دموکراتها پیروز انتخابات مجلس نمایندگان آمریکا شدند
بر اساس نتایج غیررسمی انتخابات میان دوره ای آمریکا٬ حزب دموکرات اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان و حزب جمهوریخواه نیز اکثریت کرسی‌ها در مجلس سنا را به خود اختصاص داده‌اند.
رای دهندگان در ایالات متحده، برای مشخص کردن سرنوشت ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان و ۳۵ کرسی از ۱۰۰ کرسی در مجلس سنا به پای صندوق‌های رای رفته بودند.
آخرین نتایج انتخابات کنگره آمریکا نشان می‌دهد که از مجموع ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان براساس آرای شمرده شده، تاکنون نتایج ۴۲۰کرسی مشخص شده است که ۲۲۱ کرسی متعلق به دمکرات ها و ۱۹۹ کرسی نیز به نمایندگان جمهوریخواهان تعلق دارد. به این ترتیب پیروزی دمکرات‌ها قطعی است.
انتظار می‌رفت دموکراتها آراء بیشتری در مناطق غربی آمریکا کسب کنند و بر اساس نتایج غیر رسمی تاکنون، دموکرات ها از جمهوریخواهان ۲۴ کرسی پیشتر هستند.
در دوره فعلی ۲۳۷ نماینده جمهوریخواه و ۱۹۳ نماینده دموکرات در مجلس نمایندگان آمریکا حضور دارند و ۵ کرسی نیز به دلایلی خالی بودند.
در مورد نتایج سنا، بنابرنتایج اعلام شده ۵۱ کرسی مجلس سنا را نمایندگان جمهوریخواه بدست آورده‌اند و دمکرات‌ها هم ۴۵ کرسی را تاکنون کسب کرده‌اند. هنوز ۴ کرسی دیگر از ۱۰۰ کرسی مجلس سنا باقی مانده است.
نانسی پلوسی، رهبر دموکراتها در مجلس نمایندگان پیروزی این حزب در مجلس نمایندگان را اعلام کرده است.
بعد از اعلام نتایج اولیه دونالد ترامپ رئيس جمهور آمریکا در تماس تلفنی به نانسی پلوسی تبریک گفت.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا با این حال در توییتر عملکرد حزب خودش (جمهوریخواه) را یک «پیروزی بزرگ» نامیده و از همه رای دهندگان تشکر کرده است. اشاره رئیس جمهوری آمریکا می‌تواند به تحکیم اکثریت جمهوری خواهان در مجلس سنا باشد و همچنین پیروزی در برخی از انتخابات فرمانداران ایالت‌ها.
نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان که انتظار می‌رود با کسب اکثریت توسط دموکراتها بار دیگر به این سمت برسد، گفته است که موفقیت این حزب در انتخابات اخیر مکانیسم نظارت و بازرسی قوا بر یکدیگر را احیا می‌کند.
رشیده طلیب، نامزد فلسطینی‌تبار
الهان عمر، نامزد مسلمان سومالیایی تبار، در ایالت مینه‌سوتا و رشیده طلیب، نامزد فلسطینی‌تبار مسلمان در ایالت میشیگان موفق شدند به عنوان نمایندگان دو حوزه انتخاباتی وارد مجلس نمایندگان شوند.
در میان تازه انتخاب شدگان دو زن مسلمان، یک بومی آمریکایی و یک زن ۲۹ ساله (الکساندریا اوکازیو کورتز) دیده می‌شوند که جوانترین عضو کنگره تا این زمان است.
همچنین، یک زن آمریکایی ایرانی تبار (آنا اسکیمانی) نیز به عضویت مجلس نمایندگان ایالت فلوریدا انتخاب شده است.
میت رامنی، نامزد جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۲ هم موفق شده در یوتا به پیروزی برسد و به عنوان جمهوریخواه وارد سنا شود. این در حالی است که رامنی بارها علنا با اظهارات دونالد ترامپ مخالفت کرده و بسیاری از ورود او به مجلس سنا به عنوان یک جمهوریخواه مخالف یاد می‌کنند.
برنی سندرز که رقیب اصلی هیلاری کلینتون در رقابت‌های درون‌حزبی دموکراتها در سال ۲۰۱۶ بود، از مخالفان سرسخت دونالد ترامپ در مجلس سنا است. این سناتور برجسته دموکرات ایالت ورمونت پس از پیروزی در انتخابات و حفظ کرسی خود، در بین هوادارانش سخنرانی کرد.
