جان کری وزیر خارجه ایالات متحده امریکا که دوره کارش رو به پایان است، روز چهارشنبه ۲۸ دسامبر ۲۰۱۶ در جریان یک سخنرانی در واشنگتن سنجه‌هائی را برای راه حل دو دولت در مناقشه اسرائیل و فلسطینی‌ها مطرح نمود و گفت که با ادامه ایجاد شهرک‌های غیرقانونی در مناطق فلسطینی‌ها، ایالات متحده امریکا نمی‌تواند ساکت بماند.
او گفت: «با وجود بیشترین تلاش‌های ما در جریان چندین سال، راه حل دو- دولت اکنون در مخاطره جدی قرار دارد. وقتی که می‌بینیم امید به صلح از میان می‌رود، نمی‌توانیم با وجدان راحت، کاری نکنیم و چیزی نگوییم.»
وزیر خارجه ایالات متحده افزود: «درصورتی که اجازه بدهیم راه حل دو کشور مستقل در مقابل چشمهایمان فرو بپاشد، دیگر نمی‌توانیم به صورت مناسب از اسراییل دفاع و حفاظت کنیم. این نکته، یک حقیقت است. رای داده شده در سازمان ملل متحد با هدف حفاظت از راه حل دو کشور مستقل بود.»
به گفته کری «نخست وزیر اسرائیل علنا از راه حل مبتنی بر دو کشور مستقل حمایت می‌کند اما ائتلاف جاری او راستگراترین در تاریخ اسرائیل است با دستور کاری که تندروترین عناصر آن را تنظیم می‌کنند.»
این اطهارات کری درست چند هفته پیش از آن صورت می‌گیرد که دولت اوباما قرار است قدرت را به دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آن کشور واگذار نماید. ترامپ روز چهارشنبه بر حمایتش از اسرائیل در منازعه شهرک‌سازی‌ها در مناطق فلسطینی ها تاکید نمود.
کری با این اظهارات خود کوشید تا به خشم بیش از حد اسرائیل در مورد تصمیم هفته گذشته واشنگتن دایر بر خودداری از وتوی قطعنامه شورای امنیت پاسخ گوید. این قطعنامه خواهان پایان دادن به شهرک‌سازی‌های اسرائیل در مناطق فلسطینی شده است؛ شهرک‌سازی‌هایی که غیرقانونی و مغایر با حقوق بین‌الملل شناخته می‌شود.
کری هشدار داد که توسعه شهرک‌سازی‌ها در کرانه غربی رود اردن و شرق بیت‌المقدس به «واقعیت برگشت‌ناپذیر یک دولت» منجر می‌شود. او اضافه کرد که چنین امری علیرغم نظر پرسی‌هائی است که نشان می‌دهد اکثریت اسرائیلی‌ها از تشکیل یک دولت فلسطینی حمایت می کنند.
کری گفت: «حقیقت آن است که روند جاری خشونت، تروریسم، تحریک، توسعه شهرک‌سازی و ظاهراً اشغال بی‌پایان، امید به صلح را در دو سوی مناقشه از میان برده و به طور فزاینده‌ای واقعیت یک دولت را تحکیم می‌بخشد که در واقعیت اکثر مردم آن را نمی‌خواهند.»
وزیر امور خارجه آمریکا تاکید نمود که با وجود اختلافات اخیر در سیاست، ایالات متحده امریکا نزدیک‌ترین متحد اسرائیل باقی می‌ماند.
بیش از ۱۳۰ شهرک اسرائیلی در زمین‌هایی ساخته شده‌اند که از سال ۱۹۶۷ به این‌سو اشغال شده‌اند و در حال حاضر ۶۳۰ هزار یهودی در آنجا سکونت دارند. این شهرک‌سازی‌ها یکی از موانع اساسی مذاکرات اسرائیل و فلسطینی‌ها برای دستیابی به صلح است.
بخش‌های دیگر از سخنان جان کری:
● راهکار دو دولتی تنها راه رسیدن به «صلحی پایدار و منصفانه» میان اسراییل و فلسطین است.
● این رای (قطعنامه ۲۳۳۴ علیه اسراییل) با ارزش‌های امریکا سازگار و همخوان بوده است.
● رأی سازمان ملل، برای حفظ راه‌حل دو دولتی بود. این چیزی است که ما خواستار آن بوده‌ایم: آینده اسراییل به عنوان یک کشور یهودی و دموکرات که با همسایه‌هایش در صلح و امنیت زندگی می‌کند. این چیزی است که ما به خاطر خودمان و آنها خواستار آن هستیم.
