طرح باقى بماند و بهتر است حذف بشود. توكلى ادامه داد: دولت قبلى تمايلى نشان نمى داد تا به درخواست مجلس براى كاهش سود بانكى و تك رقمى كردن آن اقدامى بكند از همين رو در ماده واحده طرح كاهش سود تسهيلات بانكى دولت را ملزم كرديم تا هر شش ماه يك بار حداقل يك درصد از سود بانكى خود را كم كند تا در پايان اجراى برنامه چهارم توسعه سود بانكى تك رقمى شود. توكلى گفت: چون دولت عوض شده و دولت جديد به صورت جدى مى خواهد سود تسهيلات بانكى را كاهش دهد لذا ديگر نيازى به ذكر اين بند نيست. به دنبال اين سخنان راى گيرى به عمل آمد و مجلس با ۱۳۴ راى موافق به پيشنهاد توكلى راى مثبت داد. محمدمهدى مفتح نماينده رزن و مخبر كميسيون برنامه و بودجه مجلس در پايان جلسه علنى مجلس به شرق گفت: با اين مصوبه روش اجرايى جديدى براى كاهش سود بانكى بيان نشد زيرا عين همين ماده در برنامه چهارم توسعه هم گنجانده شده است.

• هشدار دوباره شيبانى
اما جلسه علنى ديروز مجلس باز هم تحت تاثير هشدارهايى بود كه شيبانى درباره احتمال ورشكستگى بانك ها داد. وى گفت: اگر قانونى تصويب شود كه طاقت آن را نداشته باشيم يا قانون عوض مى شود يا اجرا نمى شود. شيبانى راهكار علمى كاهش سود بانكى را در گرو كاهش و مهار تورم در كشور دانست و گفت تنها با هدف گيرى تورم است كه مى توانيم نظام اقتصادى كشور را سروسامان دهيم. وى به نامه كمال درويش رئيس كل بانك مركزى تركيه كه اخيراً كناره گيرى كرده است اشاره كرد و گفت: آقاى درويش در نامه خداحافظى‌اش نوشت ۳۰ سال است آرزو داشتيم تورم در كشور ما تك رقمى شود و بالاخره توانستيم تورم ۶۰ تا ۷۰ درصدى را تك رقمى كنيم و با سياست هدف گيرى تورمى به اين مرحله رسيديم. شيبانى سپس نمايندگان مجلس را مخاطب سخنان خود قرار داد و گفت: بايد تورم را هدف گرفت و نرخ بهره بانكى جزء لنگرها است و اگرچه كاهش آن بر تورم اثر دارد ولى اصل كارى آن طرف قضيه و مهار تورم است. شيبانى گفت: اگر تورم ۱۷ درصد باشد چطور مى شود سود ۸ درصدى بدهيم و بعد بگوييم مردم به هر حال ناچارند پول خود را در بانك بگذارند. وى افزود: تك رقمى كردن سود تسهيلات در صورتى كه تورم ۲۰ درصد يا بالاتر از آن باشد باعث هجوم متقاضيان تسهيلات بانكى و ايجاد بازار بانكى مى شود. شيبانى در پايان گفت: پيشنهاد ما اين است سود بانكى يك درصد بالاتر از ميزان تورم باشد و اگر توانستيم تورم را تك رقمى كنيم خود به خود سود تسهيلات بانكى و سود سپرده گذارى هم تك رقمى مى شود.

• آنچه تصويب شد
به هر حال پس از بحث و بررسى فراوان طرح مجلس با عنوان منطقى كردن سود تسهيلات بانكى به اين شرح تصويب شد:ماده واحده: دولت و بانك مركزى جمهورى اسلامى ايران مكلفند ساز و كار تجهيز و تخصيص منابع بانكى را چنان سامان دهند كه سود مورد انتظار تسهيلات بانكى در عقود با بازدهى ثابت طى برنامه چهارم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جمهورى اسلامى ايران به طورى كاهش يابد كه قبل از پايان برنامه نرخ سود اين گونه تسهيلات در تمامى بخش هاى اقتصادى يك رقمى گردد.
براساس تبصره ۱ _ اين ماده واحده درباره عقود با بازدهى متغير، بانك ها مكلفند بدون تعيين نرخ سود مورد انتظار، براساس مفاد قانون بانكدارى بدون ربا در حاصل فعاليت اقتصادى مورد قرارداد شريك شوند، بدون آنكه براى اين شراكت از شريك بانك وثيقه خارج از طرح دريافت كنند.براساس تبصره ۲ _ بانك ها در اعطاى تسهيلات و تامين مالى طرح هاى داراى توجيه اقتصادى، بخش هاى خصوصى و تعاونى را نسبت به بخش دولتى در اولويت قرار دهند.براساس تبصره ۳- بانك مركزى جمهورى اسلامى ايران مكلف است آيين نامه اجرايى اين قانون را حداكثر ظرف مدت دو ماه از تاريخ تصويب با هماهنگى وزارت امور اقتصادى و دارايى و سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور تهيه و پس از تصويب هيات وزيران به مورد اجرا گذارد.ضمناً بانك مركزى جمهورى اسلامى ايران موظف است هر ۶ ماه يك بار گزارشى از چگونگى اجراى اين قانون را به كميسيون اقتصادى مجلس شوراى اسلامى ارسال نمايد.