از دست دادن اکثریت حزب رئیس جمهوری در کنگره در انتخابات میاندورهای آمریکا امری عادی بوده است و گاه از آن به عنوان رای اعتراضی مردم نسبت به سیاست‌های دولت نام برده می‌شود. رهبران حزب جمهوریخواه گفته‌اند که در مقایسه با بعضی انتخابات میاندورهای در گذشته، از جمله اولین انتخابات میاندورهای ریاست جمهوری باراک اوباما، نتیجه این انتخابات دلگرم کننده بوده است. در آن انتخابات، حزب دموکرات - حزب اوباما - در کسب کرسی‌های مجلس نمایندگان شکست سنگینی خورد.
با از دست رفتن اکثریت حزب جمهوریخواه در مجلس نمایندگان، دونالد ترامپ در دو سال باقیمانده از این دوره ریاست جمهوری در پیشبرد سیاست‌های خود به خصوص در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی داخلی، با مقاومت بیشتری از سوی کنگره مواجه خواهد بود.
الهان عمر
«نخستین‌ها» در انتخابات آمریکا؛ پیروزی برای زنان و اقلیت‌ها
انتخابات میاندورهای آمریکا با دستاوردهای چشمگیری برای زنان و اقلیت‌ها همراه بوده است. برای نخستین بار یک آمریکایی ایرانی‌تبار به مجلس نمایندگان راه یافت و یک همجنسگرا نیز برای اولین بار در آمریکا فرماندار شد.
برای نخستین بار در این دوره از انتخابات میاندورهای آمریکا، دو زن بومی آمریکایی (سرخ‌پوست) و دو زن مسلمان به کنگره راه پیدا کردند. در دو ایالت ماساچوست و کانتیکات نیز دو نماینده زن سیاه‌پوست برای اولین بار از این ایالات راهی کنگره شدند. آریزونا و تنسی نیز برای نخستین بار صاحب سناتورهای زن در کنگره شدند.
شماری از پیشگامان زن سیاه‌پوست که در انتخابات روز سه‌شنبه به پیروزی رسیدند، نظیر لارن آندروود و جاهانا هیز، نامزدهای حزب دموکرات در ایالت ایلی‌نوی و کانتیکات برای نخستین بار در انتخابات نامزد شده بودند. شماری از این زنان ایالت‌هایی را نمایندگی می‌کنند که اکثریت ساکنان آن‌ها سفیدپوست هستند و از لحاظ تاریخی به عنوان ایالت‌هایی محافظه‌کار شناخته می‌شوند.
آیانا پرسلی، نامزد حزب دموکرات که به عنوان نماینده ایالت ماساچوست، موفق به راهیابی به کنگره شده، پس از پیروزی در جمع هوادارانش با اشاره به این دستاوردها گفت: «هیچ‌کدام از ما برای اینکه تاریخ‌ساز شویم در این انتخابات نامزد نشدیم. ما نامزد شدیم تا تغییر ایجاد کنیم. با این حال اهمیت تاریخی این شب از نظر من غافل نمانده است.»
چندین زن سیاه‌پوستی که در انتخابات روز سه‌شنبه آمریکا به پیروزی دست یافتند، «شرلی چیزم» را الهام‌بخش خود خوانده‌اند؛ نخستین زن سیاه‌پوست در تاریخ آمریکا که نیم قرن پیش به عضویت کنگره این کشور درآمد.
انتخابات مجلس نمایندگان نیز با غافلگیری‌های مثبتی همراه بود. «الهان عمر» از ایالت مینه‌سوتا و «رشیده طالب» از ایالت میشیگان به عنوان نخستین زنان مسلمان در تاریخ آمریکا به کنگره راه یافتند.
آنا اسکیمانی از حزب دموکرات نیز توانست در ایالت فلوریدا با شکست رقیب جمهوریخواه خود وارد کنگره شود تا به این ترتیب برای نخستین بار یک ایرانی− آمریکایی به مجلس نمایندگان راه یابد. او از پدر و مادری ایرانی در ایالت فلوریدا به دنیا آمده است.
پیروزی برای زنان
این انتخابات همچنین دستاوردهایی را نیز برای زنان به همراه داشت. رشیده طالب و الهان عمر، نامزدهای حزب دموکرات در ایالات میشیگان و مینه‌سوتا موفق شدند به عنوان نخستین زنان مسلمان به مجلس نمایندگان راه یابند. الکساندریا اوکازیو کورتس، نامزد ۲۹ ساله حزب دموکرات نیز به عنوان جوانترین زن در تاریخ آمریکا موفق به عضویت در کنگره این کشور شد.
همچنین برای اولین بار یک زن ایرانی آمریکایی توانست به مجلس نمایندگان امریکا راه یابد. آنا اسکمانی از حزب دموکرات توانست در ایالت فلوریدا رقیب جمهوریخواه خود را شکست داده و وارد مجلس قانونگذاری آمریکا شود.
