ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Sun, 08.01.2017, 17:30
اکبر هاشمی رفسنجانی درگذشت

اکبر هاشمی رفسنجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام که به دلیل عارضه قلبی در بیمارستان شهدای تجریش تهران بستری شده بود در سن ۸۲ سالگی درگذشت.

اکبر هاشمی رفسنجانی در دوره آیت‌ا‌لله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، مرد شماره دو نظام اسلامی بود. او نخستین رئیس مجلس شورای اسلامی و هشت سال رئیس جمهور و نماینده مجلس خبرگان و از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰، رئیس این مجلس بود. از سال ۱۳۷۶ تا هنگام مرگ، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده داشت.

در جریان موسوم به ترور میکونوس در سال ۱۹۹۲(۱۳۷۱)، در حکم دادگاه آلمان از اکبر رفسنجانی، در کنار علی خامنه‌ای، علی‌اکبر ولایتی و علی فلاحیان به عنوان آمران این ترور نام برده شد.

هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۸۴ در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد که در دور دوم از محمود احمدی‌نژاد شکست خورد. در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ هاشمی و خانواده او به وضوح از میرحسین موسوی، کاندیدای اصلاح‌طلبان حمایت کردند و خود او نیز در آخرین نمازجمعه‌ای که در تهران اقامه کرد و پس از آن در محافل خصوصی از سرکوب معترضان به نتایج این انتخابات انتقاد نمود.

اظهارتظر زیر از هاشمی رفسنجانی مربوط به همین دوره است: «اگر مردم ما را بخواهند حکومت می‌کنیم و اگر نخواهند می‌رویم. حکومت پول دارد. نیرو دارد می‌تواند در خیابان آدم جمع کند ولی گروه مقابل یک عده استاد، دانشجو کارگر، مدیر، صنعت‌گر هستند و درست نبود که بسیج و سپاه در مقابل مردم قرار داده شوند... چطور می‌شود میلیونها نفر در خیابان بیانند و بگویند در انتخابات تقلب شده‌است و به انتخابات تردید نکرد؟»

پس از این اظهارنظر بود که اکبر رفسنجانی همسو با سران فتنه خوانده‌شد. فرزندانش به ویژه فائزه هاشمی و مهدی هاشمی دستگیر و یا تهدید به دستگیری شدند و کنترل او بر دانشگاه آزاد اسلامی به چالش کشیده شد. از سوی دیگر با اعلام کاندیداتوری مهدوی کنی برای ریاست خبرگان در سال ۱۳۸۹، هاشمی از کاندیداتوری برای این سمت نیز استعفا داد و ریاست مجلس خبرگان را به مهدوی کنی واگذار کرد. وب سایت وی نیز در دی ماه ۱۳۹۰ مسدود شد و تا مدت شش ماه خارج از دسترس بود.

رفسنجانی در سال ۱۳۹۲ برای چهارمین بار در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شد که صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان احراز نشد. با پیروزی حسن روحانی در انتخابات، با توجه به رابطه نزدیک او با هاشمی رفسنجانی و حمایت هاشمی از وی در جریان انتخابات، خانواده هاشمی رفسنجانی به تدریج وجهه سیاسی خود را بازیافتند و به سرعت رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تغییر کرد.


خانواده هاشمی رفسنجانی در کنار پیکر او


مرخصی مهدی هاشمی اززندان برای شرکت مراسم پدرش


حضور مقام‌های مختلف در جماران، محلی که پیکر رفسنجانی به آنجا منتقل شده است

***

واکنش‌ها به درگذشت هاشمی رفسنجانی


اطلاعیه هیئت دولت: اعلام سه روز عزای عمومی

هیئت دولت بیانیه‌ای صادر و سه‌شنبه را تعطیل اعلام کرد. متن این پیام به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون

عالم مجاهد، انقلابی نستوه و یار دیرین حضرت امام رضوان الله تعالی علیه که عمر پر برکت خود را در شکل گیری انقلاب اسلامی، استقرار نظام جمهوری اسلامی و ایفای مسئولیت های خطیر در اداره کشور و دفاع مقدس سپری کرد به دیدار معبود شتافت . نام، یاد و آموزه های آن یار سفر کرده همواره بر تارک ایران و انقلاب اسلامی در درخشش و الگوی وفاداران به آرمان های انقلاب اسلامی خواهد بود .

