روزنامه ایران / حمیده امینی فرد
از اواخر هفته گذشته، شوراهای اسلامی شهر و روستا بهطور همزمان، کار خود را رسماً آغاز کردند. اما بیش از همه این بحث انتخاب شهردار و رؤسای شورای شهر هم بود که پارلمانها و مدیریت شهری را مورد توجه قرار داد! در این بین اخبار و گزارشها نشان میدهد که در این دوره، اقبال خوبی نسبت به حضور زنان در پستهای مدیریت حوزههای شهری وجود داشته است.
در تهران دو زن یعنی زهرانژاد بهرام و بهاره آروین توانستند بهعنوان منشیهای شورای شهر تهران با کسب بالاترین آرا به داخل هیأت رئیسه وارد شوند. از آن طرف از شهرهای مختلف خبر رسید که زنان پیشتاز بالاترین آرا در شوراها بودند. «فائزه عبداللهی»، رئیس شورای شهر گرگان، «زهرا نظری» بهعنوان نایب رئیس شورای شهر خرم آباد، «سوسن سلیمان‌آبادی» به عنوان رئیس شورای شهر کنگاور، «سونیا اندیش»، نایب رئیس شورای شهر تبریز، «شیفته بدرآذر» شهردار جدید شهر سهند و «مهنا محمدی موحد» نیز با رأی شورای شهر اسپکه در سیستان و بلوچستان بهعنوان شهردار این شهر انتخاب شدند. این درحالی است که زنان در شهرهای بیشتری، نتیجه انتخابات را به نفع خود رقم زدند.
به گزارش «ایران» ۷ عضو مرد شورای شهر سهند، برای نخستین بار با ۴ رأی، نخستین شهردار زن شمال غرب کشور را انتخاب کردند. شیفته بدر آذر، زنی است که این روزها خودش را در سمت شهرداری شهر جدید سهند نشان میدهد. او البته رکورد نخستین زن شهری را زمانی شکست که بهعنوان شهردار منطقه 6 تبریز به مدت دو سال انتخاب شد. او در این دو سال کارهای عمرانی زیادی انجام داد. اجرای ۳۷ طرح شهری از جمله ساخت پل روگذر خطیب، بهعنوان شاخصترین اقدامات فنی-عمرانی او محسوب میشود. او 2سال بعد یعنی در سال ۹۰ به شهرداری منطقه ۹ رفت تا در آنجا هم منشأ تغییر و تحولات زیادی باشد. خودش میگوید که اجرای پارک مسافر خاوران و همینطور جدول کشی و خیابان کشی از جمله کارهای شاخص او در آن دوره بوده است. «بدرآذر» حالا بهعنوان شهردار شهر جدید سهند در ۲۵ کیلومتری تبریز انتخاب شده است. او به «ایران» میگوید که انتخابش براساس تواناییها، تخصص و تجربه یعنی سه رکن اصلی مدیریت بوده است. او تأکید میکند که برای انتخابش بهعنوان شهردار، نه تنها اعضای شورا که بزرگان شهر و مردم هم حضور پررنگ داشته و او را حمایت کردهاند. چرا که او بهعنوان یک مدیر موفق با ۲۲ سال سابقه مدیریت درحوزه شهرسازی در تبریز معرفی میشود.
«بدرآذر» تأکید میکند: از نظر من جنسیت مهم نیست و باید در انتخاب افراد، تواناییها، قابلیت و تخصص و تعهد مورد توجه قرار بگیرد. من مطمئن هستم که در شهر سهند با توجه به پتانسیلهای بالایی که دارد میتوانم کارهای ویژهای انجام دهم. متأسفانه در این شهر، اقدامات عمرانی و توسعهای ویژهای صورت نگرفته است. وی، اما درباره مدیریت زنان، میگوید که همیشه نسبت به این حوزه شک و تردید وجود داشته است و برخی نگرانند که فلان مدیر زن نتواند قدرتمند و توانمند ظاهر شود. چراکه برخی فکر میکنند زنان نمیتوانند بین وظایف همسرداری و پستهای اجرایی و مدیریتی، تعادل برقرار کنند. اما خود من کسی هستم که شبها زودتر از ساعت 12 به خانه نرفتهام و جدا از اینکه در کارم حساسیت و دقت بسیار زیادی دارم به محض ورود به منزل به کارهای خانه میپردازم. معتقدم که این روحیه در مردم هم وجود دارد و نباید نسبت به مدیریت زنان، دید منفی وجود داشته باشد.
