ايران امروز

احترام به آزادى يا نقض آن؟

دويچه وله: هنگامی‌ كه سردبير روزنامه ايلاند پستن چاپ دانمارك در سپتامبر گذشته تصميم به انتشار كاريكاتورهايى از حضرت محمد پيامبر اسلام گرفت، تصور نمی‌كرد كه با اين كار باعث جنجالى بزرگ در كشورهاى مسلمان شود. ديروز پس از آنكه تعداد زيادى افراد مسلح قصد حمله به دفتر اتحاديه اروپا در شهر غزه را كردند، ماموران پليس مجبور به دخالت گشتند. دولت نروژ دفتر نمايندگى خود را بدنبال تهديد تبعه اين كشور در كرانه غربى رود اردن بست. و در نابلس يك آلمانى بطور موقت گروگان گرفته شد. جالب اين جاست كه در آشوب بپا شده، دفاتر و نمايندگى كشورهايى مورد هجوم مسلمانان افراطى قرار می‌گيرند كه براى بازسازى و برقرارى تعادل در خاورميانه و ديگر نقاط جهان فعاليت م‍ی‌كنند. قطعا آزادى مطبوعات امر محترمى است. اما آيا بايد مخالفين غرب و نيروهاى افراطى در جهان اسلام را داوطلبانه به سلاح تبليغاتى مجهز كرد؟

تفسيرى از مفسر صداى آلمان ميودراگ زوريچ

بياييد صادق باشيم. كدام مسيحى مومنى با مشاهده كاريكاتورهاى حضرت مسيح كه او را به مسخره گرفته‌اند، جريحه دار نمی‌شود؟ همين احساس اكنون شامل حال بسيارى از مسلمانان شده. آنها به درستى از اين شكايت دارند كه يك روزنامه دانماركى پيامبر آنان را به تمسخر گرفته. البته اين امر توجيهى براى تهديد كاريكاتوريست‌ها به مرگ نمی‌شود. در دنياى غرب راه براى دنبال كردن قانونى مسائل در مقابل هركس كه خود را مورد تحقير قلمداد كند، هموار است.

هنوز ايده جامعه سكولار و جدايى دين از مذهب براى جهان اسلام آشنا نيست. اين يكى از دلايلى است كه بيشترين موج اعتراضات عليه كاريكاتورهاى تحريك‌آميز ياد شده را برمی‌انگيزد. پرواضح است كه آزادى مطبوعات در اروپا سرمايه با ارزشى است. اين آزادى از بنيان هاى كشورهاى مسحيى باخترزمين است. با اين حال اين سوال باقى می‌ماند كه اين آزادى تا كجا می‌تواند پيش رود؟ بعبارت ديگر مرز بين طنز و به تمسخر گرفتن خدا كجاست؟ اين مرز براى يك دانماركى به گونه‌اى ديگر ترسيم می‌شود تا يك عرب مذهبى. يك دانماركى مانند بسيارى ديگر اروپاييان، به اين آشنايى دارد كه غيرمذهبى‌ها با سمبل‌هاى دينى به گونه‌هاى متفاوت برخورد كنند، حال بصورت كاريكاتور يا طنز.

براى يك مسلمان اين شكل برخورد غريبه است. برخلاف سال‌هاى قبل از سده ۱۲ ميلادى، امروزه حتى به تصوير درآوردن پيامبران هم ممنوع است. چه برسد به شكلى از آن كه سمبل‌هاى دينى را تحقير كند. اين براى يك مسلمان با اعتقادات شديد مذهبى به معناى توهين به مقدساتش است.

البته كاريكاتوريست‌هاى دانماركى و روزنامه آنها در دفاع از خود اعلام كرده‌اند كه قصدشان مطلقا توهين نبوده. با اين حال اين سرزنش بر آنها وارد است كه با بى‌خردى و سبك‌سرى احساسات مذهبى را جريحه دار كرده‌اند.

روزنامه ايلاند پستن چاپ دانمارك با انتشار كاريكاتورهاى پيامبر اسلام در حق آزادى مطبوعات دوستى خاله خرسه كرده است. زيرا حتى در قانون مطبوعات كشورهاى اروپايى نيز به وضوح تاكيد شده است كه در انتشار مطالب بايد به احساسات مذهبى مردم احترام گذاشته شود.

اگر بخواهيم از دعواى جنجال برانگيزى كه برسر كاريكاتورهاى منتشرشده روزنامه دانماركى براه افتاده درسى بگيريم، اين درس رفتار احترام‌آميز با يكديگر است.

در بسيارى كشورها با اكثريت جمعيت مسلمان، نيروهاى ارتجاعى از اين گونه دستاويزها براى رسيدن به اهداف خود استفاده می‌كنند و هرگونه ديالوگى را رد می‌نمايند. براى آنها انتشار اين كاريكاتورها نشانه آشكار دشمنى غرب با اسلام می‌باشد. و اين شرارت است. ميليونها مسلمان در اروپا در مسالمت با مسيحيان زندگى می‌كنند. امور روزمره آنها بدون اصطكاك پيش می‌رود. و اين خود به تنهايى مسلمانان افراطى تحريك می‌كند. تحريكى كه البته در مقايسه با انتشار كاريكاتورهاى مشكوك بى‌خطر است.