طبق پیش‌بینی‌های اولیه حدود ۶۰ زن موفق به ورود کنگره‌شده‌اند.
در این دوره از انتخابات میاندورهای افزون بر انتخاب ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان و ۳۵ کرسی از صد کرسی مجلس سنا، در ۳۶ ایالت آمریکا نیز انتخابات فرمانداری برگزار شد.
در انتخابات فرمانداری نیز دموکراتها نتوانستند به نتیجه‌ای که انتظارش را می‌کشیدند، برسند. اندرو گیلیوم، نامزد آفریقایی‌تبار این حزب در ایالت فلوریدا، از رقیب جمهوری‌خواهد خود ران دوسنتیس که یکی از حامیان سرسخت ترامپ است، شکست خورد.
اولین فرماندار همجنسگرا
استیسی آبرامز، عضو حزب دموکرات و نامزد این حزب در انتخابات فرمانداری ایالت جورجیا در یک رقابت تنگاتنگ از رقیب جمهوریخواه خود شکست خورد. اگر آبرامز که امید زیادی به پیروزی‌اش می‌رفت، در این انتخابات صاحب اکثریت آرا می‌شد، نخستین زن سیاه‌پوست در تاریخ آمریکا می‌بود که به مقام فرمانداری می‌رسد.
اندرو گیلوم نیز که به عنوان نامزد حزب دموکرات در انتخابات فرمانداری فلوریدا شرکت کرده بود، با اختلافی بسیار اندک از رقیب جمهوریخواه خود شکست خورد. گیلوم ۳۹ ساله اگر در انتخابات پیروز می‌شد، نخستین فرماندار سیاه‌پوستی می‌بود که در فلوریدا به این منصب می‌رسد.
جرد پلیس نیز به عنوان اولین همجنسگرا که در آمریکا به مقام فرمانداری رسید، نام خود را در تاریخ ثبت کرد. او در ایالت کلرادو موفق شد از سد رقیب جمهوریخواه خود بگذرد.
پیش از او جیم مک‌گریوی، فرماندار نیوجرسی که در سال ۲۰۰۱ در انتخابات به پیروزی رسید، نخستین فرماندار همجنس‌گرای آمریکا شناخته می‌شد، البته مک‌گریوی زمانی که در منصب فرمانداری بود، علنا اعلام کرد که همجنس‌گراست.
الکساندریا اوکازیو کورتز، نامزد ۲۹ ساله حزب دموکرات نیز به عنوان جوانترین زن در تاریخ آمریکا به کنگره این کشور راه یافت و به این ترتیب تاریخ‌ساز شد.
تاثیر پیروزی دموکراتها بر سیاست‌های کاخ سفید
انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا این دوره و امسال با حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید و حمایت گسترده از نامزدهای حزب جمهوریخواه، رقابت متفاوتی را نسبت به دوره‌های گذشته تجربه کرد. فضای سیاسی آمریکا با انتخاب ترامپ به عنوان رییس جمهوری از سال ۲۰۱۶ به شدت متشنج و دو قطبی شده است. نیروهای سیاسی در آمریکا شاهد تقابل دمکرات‌ها و حتی برخی جمهوریخواهان برجسته و رسانه‌های جریان اصلی با ترامپ بوده‌اند. با پیروزی دمکرات‌ها در مجلس نمایندگان آمریکا و به دست آوردن ریاست این مجلس، به نظر می رسد که فضای کنگره نیز تحت تاثیر فضای کنونی سیاسی بسیار متشنج باشد.
در مجلس نمایندگان از سال ۲۰۱۱ جمهوری خواهان توانسته‌اند، اختیار مجلس را در اختیار خود داشته باشند. نکته جالب اینجاست که دمکرات‌ها در طول سال‌های پس از جنگ جهانی دوم نزدیک به ۴۰ سال مالک بلامنازع مجلس نمایندگان بوده‌اند. این حاکمیت دمکرات‌ها در انتخابات میان دوره‌ای آمریکا از سال ۱۹۵۲ تا سال ۱۹۹۴ به طول انجامیده است.
نکته مهم در انتخابات امسال آن است که انتخابات مجلس نمایندگان در مبارزات انتخاباتی اهمیت زیادتری داشت چرا که مبارزه مجلس نمایندگان مبارزه‌ای بی‌امان برای تمام کرسی‌های آن بود، اما در مجلس سنا رقابت تنها برای ۳۵ کرسی بود و جمهوریخواهان برای ادامه حفظ قدرت در آن تنها به ۸ کرسی نیاز داشتند.
