منبع: روزنامه جامعه فردا
مدتی است حال یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران خوب نیست. کلاس‌های دانشگاه صنعت نفت، یکی از پرسابقه‌ترین دانشگاه‌های ایران چند هفته‌ای است که به علت تحصن دانشجویان تعطیل است.
از سوی دیگر عده‌ای از فارغالتحصیلان این دانشگاه نیز چندین سال است که در بلاتکلیفی به سر می‌برند و در مقابل وزارت نفت تجمع کرده‌اند.
ماجرا از چه قرار است؟
در گذشته، وزارت نفت در دفترچه کنکور سراسری متعهد شده بود که فارغالتحصیلان برتر این دانشگاه از اولویت استخدام برخوردارند اما در سال ۹۴ این اولویت را حذف می‌کند. این تصمیم، بخشی از فارغالتحصیلان برتر را که طی سال‌های قبل از ۹۴ وارد دانشگاه شده بودند نیز قربانی می‌کند. آنها که به امید همین اولویت استخدامی با رتبه‌های برتر کنکور، تصمیم به تحصیل در این دانشگاه گرفته بودند هم‌اکنون در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند.
این در حالی است که وزارت نفت معتقد است تعداد زیادی از این افراد از صلاحیت لازم برخوردار نیستند و تخصص کافی را برای قرار گرفتن در شرکت نفت ندارند. موضوع از آنجا جالب می‌شود که مشخص می‌شود همین افرادی که از دیدگاه وزارت نفت شایسته قرار‌گیری در شرکت‌های نفتی ایران را نداشتند توسط دانشگاه‌ها یا شرکت‌های بزرگ نفتی خارج از ایران جذب می‌شوند؛ شرکت‌هایی که هنگام قرارداد با ایران مبالغ هنگفتی دریافت می‌کنند و این افراد را به‌صورت محدود و مقطعی به ایران می‌فرستند تا برای کشور خودشان کار کنند.
هرچند واضح است که اصولا دولت نباید تعهد استخدام به هیچ دانشگاه یا سازمانی داشته باشد، اما آنچه مورد بررسی است اینکه آیا نحوه اخیر ارزیابی، برداشتن اولویت استخدامی و بررسی صلاحیت این نخبگان بر‌اساس معیارهای استاندارد صورت گرفته و استخدامی‌های اخیر این وزارت منجر به تخصصی‌تر شدن این صنعت و بهبود شرایط خواهد شد یا بالعکس؟ آیا معیارهای ارزیابی شرکت نفت ایران فراتر از معیارهای دانشگاه‌های مطرح خارجی و شرکت‌های معتبر نفتی جهان است؟ و آیا شرکت نفت نباید به تعهد قبلی خود برای ورودی‌های سال۹۴ به قبل که به علت همین تعهد، دانشگاه صنعت نفت را انتخاب کرده‌اند، عمل کند؟
وقتی شرایط و اوضاع استخدامی این فارغالتحصیلان در سال گذشته بررسی می‌شود آنچه به چشم می‌خورد دیدنی است. موجی از افراد با رتبه‌های برتر کنکور، پروژه‌ها و مقالات متعدد و معدل‌های برتر که اکثرا دوره کارشناسی ارشد یا دکترای خود را در دانشگاه‌های مطرح کشور از جمله دانشگاه صنعتی‌شریف، صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تهران و… با رتبه عالی سپری کرده‌اند اما از نظر شرکت نفت فاقد صلاحیت علمی و هوشی کافی جهت استخدام معرفی شده‌اند!
یکی از فارغالتحصیلان کارشناسی دانشگاه نفت و کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شریف که در هر دو دانشگاه در رشته تحصیلی خود رتبه یک را داراست می‌گوید که در ارزیابی اولیه استخدامی شرکت نفت ردصلاحیت شده است. او حتی به مصاحبه تخصصی نرسیده و در همان ابتدا از گردونه استخدام خارج شده است. وی پس از آنکه با چنین واقعه غیرقابل انتظاری رو‌به‌رو شده، تصمیم گرفته است که از ایران خارج شود.
یکی دیگر از فارغالتحصیلان این دانشگاه که هم‌اکنون در یکی از دانشگاه‌های معتبر اروپا با بورسیه کامل درحال تحصیل مقطع دکتراست و در پروژه بزرگی با یکی از غول‌های نفتی دنیا همکاری می‌کند، می‌گوید که اگر شرایط استخدام در ایران مناسب‌تر بود، می‌ماند. او نیز پس از آنکه در روند استخدامی مورد بی‌لطفی قرار می‌گیرد و اسمش از لیست استخدام خط می‌خورد از ایران خارج می‌شود. این نخبه با ابراز رضایت و خشنودی از شرایط کنونی‌اش می‌گوید که همه چیز در اینجا با ایران فرق دارد؛ نحوه احترام‌ها، برخورد افراد، هزینه، انرژی و وقتی که صرف تخصص افراد می‌شود.
فرد دیگری با رتبه یک کنکور و فردی با بیش از ۲۰ مقاله جهانی تنها بخش کوچکی از افراد ردصلاحیت شده توسط این وزارت در سال گذشته هستند. با نگاهی دقیق مشخص می‌شود تعداد فارغالتحصیلان برتر که مورد بی‌لطفی این وزارت قرار گرفته‌اند نه‌تنها کم نیست بلکه درصد قابل‌توجهی را شامل می‌شود.
با توجه به وضعیت موجود به‌نظر می‌رسد نحوه ارزیابی این سازمان بسیار پرسش‌برانگیز است، چرا که بخشی از همین افرادی که به گفته مدیر کل آموزش وزارت نفت نتوانسته‌اند در ارزیابی هوش، زبان و کامپیوتر حدنصاب نمره را کسب کنند به‌راحتی، با بورسیه کامل و نمرات بالای آزمون‌های زبان از ایران خارج شده‌اند. بخشی نیز توسط شرکت‌های بزرگ خارجی به همکاری گرفته شده‌اند. عده‌ای نیز که به واسطه شرایط شخصی در ایران مانده‌اند به مشاغل گوناگون و نامرتبط روی آورده‌اند. آنچه غیرقابل انکار است اینکه به کار نگرفتن این افراد آسیب‌ها و پیامدهای جبران‌ناپذیری به دنبال دارد.
این فارغالتحصیلان سال‌ها برای رسیدن به شرایط مناسب تلاش کرده‌اند و خانواده‌های آنها چشم امید به فرزندان نخبه خود داشته‌اند. با شرایط کنونی آنها تجربه تلخی از عدم عدالت را تجربه می‌کنند و این خود لطمه بزرگی به اجتماع خانواده و جامعه است.
از طرفی با خروج این افراد، سرمایه انسانی ارزشمندی از کشور خارج می‌شود. برای رساندن این افراد به این جایگاه هزینه زیادی صرف شده است و با خروج نخبگان نه تنها این سرمایه به طور کامل از دست می‌رود بلکه از تخصص آنها برای بازگشت سرمایه و سوددهی مناسب نیز هیچ استفاده‌ای نمی‌شود.
از همه مهم‌تر صنعت نفت خودش را از نیروی متخصص و تیزهوش محروم می‌کند و خود را در چالش‌های تخصصی رو‌به‌رو تنها می‌گذارد. در واقع این‌گونه به‌نظر می‌رسد که استخدام نکردن این افراد ظلمی سه‌سویه به فارغالتحصیلان، صنعت نفت و کشور محسوب می‌شود و باید چاره‌ای اساسی برای آن اندیشید.