● هیچ دولتی به اندازه دولت اوباما به امنیت اسراییل متعهد نبوده است و نخست‌وزیر اسراییل خود به کمک‌نظامی بی‌سابقه واشنگتن به تل‌آویو اذعان کرده است.
● کمک نظامی امریکا ضمانت خواهد کرد که حاشیه برتری نظامی اسراییل در منطقه در سال‌های آتی پابرجا خواهد بود.
● بودجه کمک به اسراییل دایما رو به افزایش بوده و هم‌اکنون بیش از نیمی از کمک‌های امریکا به سمت اسراییل سرازیر می‌شود.
● شخصا به کرانه باختری سفر کرده و شاهد یأس مردم این منطقه در اثر سیاست‌های اسراییل بوده‌ام.
● در صورتی که راهکار دو دولتی متوقف شود، دفاع از اسراییل و محافظت از آن امکان‌پذیر نخواهد بود.
● شهرک‌سازی‌ها تنها دلیلِ درگیری‌ها و خشونت‌های میان اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها نبوده است.
واکنش نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در پاسخ به این اظهارات گفت که سخنرانی کری «عمیقاً مأیوس کننده» و «ضد اسرائیل» بود.
نتانیاهو گفته است که در نظر دارد تا با ترامپ در این زمینه کار کند که «زیان‌های این قطعنامه را کاهش داده و در نهایت آن را باطل گرداند.»
یکی از وزیران وی قبلاً این ملاحظات کری را «رقت انگیز» و «غیر دموکراتیک» خوانده و رد کرده بود.
گیلاد اردن، وزیر امنیت عمومی به رادیوی ارتش اسرائیل گفته است که دولت اوباما تلاش می‌کرد تا ترامپ را به مواضعی گره بزند که تغییر دادن آنها دشوارند.
اردان تاکید نمود که خاورمیانه در زمان اوباما بیشتر دچار هرج و مرج گردیده است، به ویژه عراق و سوریه.
عباس آماده از سرگیری مذاکرات صلح
محمود عباس رئیس دولت خودگردان فلسطینی‌ها از این اطهارات کری استقبال نموده و گفته است که او متقاعد شده است که صلح هنوز هم به دست آمدنی است اما تنها در صورتی ممکن است که اسرائیل شهرک‌سازی‌هایش را متوقف کند.
عباس همچنین گفته است که قطعنامه هفته گذشته ملل متحد از هرگونه مذاکرات آینده حمایت می کند. عباس در یک اعلامیه گفته است: «هر آن که حکومت اسرائیل فعالیت‌های شهرک‌سازی را متوقف کند... رهبری فلسطینی‌ها آماده‌اند تا موقعیت دایمی مذاکرات را بر مبنای قانون بین‌المللی و قطعنامه‌های مشورع شورای امنیت در یک چهار چوب زمانی خاص از سر گیرد.»
آخرین دور مذاکرات صلح بین اسرائیل و فلسطینی‌ها که از حمایت ایالات متحده امریکا برخوردار است، در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت که بارک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده امریکا هردو جانب را به خاطر ناکامی این مذاکرات متهم کرد.
فرانک والتر اشتاین‌مایر وزیر خارجه آلمان نیز از سخنرانی جان کری استقبال نموده و هرگونه حملات را از جانب اسرائیل سرزنش کرده است.
وزیر خارجه آلمان گفته است که سخنرانی همتای امریکایی‌اش هم «هشدار» است و هم «دعوت به اقدام.» به گفته او «هشدار است تا راه حل دو کشور به فرمولی میان‌تهی تبدیل نشود و تکلیف برای هر دو کشور تا با اذعان به راه حل دو دولت، اقداماتی مشخص جهت نهادینه کردن آن انجام دهند.»
وزیر خارجه آلمان هم‌زمان از همتای آمریکایی خود در برابر حملات نخست‌وزیر اسرائيل حمایت کرد. اشتاین‌مایر تأکید کرد: «دوست من جان کری از زمان شروع کار خود به عنوان وزیر خارجه آمریکا برای راه حل مسالمت‌آمیز منازعات میان اسرائيلی‌ها و فلسطینیان فعالیتی خستگی‌ناپذیر کرده است.»
منابع: دویچه وله، اعتماد، بی بی سی