همهپرسی اداره اقلیم کردستان عراق از ساعت ۸ صبح امروز به وقت محلی آغاز و در استانهای اربیل، سلیمانیه، دهوک، سراسر استان مورد اختلاف کرکوک، شهرستان توزخرماتوی صلاح الدین، شهرستان خانقین از توابع دیاله و مناطق جلاوله و کارتپه در حال برگزاری است.
این همهپرسی در شهرستانهای سنجار، مخمور، تل کیف، حمدانیه و شیخان از توابع استان موصل که چندی پیش از کنترل گروه داعش آزاد شد و همچنین در مناطق زمور، رابعه، نمرود و بارتیلا برگزار میشود.
رای گیری در مجموع ۱۲ هزار شعبه اخذ رای شامل ۷ هزار نقطه در اداره اقلیم کرد شمال عراق و ۵ هزار نقطه نیز در مناطق مورد مناقشه آغاز شده است.
براساس آمار شورای عالی انتخابات و کمیسیون همهپرسی اداره اقلیم کردستان عراق انتظار می رود حدود ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از واجدین شرایط در این همه پرسی شرکت کنند.
اربیل با یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر، سلیمانیه با یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر، کرکوک با ۷۵۰ هزار، دهوک با ۸۰۰ هزار، اطراف دشت موصل (استان نینوا) ۷۵۰ هزار نفر و در دیگر نقاط نیز ۴۲۰ هزار تن واجد شرایط رای دادن هستند.
در مورد شمار رای دهندگان شهر طوزخورماتو در استان صلاحالدین و شهرکهای خانقین، مندلی، جلاولا و قاراتپه در استان دیاله نیز آمار دقیقی ارائه نشده است. مجالس هر دوی این استانها هفته گذشته به اتفاق آرا با برگزاری رفراندوم در این مناطق مخالفت کردند.
برخی اعتقاد دارند که آمارهایی که کمیسیون انتخابات و همهپرسی اداره محلی اقلیم ارائه کرده، مربوط به انتخابات آوریل ۲۰۱۳ بوده و به روز نشده است.
پس از اشغال استانهای نینوا به مرکزیت موصل و کرکوک به دست داعش بسیاری از شهروندان این مناطق خانههای خود را ترک کرده و به دیگر نقاط عراق مهاجرت کردند.
به همین دلیل به ویژه در مناطقی از استان نینوا و اطراف موصل که رفراندوم در آنجا برگزار خواهد شد، به دلیل وضعیت مهاجرتی داخلی بسیاری از مردم، میزان مشارکت بالا نخواهد بود.
ترکیه: نتایج همهپرسی در اقلیم کرد عراق فاقد اعتبار است
وزرات امور خارجه ترکیه با انتشار بیانیهای نتایج همهپرسی در اقلیم کرد شمال عراق را فاقد اعتبار خوانده و اعلام کرد: ما این انتخابات را که به لحاظ حقوق بینالمللی و چه از نظر قانون اساسی عراق غیرقانونی و فاقد مشروعیت است را به رسمیت نمیشناسیم.
در ادامه بیانیه آمده است:
«بار دیگر تاکید میکنیم که در صورت سوءاستفاده و تهیدید امنیت کشورمان در زمان برگزاری این همه پرسی توسط عناصر افراطی و گروههای تروریستی و همچنین در صورتی که هرگونه تهدیدی متوجه امنیت ملی کشورمان شود، از تمام حقوق خود در چارچوب حقوق بینالملل و مجوزی که مجلس کبیر ملت ترکیه به ما داده است استفاده خواهیم کرد.
اداره اقلیم کرد عراق که علی رغم هشدار ترکیه و جوامع بینالمللی به برگزاری این همه پرسی اصرار ورزید و با این کار نه تنها ثبات و امنیت عراق بلکه ثبات منطقه را نیز دچار مخاطره خواهد کرد. با کمال تاسف شاهد این اقدام دور از عقل سلیم اداره اقلیم کرد شمال عراق هستیم.
ترکیه یکبار دیگر هشدار میدهد که برگزاری این همهپرسی عواقب وخیم و جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت. ترکیه در نشست شورای امنیت ملی و شورای وزیران که در تاریخ ۲۲ سپتامبر برگزار شد در مورد عواقب این اقدام هشدار داده و اداره محلی کرد شمال عراق را تحریم کرد. موضع قاطع کشورهای همجوار در زمینه این همهپرسی حائز اهمیت است.