هیات دولت جمهوری اسلامی ایران این ضایعه بزرگ را به حضرت بقیه الله الاعظم ارواحنا فداه، مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مد ظله العالی ، علما و مراجع بزرگوار تقلید، خانواده گرامی ایشان و ملت شریف ایران تسلیت عرض می کند و به مناسبت تجلیل از این یار دیرین امام و رهبری سه روز عزای عمومی و روز سه شنبه ۲۱ دی ماه ۱۳۹۵ را تعطیل عمومی اعلام می‌کند و ملت قدر شناس ایران را به شرکت باشکوه و تاریخی در مراسم تشیع پیکر پاک ایشان دعوت می‌نماید.

***

پيام تسليت حسن روحانی، رئيس جمهور

بسم ‌الله الرحمن الرحیم
إنا لله وإنا إلیه راجعون

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ

در ایام سوگ فاطمه معصومه(س) و شهادت مظلومانه امیر کبیر، ایران به سوگ سردار شایسته خویش نشست و قهرمان ملی مبارزه با استبداد و استعمار، سر بر آستان حق نهاد.
حضرت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی فرزند ثابت قدم روح الله، همراه و همدل دیرین رهبری، چهره ممتاز و تاریخ‌ساز انقلاب اسلامی و دلسوز واقعی مردم؛ پس از عمری مجاهدت و صبوری به ملاقات حق شتافت. تاریخ چه تقدیر پر معنایی داشت که آن اسطوره حلم و تحمل و ایمان و اعتدال، در روزی به دیدار خداوند متعال شتافت که نقطه آغاز خیزش و قیام ملت در دفاع از خمینی کبیر، بنیانگذار انقلاب اسلامی بود.

سخن گفتن از هاشمی که سال‌ها در کنار او بودم برای من بسیار دشوار است. وی در طول مبارزات مردم ایران تحت زعامت امام بزرگوار، یک انقلابی تمام‌عیار بود. سال‌ها زندان و شکنجه، او را از راه آن مراد جدا نکرد. او همواره یکی از پیشتازان بنام انقلاب اسلامی بود. او بود که از قم تا نجف و از پاریس تا تهران هرگز امام و مرادش را تنها نگذاشت. هاشمی از معماران برجسته نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجمع تشخیص مصلحت نظام، حزب جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جهاد سازندگی و تمام نهادهای انقلاب اسلامی مدیون تدبیر و آینده‌نگری این مرد فرداها است.

امروز اسلام سرمایه‌ای پرارزش، ایران امیری بزرگ، انقلاب اسلامی پرچمداری شجاع و نظام مُدبری کم‌نظیر را از دست داد.

او محبوب امام بود و خادم مردم؛ هرکجا که او مسئولیت آن را بر عهده داشت، مایه آرامش امام و رهبری و مردم بود. او تحلیل‌گیری توانا بود که جهان را به‌خوبی می‌شناخت. خطبه‌های نمازش در روزهای سخت دفاع مقدس به همه روحیه می‌داد. او در مظلومیت، چون یار دیرینش شهید بهشتی بود و ناسپاسی‌ها را به آسانی تحمل می‌کرد.

هاشمی هیچ‌گاه از جنگ نهراسید ولی همواره صلح را گرامی می‌داشت؛ هم فرمانده شجاع میدان‌های جهاد و شهادت بود و هم قهرمان مذاکره برای پایان جنگ. سخن گفتن از بزرگ‌مردی که به‌حق سنگ زیرین آسیای نظام بود، ساده نیست. محرم امام و یاور بی بدیل مقام معظم رهبری بود. برای ایران و ایرانی، آرزوهای بزرگی داشت و تا جان داشت برای سربلندی میهن اسلامی کوشید. بسیار جفا دید و بسیار وفا کرد. با انحراف از مسیر اعتدال اسلامی سر سازش نداشت و مصلحت نظام را از هر امری بالاتر می‌دانست. مردم فهیم ایران، قدر خادمان خود را به خوبی می‌شناسند و دینشان را به سردار سازندگی ادا خواهند کرد.

