گزارش خبرنگاران ایرنا از استان نفت خیز کرکوک در شمال عراق حاکی است نیروهای مسلح عراق برای کنترل بر چاه های نفتی این استان ، به حرکت در آمده اند.
منابع امنیتی به خبرنگار ایرنا گفتند که نیروهای مسلح عراق شامل نیروهای واکنش سریع، سازمان مبارزه با تروریسم و الحشدالشعبی از ساعتی پیش به سمت چاه های نفتی عراق در جنوب استان کرکوک به حرکت در آمدند.
این چاه‌های نفتی از هنگام یورش داعش در ژوئن ۲۰۱۴ از کنترل نیروهای عراقی خارج شده بود و بعد از ضرباتی که به این گروه تروریستی وارد شد، نیروهای پیشمرگه کنترل آن را بدست گرفتند.
به دنبال برگزاری همه پرسی در کردستان عراق، بغداد از اقلیم کردستان عراق خواستار بازگرداندن مدیریت گذرگاه های مرزی، فرودگاه های اقلیم و نیز تحویل چاه های نفت در مناطق مورد اختلاف از جمله کرکوک شده بود.
میدانهای نفتی کرکوک یعنی «بای حسن» ، «آفانا»، «زمبور» و «قادر کرم» هم اکنون در کنترل نیروهای پیشمرگه است.
درهمین حال خبرنگار ایرنا از اربیل نیز گزارش کرد که رسانه‌های کردستان عراق نیز از ساعتی پیش بطور مستقیم در حال پخش گزارش‌هایی در این زمینه هستند.
همزمان از لحظاتی پیش شبکه های محلی کردی پخش عادی برنامه های خود را قطع کرده و اقدام به پخش مستقیم حضور نیروهای ارتش عراق در کرکوک می‌کنند.
پارلمان عراق بعد از برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان عراق دولت این‌کشور را موظف کرد که میدانهای نفتی را به کنترل خود دربیاورد.
علاوی خواستار برگزاری نشست فوری بغداد و اربیل شد
ایاد علاوی، معاون رئیس جمهوری عراق با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد: در پی دعوت مسعود بارزانی، رئیس اداره اقلیم کرد به مذاکره و عدم استفاده از اهرم فشار برای حل بحران از جانب حیدر العبادی، باید مذاکرات دوجانبه آغاز شود.
وی همچنین بر لزوم تعیین وضعیت مناطق مورد منازعه بر اساس قانون اساسی، رفع تنش ها و رسیدن به راه حل فوری تاکید کرده و گفت: باید برای تعیین مسیر آینده سیاسی عراق نشستی فوری و ملی میان بغداد و اربیل برگزار شود.
نیروهای پیشمرگه در جریان حملات داعش در ژوئن ۲۰۱۴ کرکوک و سایر مناطق مورد اختلاف که دچار خلاء امنیتی شده بودند را به مناطق تحت نظارت خود افزودند.
گفتنی است دولت مرکزی بغداد دو روز پیش نظامیان بسیاری را به روستای بشیر و طوزخورماتو در جنوب کرکوک اعزام کرد. علت اعزام نیروهای مذکور تلاش برای به دست گرفتن کنترل چاه های نفت، فرودگاه و پایگاه های نظامی این شهر که در دست نیروهای پیشمرگه است، اعلام شد.
***
اهمیت راهبردی کرکوک برای دولت عراق و اقلیم کردستان
ایرنا: شبکه خبری بی‌بی‌سی عربی به استقرار هزاران تن از نیروهای پیشمرگه کرد نزدیک شهر نفت خیز و مورد مناقشه کرکوک واقع در شمال غرب عراق اشاره کرد و به اهمیت و نقش راهبردی این شهر مهم عراقی پرداخت.
بی بی‌سی پنج عامل را برای اهمیت این شهر برشمرد:
موقعیت جغرافیایی: شهر کرکوک در فاصله ۲۵۵ کیلومتری شمال بغداد پایتخت عراق قرار دارد و مرکز آن، استان کرکوک است.