اکنون شاید پرسش اساسی برای بسیاری از ناظران سیاسی حوزه آمریکا این باشد که پیروزی دمکرات‌ها در مجلس نمایندگان و از دست رفتن رهبری جمهوریخواهان در کنگره چه تاثیری بر سیاست‌های کاخ سفید و سیاست داخلی و خارجی خواهد شد؟
در حوزه سیاست داخلی، دولت ترامپ از ۲ سال گذشته تاکنون تلاش کرده تا همه آنچه اوباما و کنگره از جمله قانون حمایت‌های اجتماعی موسوم به «اوباما کر» بر سر آن جنگیده بود، را با یک دستور اجرایی جدید لغو کند و اکنون با قدرت‌گیری دوباره دمکرات‌ها در کنگره، فشار دمکرات‌ها بر دولت ترامپ برای حفظ قوانین قبلی یا جلوگیری از قوانین تازه به ویژه در حوزه‌های مهاجرت و زنان با وجود سکوت جمهوریخواهان خواهد بود.
دمکرات‌ها با کنترل مجلس نمایندگان تحقیقات گسترده ای از ترامپ و اطرافیان او را آغاز خواهند کرد. شاید پس از تشکیل کنگره جدید ما شاهد احضار افراد و دستیابی به مدارکی مانند گزارش‌های مالیاتی و روابط تجاری ترامپ باشیم؛ ترمزی در مسیر اجرای سیاست های ترامپ بویژه در سیاست داخلی آمریکا خواهند بود.
در حوزه سیاست خارجی که مهمترین حوزه و مناقشه آمیزترین بخش اقدامات ترامپ است، کنگره تنها نقش مشورتی دارد. در ساختار سیاسی آمریکا، رییس جمهوری از قدرت اجرایی بالایی در حوزه سیاست خارجی برخوردار است اما این به معنای فقدان ساز وکار در کنگره برای اعمال فشار و محدودسازی قدرت رییس جمهوری نیست. کنگره آمریکا و دمکرات ها می توانند از طریق برخی کمیته ها به ویژه کمیته تخصیص بودجه یا کمیته راهها و روش‌ها در مجلس نمایندگان و کمیته روابط خارجی سنا اقدامات محدودساز خود را دنبال کنند.
مجلس نمایندگان دارای ۱۹ کمیته و سنا دارای ۱۶ کمیته است. تقریباً کلیه طرح‌ها و لوایح قانونی پیش از بررسی در صحن مجالس نمایندگان و سنا برحسب موضوع به کمیته‌های اصلی ارجاع می‌شوند و سپس برای تصویب نهایی دراختیار کل نمایندگان قرار می‌گیرند.
اما تغییرات کنگره آمریکا می‌تواند در حوزه سیاست خارجی بر دو موضوع مهم روابط آمریکا و روسیه و برجام تاثیرگذار باشد. در موضوع روسیه با توجه به پیشینه فشار دمکرات‌ها درباره دخالت ادعایی و احتمالی روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا، احتمال نقش‌آفرینی کنگره و فشار بر دولت ترامپ افزایش خواهد یافت.
در حوزه برجام، اگرچه دولت ترامپ در ۱۸ اردیبهشت از این توافق خارج شد و دو دور تحریم‌ها علیه ایران را به مرحله اجرا گذاشت اما واقعیت این است که حداقل براساس ظرفیت‌های قانونی موجود در آمریکا، کنگره در صورت اراده هر دو شاخه آن یعنی مجلس نمایندگان آمریکا و مجلس سنا توانمندی ملزم کردن دولت برای بازگشت به برجام را دارد.
اما اساسا چنین روندی می‌تواند با ارائه یک طرح از سوی یکی از نمایندگان دو شاخه کنگره و تصویب آن انجام شود. البته نباید فراموش کرد که دونالد ترامپ به عنوان رییس جمهوری آمریکا حق وتوی مصوبات کنگره را دارد و تنها در صورتی که مصوبه فوق با رأی دو سوم در هر دو شاخه کنگره به تصویب برسد، امکان بی‌اثر کردن قانون فوق فراهم می‌شود.
در فرجام به نظر می‌رسد که کنگره آمریکا اکنون با برتری دمکرات‌ها در مجلس نمایندگان و حفظ اکثریت سنا توسط جمهوریخواهان از وضعیتی پیچیده برخوردار است، از یک سو روند توازن نیروها در دو قوه قانونگذاری حفظ شده و از سوی دیگر برتری دمکرات‌ها در عمل به معنای نه بزرگ آمریکا به جمهوریخواهان و سیاست‌های ترامپی است. اما آینده هرچه که باشد، آمریکا و دولت ترامپ روزهای سختی را پیش رو خواهد داشت.