نام هاشمی بزرگتر از آن است که احدی بتواند نقش‌آفرینی و حضور موثر او را در برگ برگِ تاریخ نهضت اسلامی، از ابتدای مبارزات در دهه چهل تا پیروزی انقلاب، و از سابقه بی‌بدیل و درخشان او در مدیریت دفاع مقدس تا همه مقاطع حساس تا واپسین دقائق زندگانی ایشان، و حیات همیشگی او در قلب مردم قدرشناس ایران عزیز را انکار کند. که پیر و مراد همه ما خمینی عزیز قدس الله نفسه الزکیه فرمود: «بدخواهان بدانند که هاشمی زنده است چون نهضت زنده است.»

اینجانب با اعلام سه روز عزای عمومی و یک روز تعطیل رسمی؛ مصیبت بزرگ فقدان این قهرمان ملی، اندیشمند بزرگ اسلامی و سرمایه بی‌بدیل نظام جمهوری اسلامی ایران را محضر حضرت بقیه الله روحی له الفداه، مقام معظم رهبری، مراجع عظام تقلید، علما و فضلا، شخصیت‌های انقلاب و نظام، ملت قدرشناس ایران به‌خصوص مردم شریف استان کرمان و شهر رفسنجان، همه یاران و دوستداران و ارادتمندان ایشان به‌ویژه خانواده گرامی، همسر مکرمه و صبور و همچنین فرزندان و برادران آن مجاهد نستوه صمیمانه تسلیت می‌گویم و از درگاه خداوند متعال برای آن مرد بزرگ علو درجات و همجواری با ائمه اطهار(ع) و مرادش امام خمینی(ره)، همرزمان و شهدای انقلاب اسلامی، و برای همه بازماندگان صبر و أجر مسألت می‌دارم.

حسن روحانی
رییس جمهوری اسلامی ایران

***

پیام تسلیت محمد خاتمی

بسم الله الرحمن الرحیم
چهره درخشان اسلام و انقلاب و ایران، حضرت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی رضوان الله علیه به دیدار معبود شتافت تا از لطف عمیم پروردگار پاداش نیکی و پاکی و تلاش ارجمند و کارساز خود را در خدمت به اسلام و ایران و مردم دریافت دارد و گوارا باد بر او رحمت حضرت حق.

آیت الله هاشمی رفسنجانی از معدود انسان های بزرگی است که چه پیش از انقلاب و چه پس از آن همواره و همه جا نقشی ممتاز و کم نظیر داشته است.

او اندیشمندی اسلام شناس و آزادی خواه و انقلابی و خستگی ناپذیر و مورد اعتماد و عنایت ویژه حضرت امام و گره گشا در تنگناها و بحران‌ها بود و قهرمانی که جز به اعتلاء‌ انقلاب و ایران و دفع و رفع خطرها از نظام و مردم نیاندیشید و عمل نکرد.

مردم شریف و بزرگوار ایران قدر این فرزند قهرمان خود را می دانستند و بار دیگر از مراسم تشییع پیکر پاک او و مجالس بزرگداشتش جایگاه والای او را پاس خواهند داشت.

این مصیبت بزرگ را به ملت شریف ایران، به رهبر معظم انقلاب و خاندان شریف، به همسر عالیقدر، فرزندان، برادران و به همه بستگان داغدار تسلیت عرض می کنم و ضمن طلب علو درجات برای این فقید سعید از پیشگاه حضرت حق امیدوارم که خداوند منان خسارت سنگین فقدان او را با لطف گسترده و ویژه خود جبران فرماید.

سید محمد خاتمی
۱۹ دی ۱۳۹۵

***

پیام تسلیت دختران میرحسین موسوی و زهرارهنورد

انا لله و انا الیه راجعون
سرکار خانم  بانو عفت مرعشی  همسر مکرم و فرزندان گران‌قدر مرحوم مغفور حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی (رحمت خدا بر او)

در این سال‌های سخت که گذشت و در مصیبت‌های مکرر که وارد شد، وفات آیت‌الله هاشمی به‌واقع سخت و بهت‌آور است. نام و یاد ایشان از انقلاب اسلامی جدا شدنی نیست و اگرچه  ایشان با قلبی زخم‌خورده  ناشی از هجوم بی‌رحمانه  اتهام‌ها، هتاکی‌ها و جفای بسیار که به دلیل همدلی با مردم تحمل کرد دار فانی را وداع گفت، اما این همدلی‌ها، بنا بر وعده الهی  مأجور در نزد حضرت حق و در کنار مجاهدت‌های فراموش‌نشدنی در سال‌های قبل و پس از انقلاب  چه در نقش انقلابی جان‌برکف یا در جایگاه مسئولیت‌های مختلف در نظام  محکم و روشن و مؤثر باقی خواهد ماند.