تنوع جمعیتی: این شهر دارای تنوع جمعیتی بوده و اقوام گوناگونی در آن حضور دارند. عرب‌ها، کردها و ترکمن ها در کنار هم زندگی می‌کنند. اقوام آشوری و صابئین نیز در این شهر ساکن هستند.
شهر تاریخی: آثار دینی، تاریخی و باستانی مهمی در این شهر وجود دارد. مرقد امام زین العابدین، قلعه کرکوک، بازار قیصریه کرکوک، قلعه جرمو (مربوط به دوران نوسنگی تاریخ)، ساختمان القشله و مرقد دانیال نبی از جمله این آثار است.
شهر نفت‌خیز: کرکوک یکی از مهمترین شهرهای نفتی عراق به شمار می رود. برخی آمارها حاکی از آن است که حدود ۴۰ درصد از ذخایر نفتی عراق و حدود ۷۰ درصد از ذخایر گازی این کشور در کرکوک واقع است.
وضعیت سیاسی: کردها می‌کوشند که کرکوک را به اقلیم کردستان ضمیمه کنند. اما این شهر خارج از مرزهای اداری اقلیم واقع است. همچنین نیروهای پیشمرگ موفق شدند پس از حمله داعش به عراق در سال ۲۰۱۴ و خروج نیروهای دولت مرکزی از کرکوک برای مقابله با تروریست، بر بخش‌های زیادی از این شهر سیطره داشته باشند.
پس از برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان عراق در سوم مهر ماه سال جاری، اختلافات بغداد و اقلیم بر سر شهر مورد مناقشه کرکوک، افزایش یافته است.
پارلمان عراق پس از برگزاری همه پرسی غیر قانونی اقلیم کردستان عراق، دولت این‌کشور را موظف کرد که میدان های نفتی را به کنترل خود درآورد.
این تنش‌های سیاسی در حالی ادامه دارد که نیروهای عراقی در تلاش برای باز پس گیری چند منطقه باقی مانده از اشغال داعش هستند.
***
پسر جلال طالبانی:
مناطق مورد مناقشه بغداد و أربیل نیازمند مدیریت مشترک است
ایرنا: شبکه خبری سومریه نیوز گزارش کرد: «بافیل طالبانی» پسر جلال طالبانی رئیس جمهوری فقید عراق پنجشنبه شب ضمن درخواست از فراکسیون اتحادیه میهنی کردستان برای بازگشت به پارلمان عراق گفت: مناطق مورد مناقشه کردستان عراق و دولت مرکزی برای آن که صحنه درگیری نشود، باید به صورت مشترک اداره شود.
طالبانی در سخنانی که تلویزیون رسمی اتحادیه میهنی کردستان پخش می‌کرد، افزود: قانون اساسی عراق زیر نظر مرحوم طالبانی نوشته شد و از این راه می‌توانیم حقوق ملت خود را با همکاری با جامعه بین‌الملل تضمین کنیم.
طالبانی ضمن درخواست برای تشکیل یک شورای جدید در کرکوک گفت: براساس آخرین نتایج انتخابات انجام شده در کرکوک، باید مدیریت این شهر به صورت مشترک انجام شود.
وی با اشاره به این که فرودگاهها و گذرگاه‌های مرزی باید زیر نظر و کنترل کردستان قرار داشته باشد، افزود: ما آمادگی داریم تا با بغداد درخصوص جزئیات گفت‌وگو کنیم.
وی در پایان تاکید کرد: حکومت اقلیم کردستان و بغداد باید مشکلات خود را درباره نفت، گاز و منافع به صورت کاملا شفاف و در راستای منافع ملت عراق و اقلیم کردستان حل و فصل کنند.
از سوی دیگر «هیرو ابراهیم» همسر طالبانی و عضو اتحاد میهنی کردستان پنجشنبه شب ضمن تاکید بر انجام گفت‌وگوی اقلیم کردستان و بغداد در چارچوب قانون اساسی عراق گفت اقلیم کردستان پس از همه‌پرسی در معرض بحران‌های زیادی قرار گرفت.