تهدید اعضای شورای شهر به خاطر انتخاب یک زن
«مهنا محمدی موحد» جزو معروفترین شهرداران زنی است که این روزها نامش بهعنوان جوانترین شهردار زن در فضاهای مجازی دست به دست میشود. «اسپکه» شهری در ۹۰ کیلومتری ایرانشهر که مهمترین ویژگی اش، سوزندوزی زنان بلوچاش است، حالا یک زن را بهعنوان شهردار شهر خود انتخاب کرده است. «محمدی موحد» همان زنی است که با ۵ رأی مرد عضو شورای شهر، به عنوان شهردار اسپکه انتخاب شده است. او بعد از «سامیه بلوچ زهی»، شهردار شهر سرباز، دومین زن بلوچی است که در سمت شهردار انتخاب شده است. ۲۹ ساله است و میخواهد «اسپکه»، مسیر ترانزیتی ایرانشهر به چابهار را احیا کند. او میگوید که میخواهد حامی زنان بلوچ باشد. چرا که به گفته محمدی، آنها بسیار محروم و از نظر درمان و آموزش با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم میکنند.
محمدی موحد میگوید: برای انتخابش بهعنوان شهردار هم موافق و هم مخالف داشته است. اما مخالفتها ناامیدکننده بوده: «بعضی طایفهها و قبایل با انتخاب یک زن بهعنوان شهردار مخالف بودند، شاید تعدادشان کمتر از ۱۰ درصد باشد، اما به هرحال کارشکنیهای زیادی کردند و حتی برخی اعضای شورای شهر را هم تهدید کرده بودند. از طرفی من را متهم به آقازاده و ژن آقازدگی میکردند، درحالی که من پدرم فرهنگی بود و با هیچ کدام از اعضای شورا هم نسبتی ندارم. خوشبختانه اعضا پشت من ایستادند و امیدوارم که بتوانم جوابگوی این اعتمادشان باشم.»
زنان مدیر پاکدستتر از مردان مدیر!
شورای شهر تبریز از ابتدا یعنی در همان نخستین دورهها حضور زنان را تجربه کرده است، اما این برای نخستین بار است که یک زن به داخل هیأت رئیسه وارد شده و بهعنوان نایب رئیس، فرصت ابراز نظر بیشتری در شورای شهر تبریز را پیدا میکند. سونیا اندیش، نایب رئیس شورای شهر تبریز و عضو هیأت مدیره منطقه آزاد ارس معتقد است که تاکنون فضای شورای شهر تبریز، به اندازهای باز نبوده که بتواند زنان را در پست هیأت رئیسه ببیند، اما حالا یک زن توانسته با کسب ۱۱ رأی از ۱۳ رأی منتخبین شورای شهر، بهعنوان نایب رئیس، در کنار رئیس، اداره شورا را برعهده بگیرد.
اندیش که خودش هم شدیداً مخالف نگاه جنسیتی به پستهای مدیریتی است، به «ایران» میگوید: معتقدم که باید در سطوح برابر به زنان فرصت و اولویت بیشتری داد، چرا که تاکنون فضا برای زنان مدیر کمتر از مردان بوده است. البته این به معنای نادیده گرفتن رزومه کاری، توانایی و قابلیتهای هر دو جنس در پستهای مدیریتی نیست، اما تجربه نشان داده که حضور زنان در ردههای مدیریتی کار آمدتر از حضور مردان در همان پست است. او درباره اینکه چرا به مدیریت زنان بیش از مردان اعتقاد دارد، میگوید: چرا که اگر به زنان فرصت بدهیم به علت حساسیت، دقت و احتیاط بیشتری که دارند، عموماً توانمندتر ظاهر میشوند، از طرفی زنان خطوط قرمز را بیشتر رعایت میکنند و اگر بخواهیم فساد و رانتی که در این حوزه‌ها از ناحیه زنان اتفاق می‌افتد را با مردان مقایسه کنیم، باید بگوییم در حد صفر است. چون زنان پاکدست هستند.
اندیش معتقد است با توجه به اینکه بستر رشد و فرصت حضور زنان تاکنون فراهم نبوده است، زنان با انگیزه و پشتکار بیشتری نسبت به مردان ظاهر میشوند، بنابراین باید به زنان اعتماد کنیم. متأسفانه از آنجا که جامعه ما مردسالار است، مردان انگیزه کمتری برای اثبات توانایی هایشان دارند، اما زنان تلاش بیشتری میکنند.