اداره اقلیم کرد عراق باید از این پس با عقل سلیم رفتار کرده و به جای سیاستهای کوتاه مدت، به آرامش و رفاه طولانی مدت مردم عراق بیندیشد و در این راستا اقدام کند.
هشدار سفر به استانهای خارج از محدوده کنترل اداره اقلیم کرد شمال عراق که پیشتر اعلام شده بود از این پس شامل مناطق دهوک، اربیل و سلیمانه که تحت کنترل اداره اقلیم کرد عراق است نیز میشود.»
عبادی: نتایج همهپرسی را به رسمیت نمیشناسیم
حیدر عبادی، نخست وزیر عراق روز یکشنبه خطاب به مردم کشورش از طریق شبکه تلویزیونی دولتی اعلام کرد: «نتایج همهپرسی اداره اقلیم کرد شمال کشور که مغایر با قانون اساسی عراق است را به رسمیت نخواهیم شناخت و اجازه تشکیل یک دولت نژادپرست در عراق را نخواهیم داد.»
ادامه سخنان نخست وزیر عراق به شرح زیر است:
«تحمیل سیاستهای بدون برنامه با استفاده از زور غیرممکن است. این اقدامات مانند رژیم صدام شکست خواهد خورد. این همهپرسی را نادیده خواهیم گرفت و نتایج آن را به رسمیت نخواهیم شناخت. اقدامات لازم برای حفظ امنیت و وحدت کشورمان را انجام خواهیم داد.
نیروهای عراقی بلای تروریسم را از اربیل و بغداد رفع کردند. به تازگی علیه داعش متحد شدهایم اما صداهای طرفدار بازگشت به رژیم دیکتاتوری و تاریکی نیز درحال بلند شدن است. از شهروندان کرد و تامین امنیت آنان منصرف نخواهیم شد. رژیم دیکتاتوری صدام حقوق همه اقوام عراق را زیر پا گذاشت، چون آن رژیم تمام مردم عراق را تهدیدی برای خود می دید.
کسی نباید تمام عربها و مردم بغداد را به اعمال آزار و اذیت متهم کند. برخی کردها و عربهای بعثی در ظلم و ستم به کردها در کنار رژیم وحشی صدام قرار داشتند. از برادران کردم تقاضا میکنم که از مقامات اداره اقلیم کرد شمال عراق بپرسند که درآمدهای صادرات نفت این منطقه کجاست؟ اداره اقلیم کرد شمال عراق روزانه ۹۰۰ هزار بشکه نفت را ضبط کرده است. چرا حقوق کارمندان را نمیپردازند؟ ما به عنوان دولت مرکزی بهرغم شرایط سخت اقتصادی و جنگ نه از پرداخت دستمزدها خودداری کردهایم و نه دستمزدها را کاهش دادیم.»
دولت عراق خواستار تحویل تمامی مرزها و فرودگاههاست
شورای امنیت ملی عراق در بیانیه پایانی نشست روز یکشنبه خود به ریاست حیدر عبادی، نخست وزیر این کشور اعلام کرد: درخواست اداره اقلیم کرد شمال عراق برای برگزاری همهپرسی، گامی یکجانبه بوده و تحولات اخیر را به بحران تبدیل خواهد کرد.
شورای امنیت ملی عراق از اداره اقلیم کرد خواسته تا کنترل تمامی گذرگاههای مرزی و فرودگاههای منطقه را تسلیم کند. همچنین از سایر کشورهای همسایه خواسته شده در خصوص مسائل نفتی و مرزی تنها با بغداد ارتباط برقرار کنند.
در ادامه اطلاعیه شورای امنیت ملی عراق آمده است: «دولت مرکزی عراق از تصمیمات مقامات مسئول کشور در رابطه با حسابهای بانکی مربوط به درآمدهای نفتی اداره اقلیم کرد حمایت میکند. دولت به هیچ وجه در خصوص همهپرسی وارد مذاکره و مشاجره نخواهد شد زیرا نتایج آن مغایر با قانون اساسی است. دولت مسئول حفظ تمامیت ارضی کشور و منافع مردم است که شامل شهروندان کرد نیز میشود. شورای امنیت و دادستانی کشور تمامی کارمندان دولتی که در فعالیت های مربوط به برگزاری همهپرسی در اداره اقلیم کرد شرکت کرده اند را مورد پیگرد قانونی قرار خواهد داد.»