ما دختران مهندس موسوی و دکتر رهنورد، از سوی والدین محصور و خودمان رحلت ایشان را به خانواده رنجدیده و دردمند هاشمی و مردم قدرشناس  تسلیت می‌گوییم برای ایشان علو درجات و صبر برای شما از خداوند متعال خواستاریم.

کوکب، زهرا، نرگس موسوی خامنه

***

پیام خانواده مهدی کروبی

انّا لله و انّا الیه راجعون
خبر درگذشت یار دیرین امام، آقای هاشمی رفسنجانی موجب تاثر و تالم فراوان گردید. این مصیبت را به حاجیه خانم عفت مرعشی، یار و همدم همیشگی ایشان؛ و فرزندان محترم‌ ایشان تسلیت می گوییم.
نام و سابقه هاشمی در انقلاب اسلامی ماندگار و انکار ناپذیر است. نقش او در سال های پیش از انقلاب و در دوران مبارزه در کنار دیگر مبارزان راه آزادی از جمله عزیز در حصرمان، فراموش ناشدنی است. آقای هاشمی پس از انقلاب مسئولیت های مهمی بر عهده داشت، اما نقطه عطف او پس از انقلاب را می توان در حوادث پس از سرکوب خشن ۸۸ دید. جایی که او ماندن در کنار مردم را بر قدرت حاکم ترجیح داد.
این مصیبت را به ملت شریف ایران٬ خانواده محترم هاشمی و سایر بستگان آن مرحوم تسلیت عرض می کنیم. غفران و رحمت الهی را برای آن عزیز از دست رفته و صبر جزیل برای بازماندگان مسئلت داریم.
خانواده مهدی کروبی


***

تسلیت جواد ظریف، ‌وزیر خارجه

بسم الله الرحمن الرحیم
انالله و انا الیه راجعون

ارتحال ناگهانی و جانگداز حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی دانشمند بزرگ، عالم عالیقدر، مبارز نستوه و یار دیرین حضرت امام خمینی و رهبری معظم انقلاب که عمر پر برکت خود را در به ثمر نشاندن و بالندگی هرچه تمام تر انقلاب شکوهمند اسلامی ایران سپری کرد، مایه تاسف، تاثر و تالم عمیق اینجانب و کلیه همکارانم در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گردید.

این یار وفادار انقلاب و مردم، همواره و همیشه و در تمامی دوران های پر فراز و نشیب زندگی پر ثمرش و در مسئولیت های حساس و خطیر خود در هدایت مسیر توسعه و پیشرفت ایران و تعمیق انقلاب، تلاشی وافر داشتند و همواره با نگاهی ژرف و تیزبین که یکی از ویژگی های خاص آن فقید سعید بود، علاوه بر توجه و دقت نظر در تمامی عرصه های اقتصادی و اجتماعی کشور در امر پیچیده و دشوار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نقشی به سزا و موثر برای عبور کشور از تنگناهای صعب العبور در مقاطع خاص داشتند. تاریخ معاصر ایران و جهان نقش و خاطره آیت الله هاشمی رفسنجانی را همواره به یاد خواهد داشت و بی شک مردم بزرگوار و فهیم ایران نیز قدردان تلاش های صادق آن بزرگمرد خواهند بود.

اینجانب و تمامی همکارانم این ضایعه عظیم و دردناک را به محضر مقام معظم رهبری که یکی از شاخص ترین یاران دیرین و صدیق خود را از دست دادند و به تمامی ملت شریف ایران و به خصوص همسر و فرزندان برومند ایشان تسلیت عرض نموده و برای روح بلند آن عزیز از دست رفته علّو درجات از درگاه حضرت احدیت خواستارم.