در پی مصوبه كاهش سود بانكی مطرح شد:
شايعه كناره‌گيری رييس كل بانك مركزی

آفتاب: در حالی كه شايعه شده است ابراهيم شيبانی رئيس كل بانك مركزی استعفا داده است وی كه برای طرح منطقی كردن سود تسهيلات بانكی به مجلس آمده بود پس از تصويب اين طرح به سرعت مجلس را ترك كرد و حاضر به پاسخگويی به سوالات خبرنگاران نشد.
به گزارش خبرنگار پارلمانی آفتاب شيبانی در پاسخ به سوالات مكرر خبرنگاران در مورد تصويب طرح منطقی كردن سود تسهيلات بانكی گفت: به نفع تان است كه با من صحبت نكنيد.
وی در پاسخ به خبرنگاری كه پرسيد به نفع چه كسی است كه شما مصاحبه نكنيد اظهار داشت:‌به نفع كشور است كه الان از من مصاحبه نكنيد.
خبرنگاری پرسيد: شما مخالف كاهش نرخ سود بانكی هستيد اما رئيس جمهوری موافق كاهش نرخ سود بانكی است چگونه در دولت مانده ايد؟ اما شيبانی پاسخی نداد و تأكيد كرد در كنفرانس پولی و بانكی كه در ارديبهشت ماه برگزار می شود به تمام سوالات پاسخ می دهد.
خبرنگار ديگری پرسيد علت عصبانيت شما تصويب مصوبه امروز مجلس است رئيس كل بانك مركزی گفت: من الان خسته هستم و می خواهم به سرعت به دفتر كار بروم.

احتمال تأثير مجلس بر كاهش تورم
از ديگر سو «احمد توكلی» رئيس مركز پژوهش های مجلس،‌مصوب مجلس منطقی كردن نرخ سود بانكی را در كاهش تورم موثر دانست و گفت اين مصوبه دست بانك را برای تصميم گيری بازتر خواهد كرد.
به گزارش خبرنگار پارلمانی آفتاب، نماينده تهران در جمع خبرنگاران پارلمانی گفت: ‌نبايد از مخالفت دولت با طرح نمايندگان و يا مخالفت نمايندگان با لوايح دولت ايراد گرفت چون جزو ذات نظام پارلمانی است.
توكلی در پاسخ به اين سوال كه چگونه می توان به سپرده گذاران اطمينان داد تا كاهش نرخ سود بانكی موجب فرار سرمايه نشود، گفت:‌ مصوبه مجلس ناظر بر سود سپرده نيست بلكه در مورد سود تسهيلات اعمال می شود.
وی افزود: اگر شرايط طبق پيش بينی ما پيش برود، بانك مركزی سود تسهيلات را كاهش می دهد و سپس به سراغ كاهش سود سپرده ها می رود. به شهادت كاركرد ٢٧ ساله سيستم بانكی در ايران، تأثير تعيين كننده بر كاهش سپرده نخواهد داشت.
توكلی گفت: شاهد اين مسأله آن است كه در دهه ٧٠،‌ تورم بين ٢٥ تا ٤٩ درصد و نرخ سود سپرده ها ٨ تا ١٢ درصد بود ولی سپرده ها رشد می كرد.
عضو ائتلاف آبادگران اضافه كرد: احتمال عقلايی می دهيم كه تصميم مجلس بر كاهش تورم اثر بگذارد و دست بانك را برای تصميم گيری ها بازتر كند.
رئيس مركز پژوهش های مجلس در اين باره كه آيا مصوبه مجلس ايجاد رانت نمی كند، گفت: چون هميشه تقاضای تسهيلات از نظام بانكی بيش از توان پرداخت تسهيلات است، صف متقاضی وجود دارد.
وی افزود: سه نرخ متوسط می توان مشاهده كرد،‌ يكی نرخ تسهيلات بانك های دولتی، نرخ تسهيلات مؤسسات خصوصی مالی مثل بانك های خصوصی فعلی و ديگری نرخ تسهيلات بازار آزاد. همواره اين سه نرخ و صف تقاضای تسهيلات وجود دارد.
توكلی اضافه كرد:‌ ممكن است ادعا شود تصميم مجلس باعث افزايش فاصله بين اين سه نرخ باشد. جواب اين است وقتی نرخ سود متوسط تسهيلات بانك های دولتی كاهش يابد، صف زياد می شود.