بارزانی: آماده مذاکره با بغداد هستیم
مسعود بارزانی، رئیس اداره اقلیم کرد شمال عراق روز یکشنبه در یک نشست رسانهای در منطقه صلاحالدین اربیل در خصوص همه پرسی روز دوشنبه ۲۵ سپتامبر اظهار داشت: این همهپرسی روندی طولانی را پیش رو دارد و ما آماده مذاکرات دراز مدت سازنده با بغداد هستیم.
ادامه اظهارات بارزانی به شرح زیر است:
«برگزاری این همهپرسی به معنای تعیین مرزها و اعمال سیاست بدون مشورت با بغداد نیست. البته پس از این، مذاکرات با بغداد مبتنی بر مذاکرات شراکتی که پیش از این با عدم موفقیت همراه بوده نخواهد بود بلکه به منظور مذاکره درباره ایجاد یک رابطه همسایگی خوب خواهد بود.
از مردم میخواهم فردا به پای صندوقهای رای بروند. به این نتیجه رسیدهایم که تنها همهپرسی استقلال میتواند عدم وقوع بلایای دردناک را تضمین کند. ما تصمیم گرفتهایم که همهپرسی فردا را با هر هزینهای که باشد برگزار کنیم، چرا که ما نمیتوانیم منتظر سرنوشتی ناشناخته باشیم.
برای حل مسائل عراق راههای بسیاری را به همراه جامعه جهانی و بغداد آزمایش کردیم. این بغداد است که ما را به سوی همهپرسی سوق داده است. در سفر سال گذشته خود به بغداد متذکر شدیم که در کشور شراکت حقیقی باقی نمانده و با شکست مواجه شده است، میتوانیم همسایگان خوبی باشیم و آنها این را پذیرفتند. پس از تصمیم به برگزاری همهپرسی برخی از طرفین آن را اقدامی شگفتآور خواندند. البته به همه گفته بودیم که ناچار به برگزاری همه پرسی در ۲۵ سپتامبر و اتمام شراکت خود با عراق هستیم.»
ایران مرز هوایی با اداره اقلیم کرد عراق را بست
شورای عالی امنیت ملی ایران اعلام کرد به درخواست دولت مرکزی عراق، مرز هوایی ایران با اداره اقلیم کرد را مسدود و پروازها به سمت اربیل و سلیمانیه را نیز متوقف میکند.
کیوان خسروی، سخنگوی شورای عالی امینت ملی ایران گفت: «به درخواست دولت مرکزی عراق، تمامی پروازهای ایران به مقصد فرودگاه های سلیمانیه و اربیل و همچنین پروازهای عبوری از فضای کشورمان از مبدأ اقلیم کردستان عراق متوقف شد».
به گزارش خبرگزاری «ایرنا»، خسروی با اشاره به اینکه شورای عالی امنیت ملی ایران که امروز صبح جلسه فوق العاده تشکیل داده است تصریح کرد:
«با توجه به موثر واقع نشدن تلاشهای سیاسی خیرخواهانه کشورمان و اصرار مسئولین اقلیم کردستان برای برگزاری رفراندوم در این منطقه با در خواست دولت مرکزی عراق مرزهای هوایی ایران بر روی پروازهایی که مبدأ آن اقلیم کردستان است مسدود شد».
رزمایش ایران در آستانه رفراندم اقلیم
همزمان با تصمیم اداره محلی اقلیم کرد شمال عراق برای برگزاری همهپرسی استقلال، سپاه پاسداران ایران در شمال غربی ایران رزمایش نظامی برگزار میکند.
به گزارش خبرگزاری «ایسنا» این تمرین نظامی با عنوان «رزمایش محرم» توسط قرارگاه «حمزه سیدالشهدا» در شمال غرب ایران برگزار میشود.
در همین حال صبح روز یکشنبه حزب اتحادیه میهنی اداره اقلیم کرد عراق اعلام کرد نیروهای ایران شش روستا در منطقه بالکایتی و حاج عمران استان اربیل را هدف قرار دادهاند.