محمد جواد ظریف
وزیر امور خارجه

***

پیام علی خامنه‌ای

بسم‌الله الرحمن الرحیم
انّا لله و انّا الیه راجعون
با دریغ و تأسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین، و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی، و همکار نزدیک سالهای متمادی در عهد جمهوری اسلامی جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای شیخ اکبر هاشمی رفسنجانی را دریافت کردم. فقدان همرزم و همگامی که سابقه‌ی همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است. چه دشواریها و تنگناها که در این دهها سال بر ما گذشت و چه همفکریها و همدلیها که در برهه‌های زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید. هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او در آن سالها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه‌ی کسانی که با وی همکار بودند به ویژه برای اینجانب به شمار می‌آید. اختلاف نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هائی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلّی بود به کلی بگسلد و وسوسه‌ی خناسانی که در سال های اخیر با شدت و جدیت در پی بهره برداری از این تفاوت های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد.
او نمونه‌ی کم نظیری از نسل اول مبارزان ضد ستم شاهی و از رنج دیدگان این راه پر خطر و پر افتخار بود.

سال ها زندان و تحمل شکنجه های ساواکم و مقاومت در برابر این همه و آن گاه مسئولیت های خطیر در دفاع مقدس و ریاست مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و غیره، برگ های درخشان زندگی پر فراز و نشیب این مبارز قدیمی است.

با فقدان هاشمی اینجانب هیچ شخصیت دیگری را نمی شناسم که تجربه ای مشترک و چنین دراز مدت را با او در نشیب و فرازهای این دوران تاریخ ساز به یاد داشته باشم.

اکنون این مبارز کهنسال در محضر محاسبه‌ی الهی با پرونده‌ای مشحون از تلاش و فعالیت گوناگون قرار دارد، و این سرنوشت همه‌ی ما مسئولان جمهوری اسلامی است.

غفران و رحمت و عفو الهی را برای وی از صمیم قلب تمنا می‌کنم و به همسر گرامی و فرزندان و برادران و دیگر بازماندگان ایشان تسلیت عرض می‌کنم.

غفرالله لنا و له
سید علی خامنه ای
۱۹ دیماه ۱۳۹۵

***

نظر حمیدرضا جلایی‌پور

هاشمی رفسنجانی:
- یک روحانی انقلابی، سیاستمدار برجسته و عملگرا بود.

- یک روحانی توسعه گرا و ایران دوست بود.

- مهمترین شخصیت بازدارنده پیشروی طالبانیسم شیعه غالی، در پس از انقلاب بود.

- شخصیتی که در سال ۸۸  تا زمان فوتش کنار مردم ایستاد.

- دولت پنهان او را مهمترین خصم خود می‌دانست.

***

زیباکلام: هاشمی رفسنجانی صبورانه در برابر تندروی‌ها ایستادگی کرد

صادق زیباکلام می‌گوید: کمتر چهره سیاسی را در انقلاب می‌توانیم پیدا کنیم که همچون هاشمی رفسنجانی در مقابل تندروی‌ها صبورانه ایستادگی کرده و همواره برای انقلاب تلاش کرد.

وی ادامه داد: بارزترین خصلتی که در اکبر هاشمی رفسنجانی دیده می‌شد این است که همواره دلسوز انقلاب بوده است. کمتر چهره سیاسی را می‌توان پیدا کنیم که به اندازه ایشان چه قبل و چه بعد از انقلاب به این انقلاب خدمت کرده باشد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: تمام مدت عمرش را در زمان پهلوی به زندان رفت و شکنجه شد و بعد از انقلاب هم تلاش‌های بی‌شائبه‌ای انجام داد. بدون اقرار می‌توان گفت که او همواره به فکر انقلاب و نظام بوده است.

زیباکلام همچنین گفت: در عین حال کمترین چهره و شخصیتی را در نظام جمهوری اسلامی می‌توان پیدا کرد که به اندازه او محجوب مانده و به او بی‌اعتنایی شده باشد و مورد تخریب و بی‌وفایی قرار گیرد. از یک سو کارنامه او خدمت به انقلاب و نظام است و از سوی دیگر شاهد بی‌وفایی‌های زیادی به او هستیم.

وی افزود: شاید کمترین چهره انقلاب را می‌توان سراغ گرفت که چنین صبورانه در برابر تندروی‌ها ایستادگی کرد. تاریخ از ایشان همچون امیرکبیر و محمد مصدق یاد خواهد کرد.