در حالی که قانون اساسی جمهوری اسلامی «تشکیل اجتماعات و راهپیماییها»ای اعتراضی را حق ملت دانسته است، دولت حسن روحانی در گامی رو به جلو اما ناکافی در عمل حق اجتماع را آزاد دانسته اما حق راهپیمایی را مسکوت گذارده و در عمل ممنوع دانسته است!
دولت با اعلام دستورالعملی «در خصوص پیشبینی و تعیین محلهای مناسب برای تجمات» مردمی، محلهای خاصی را در تهران، چون «ورزشگاههای دستجردی، تختی، معتمدی، آزادی و شهید شیرودی، بوستانهای گفت وگو، طالقانی، ولایت، پردیسان، هنرمندان، شهر و ضلع شمالی مجلس شورای اسلامی» به عنوان مکانهای مجاز تعیین کرده است.
به جز پایتخت، در دیگر شهرهای ایران نیز ، شوراهای تأمین عهده دار تعیین محل اجتماعات شدهاند، به گونهای که میتوانند برای شهرهای با جمعیت کمتر از یک میلیون نفر، یک محل و با جمعیت بیش از آن، دو محل را با لحاظ شرایط ایجابی و سلبی خاص تعیین کنند.
دولت «تدبیر و امید» با این اقدام خود اگرچه «تدبیر» به خرج داده است اما «امید» را در دل احزاب و گروههای سیاسی، تشکلهای اجتماعی و نهادهای غیرحکومتی کشته است، چون در مورد نیمی از حقوق ملت سکوت کرده یا بِه عبارت دقیقتر آن را نادیده گرفته یا ممنوع اعلام کرده است.
این اقدام به نوعی نقض اصل بیست و هفتم قانون اساسی است که صراحت دارد: «تشکیل اجتماعات و راهپیماییها، بدون حمل سلاح، به شرط آن که مخل به مبانی اسلام نباشد آزاد است».
«شرایط ایجابی و سلبی» اعلام شده برای تعیین مکان برگزاری تجمعهای اعتراضی مردم به خوبی چنین رویکردی به راهپیماییهای اعتراضی را نشان میدهد.
تعیین شرایطی چون «دربسته بودن»، «دور بودن از محلهای دارای تردد زیاد»، «موجب قرار گرفتن ناخواسته دیگران در تجمع» و ... در عمل جلوی شنیده شدن دلیل اعتراضها توسط دیگر اقشار جامعه را میگیرد؛ هـرچند که دولت اعلام کرده باشد این مکانها باید «قابل دسترس و داخل محیط شهری باشد» و «امکان دیده و شنیده شدن صدای تجمع کنندگان، برای سایر شهروندان و رسانهها موجود باشد.
بیان یک مثال شاید این محدودیت بزرگ را بهتر نشان دهد.
اگر شرایط اعتراضی جامعه پس از انتخابات سال ٨٨ را در نظر بگیریم و گستردگی حضور مردم در خیابانها برای نشان دادن گم شدن «رای»های داده شده به رهبران جنبش سبز در یک انتخابات مهندسی شده، آن گاه دولت چگونه میتواند این حجم از جمعیت معترض را در یک استادیوم یا پارک جای دهد؟
دولت روحانی باید به این پرسش مهم پاسخ دهد که آیا با شرایط اعلام شده، امکان انجام راهپیماییای چون ٢٥ خرداد ٨٨ وجود خواهد داشت که در مسیری به درازای میدان انقلاب تا میدان آزادی برگزار شد و خیابانهای مسیر و اطراف تکافوی جمعیت معترضان تهرانی را نمیکرد. آیا در وضعیتی مشابه حق مسلم مردم سلب نخواهد شد؟