وی افزود: از نیروهای عراقی و پیشمرگه می خواهم خویشتن‌داری خود را حفظ کنند، چرا که هدف اصلی ما حل و فصل بحران کرکوک است.
***
نماینده جنبش تغییر:
پیش‌بینی‌های رهبران اقلیم درباره حمایت آمریکا و اروپا غلط بود
ایرنا: یکی از رهبران جنبش تغییر کردستان عراق، با اشاره به موج مخالفت‌های جهانی و منطقه‌ای در برابر همه‌پرسی کردستان عراق، گفت که پیش‌بینی‌های رهبران اقلیم درباره حمایت آمریکا و اروپا درست از آب در نیامد.
هوشیار عبدالله روز جمعه در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا در اربیل، در خصوص نتایج کار بارزانی گفت که بارزانی در بغداد جایگاه خود را از دست داد، پست معاون نخست وزیری را داشتند که آن را هم از دست دادند، پست نایب رئیسی پارلمان عراق را داشتند آن را هم از دست دادند، وزیر دارایی و وزیر امور خارجه را داشتند که همه می‌دانیم نماینده آنها در این پست هوشیار زیباری با یک پرونده بزرگ فساد مالی به اقلیم بازگشت.
عبدالله اضافه کرد: بارزانی تلاش کرد خود را چنین نشان دهد که نماینده کردهاست و نمی‌شود در چنین شرایطی جایگاه و قدرت سابق را در بغداد نداشته باشد.
وی از همراهی برخی از احزاب کرد عراقی با همه‌پرسی، اظهار تاسف کرد و افزود: متاسفانه برخی از احزاب کرد سیاسی بخصوص اتحادیه میهنی و اتحاد اسلامی کردستان عراق در حالی که خوب می‌دانستند همه‌پرسی در خدمت استقلال کردستان نیست، از این اقدام بارزانی حمایت کردند.
عضو فراکسیون تغییر در پارلمان عراق، مواضع آمریکایی‌ها و اتحادیه اروپا را در خصوص مسائل اقلیم دوگانه ارزیابی و اظهار داشت: پیش‌بینی‌های بارزانی از حمایت آمریکا و اتحادیه اروپا درست از آب درنیامد. ما خوب می‌دانیم آمریکایی‌ها نقش محوری در تمدید غیرقانونی پست ریاست اقلیم بارزانی در سال ۲۰۱۳ میلادی داشتند. در ۲۰۱۵ هم برت مک‌گورک نقش مستقیمی در ابقاء غیرقانونی بارزانی بر مسند ریاست اقلیم کردستان عراق داشت.
هوشیار عبدالله با تاکید بر اینکه همه‌پرسی آسیبی جدی به جایگاه اقلیم کردستان عراق وارد کرده است تصریح کرد: آسیبی که همه‌پرسی بر موضوعات کردی وارد کرد خیلی جدی بود. ما دیدیم همه جهان مخالف آن بود و این اجماع برای مخالفت با آن، یکی از اهداف کشورهایی مانند ترکیه بود که در سایه همه‌پرسی این اجماع شکل گرفت.
هوشیار عبدالله در عین حال با اشاره به اینکه هدف مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق از برگزاری همه‌پرسی، استقلال کردستان عراق نیست، گفت: بارزانی می‌خواهد از کارت همه‌پرسی برای بازگشت قدرتمندانه به بغداد بهره بگیرد.
عبدالله در پاسخ به این سوال که «اقلیم کردستان عراق معتقد است، ترکیه بدلیل داشتن قراردادهای نفتی و اقتصادی مرزهای خود را به روی اقلیم نخواهد بست، این قراردادها تا چه میزان می‌تواند در این روند موثر باشد؟»، پاسخ داد: قراردادهایی که بین ترکیه و حزب دمکرات کردستان عراق بسته شده منشا قانونی ندارد، چون نه به تایید پارلمان اقلیم رسیده است و نه به تایید پارلمان ترکیه، این قراردادها بیشتر معامله دوجانبه میان بارزانی و اردوغان است.