اندیش البته به مشکلات شهر تبریز هم اشاره کرده و درباره اولویتهای شورای شهر در دوره پنجم میگوید: تقریباً همه کلانشهرها هم اکنون با معضل نبود درآمدهای پایدار دست و پنجه نرم میکنند. تبریز هم مستثنی نیست. بهطور میانگین بیش از ۸۵ درصد درآمدهای شهرداریها از پروانه، عوارض، ماده ۱۰۰ و تراکم فروشی تأمین میشود. یعنی درآمد ناپایدار و از جیب مردم! خب همین یک عامل، هزینههای زندگی در کلانشهرها را بالا میبرد. اما راه حل چیست؟ یکی از موضوعات مهم، ایجاد بستر سرمایهگذاری و مشارکت مردمی است. یعنی اگر خدماتی که شهرداریها میدهند به بخش خصوصی واگذار شود، هم درآمد پایدار ایجاد میشود و هم هزینههای شهر کمتر خواهد شد. متأسفانه شهرها الان به جایی رسیدهاند که دیگر چیزی برای فروش نمانده و باید شهر فروشی کنند، یعنی به سراغ فروش املاک و زمین بروند. اندیش ادامه میدهد: بحث مهم دیگری که هماکنون در رویکرد جهانی مورد توجه قرار گرفته، پرداختن به روح شهر، یعنی آسایش و رفاه اجتماعی، امنیت و حقوق شهروندی است، چرا که دیگر دوره برجسازی و بلند مرتبهسازی و پلسازی و اتوبانسازی به پایان رسیده است.
مطالبه عمومی برای حضور زنان در پستهای مدیریتی!
فائزه عبداللهی، رئیس شورای شهر گرگان زنی که برای چهارمین دوره پیاپی در انتخابات شوراها مورد اعتماد مردم شهرش قرار گرفته است، به «ایران» میگوید: این برای نخستین بار است که بهعنوان رئیس شورا انتخاب میشوم، اما در دورههای قبل هم نایب رئیس شورا بودم و تجربه حضور در هیأت رئیسه را داشتهام. او با بیان اینکه نسبت به رقیب مردش در شورای شهر، رأی ۵ به ۴ کسب کرده، درباره اعتماد سایر اعضا به حضور یک زن در پست ریاست شورای شهر گرگان، میگوید: جز من همه ۸ عضو شورای شهر، مرد هستند. من فکر میکنم اعضا رأی فراجنسیتی داده و سوابق مدیریتی را در نظر گرفتهاند. یعنی در نشستهای مختلفی هم که داشتیم، بحثها فراتر از جنسیت خانم و آقا مطرح میشد و فقط توانمندی، همگرایی و همافزایی مورد توجه بود. حتی دوستان خودشان از بنده خواستند که برای ریاست، کاندیدا شوم و اینطور نبود که با لابیگری و چانه زنی، رأی خودم را بالا ببرم. خب این نشان میدهد که جامعه به سمت اعتماد به زنان گرایش پیدا کرده و موضوعات جنسیتی دیده نمیشوند.
عبداللهی ادامه میدهد: انتظار برای حضور زنان از کابینه دولت شکل گرفت و مطالبه عمومی نسبت به حضور زنان در پستهای بالا مطرح شد که چون پاسخ قانعکنندهای شنیده نشد، تأثیر خودش را در حوزههای مدیریت شهری و شوراها نشان داد. امروز زنان بسیاری در شوراهای شهر و روستا توانستهاند به مقام ریاست دست پیدا کنند که این دستاورد کمی نیست. به هرحال منتخبین مردم در شوراها، نمایندگان آنها هستند و به طورحتم مطالبه و خواست مردم در تصمیمات آنها خودش را نشان میدهد. هماکنون هم مردان و هم زنان، خواستار حضور پررنگتر زنها در پستهای مدیریتی هستند و به ریاست زنان، باور پیدا کردهاند. به گفته وی، مهمترین مشکلات شهر گرگان این است که باید به بافت تاریخی و فرسوده شهر، حفظ محیط زیست و بویژه محور گردشگری ناهارخوران توجه بیشتری کرد. همچنین حفظ ۶۰۲ هکتار از اراضی جنگلی محدوده گرگان که هماکنون به شهرداری واگذار شده و ساخت و ساز براساس مقررات و ضوابط باید در اولویت قرار بگیرد.