هوشیار عبدالله درباره رفتار آنکارا نیز مدعی شد که «تاکنون ترکیه انتقال نفت را متوقف نکرده است چون نمی‌خواهد متضرر شود، می‌خواهد امتیاز جایگزین بدست بیاورد و بعد از آن است که صادرات نفت اقلیم را متوقف می‌کند. ترکیه تا زمانی که به این نتیجه نرسد که بازی برایش سود دارد، صادرات را متوقف نمی‌کند.»
به گفته این نماینده کرد در پارلمان عراق، فراکسیون جنبش تغییر در پارلمان عراق، هرگونه اقدامی را که شهروندان اقلیم کردستان عراق از آن متضرر شوند مردود می‌داند، اما در عین حال از تمامی اقداماتی که دولت مرکزی در راستای محدودسازی فساد در اقلیم بخصوص در حوزه هایی چون نفت، درآمدهای گمرکی و مرزها و فرودگاهها باشد قاطعانه حمایت می‌کند.
هوشیار عبدالله با انتقاد از تشدید تنش ها در مناطق مورد منازعه مانند کرکوک تاکید کرد که: جنگ در این مناطق به نفع هیچ کسی نیست و نباید تنش در این مناطق درست شود. براساس قانون اساسی عراق همه نیروها می‌توانند در این مناطق حضور داشته باشند. البته طبیعی است که این مناطق بصورت مشترک مدیریت شوند، به این شرط که زندگی و امنیت مردم حفاظت شود.
عضو کرد پارلمان عراق در ارتباط با احتمال تعویق برگزاری انتخابات ریاست اقلیم و پارلمان در این منطقه با تاکید بر اینکه آنها خواهان برگزاری انتخابات در زمان تعیین شده (یکم نوامبر ۲۰۱۷ میلادی) هستند، گفت: معتقد هستیم تلاشی از سوی حزب بارزانی و اتحادیه برای تعویق انتخابات وجود دارد. اینکه بارزانی خود را نامزد ریاست اقلیم نکرده است، خود به این معناست که آنها هنوز باور ندارند که انتخابات در زمان تعیین شده برگزار خواهد شد.
به گزارش ایرنا، بارزانی پیش از برگزاری همه‌پرسی برای متقاعد کردن مخالفان، بر انجام انتخابات ریاست اقلیم و پارلمان محلی در موعد مقرر تاکید می‌کرد و به مخالفان همه پرسی در این خصوص اطمینان می داد، اما پس از انجام همه پرسی زمزمه های تعویق انتخابات را براه انداخته است، موضوعی که باعث شده مخالفان احساس کنند در بازی همه‌پرسی کلاه سرشان رفته است.
همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق در میان مخالفت های گسترده جهانی و منطقه ای و نیز هشدارهای دولت مرکزی عراق ، از سوی مسعود بارزانی در سوم مهرماه گذشته (۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ ) در استان های کردنشین و مناطق اختلافی میان بغداد و اربیل برگزار شد.
به دنبال برگزاری این همه پرسی بغداد از کشورهای همسایه درخواست کرد مرزهای خود را بر روی اقلیم ببندند و در روز ۲۶ سپتامبر به اربیل یک مهلت سه روزه داد تا مدیریت گذرگاه های مرزی، فرودگاه ها و نیز شبکه های مخابراتی (تلفن همراه) را به دولت مرکزی بازگرداند.
دولت مرکزی عراق از روز ۲۹ سپتامبر به دنبال پایان مهلت مقرر مقررات منع پروازهای بین‌المللی به فرودگاه های کردستان عراق را به اجرا گذاشت، اما به دلایل انسان‌دوستانه پروازهای داخلی را از این مقررات مستثنی کرد.