باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، در پایان دوران ریاست جمهوری خود در آمریکا برای نخستین بار با صدور قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر لزوم توقف فوری شهرک‌سازی در مناطق اشغالی و شرق بیت المقدس موافقت کرد. رهبری اسرائیل از این اقدام اوباما به شدت عصبانی است، اما فلسطینیان به شدت از صدور چنین قطعنامه‌ای خوشحال‌اند.
رهبری اسرائیل اعلام کرده که در روابط‌اش با سازمان ملل متحد تجدید نظر خواهد کرد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز یکشنبه (۵ دی / ۲۵ دسامبر) از وزارت امور خارجه کشورش خواست برنامه‌ای علیه سازمان ملل متحد و سازمان‌های وابسته آن تهیه کند. این برنامه باید تا یک ماه دیگر به کابینه امنیتی اسرائیل داده شود.
شورای امنیت سازمان ملل متحد جمعه ۲۳ دسامبر با تصویب این قطعنامه خواستار پایان دادن کامل به شهرک‌سازی‌های اسرائیل در مناطق تحت اشغال این کشور و شرق بیت‌المقدس شد. در این قطعنامه شهرک‌سازی‌های اسرائیل در این مناطق مغایر با قوانین بین‌الملل و مانعی بزرگ در برابر برقراری صلح در خاورمیانه اعلام شده است.
این قطعنامه با ۱۴ رأی مثبت و یک رای ممتنع تصویب شد. آمریکا بر خلاف روال سابق خود از وتو صرفنظر کرد و با دادن رأی ممتنع راه را برای تصویب این قطعنامه هموار ساخت.
شورای امنیت سازمان ملل متحد پنج عضو دائم و ده عضو انتخابی دارد. هر پنج عضو دائم شورای امنیت در تصمیم‌ها و رای‌گیری‌های این شورا حق وتو دارند. ریاست شورای امنیت نوبتی است و مدت آن یک ماه است.
رهبری سیاسی در اسرائیل این قطعنامه را ضداسرائیل ارزیابی کرده‌اند و از تصویب آن خشمگین هستند. آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل روز یکشنبه (۵ دی / ۲۵ دسامبر) همکاری‌ها با فلسطینیان را در ارتباط با موضوع‌های سیاسی و مدنی قطع کرد.
«نفتعلی بِنِت»، وزیرِ راست‌گرای افراطی آموزش و پرورش اسرائیل، در پاسخ به این اقدام شورای امنیت سازمان ملل متحد خواستار ضمیمه کردن بخش‌های بزرگی از کرانه غربی رود اردن به خاک اسرائیل شد.
صویب این قطعنامه به رغم کوشش‌های فراوانی بود که دولت اسرائیل و همچنین شخص دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آینده آمریکا برای وتوی قطعنامه کردند. ترامپ بعد از تصویب این قطعنامه طی پیامی در توییتر نوشت: «در مورد سازمان ملل: بعد از ۲۰ ژانویه اوضاع متفاوت خواهد شد.»
از سال ۱۹۷۹ این نخستین بار است بالاترین نهاد سازمان ملل متحد، سیاست شهرک سازی اسرائیل را با یک قطعنامه محکوم می‌کند. در سال ۲۰۱۱ - در نخستین دوره ریاست جمهوری اوباما - آمریکا یک قطعنامه مشابه را وتو کرد.
اسرائیل پس از این رویداد سیاسی سفیرهای کلیه کشورهایی که با قطعنامه علیه اسرائیل موافقت کرده بودند را فراخواند. سخنگوی نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که او شخصا دان شاپیرو، سفیر آمریکا در اسرائیل را احضار کرده است.
نتانیاهو همچنین شامگاه جمعه ۲۳ دسامبر اقدامات دیپلماتیک علیه نیوزلند و سنگال، دو کشوری که قطعنامه را پیشنهاد کرده بودند را به راه انداخت. او ابتدا سفیران اسرائيل در نیوزلند و سنگال را برای رایزنی‌های اضطراری به کشور فراخواند.
نتانیاهو همچنین دعوت از نخست وزیر اوکراین را که قرار بود روز چهار‌شنبه (۸ دی / ۲۸ دسامبر) برای دیدار و گفت‌وگو با مقامات اسرائیل به این کشور برود، پس گرفت. اوکراین هم از کشورهایی بود که به این قطعنامه رای مثبت داده بود.
سخنگوی نفتعلی بِنِت در این باره گفت در مرحله نخست باید شهرک «مال آدومیم»، و پس از آن «یودآ» و «ساماریا» در کرانه غربی رود اردن را «به خاک اسرائیل ضمیمه کنیم».
نتانیاهو از خشم به خود می‌پیچد
اظهارات نخست‌وزیر اسرائیل به نقل از «تایمز اسرائیل»
نخست وزیر اسرائیل مدعی است که رئیس جمهور آمریکا با دادن رأی ممتنع، از «تعهد ویژه»ی خود عدول کرده است؛ «دوستان ما» در تیم ترامپ قول داده‌اند برای لغو قطعنامه خواهند جنگید؛ تأمین مالی ۵ گروه در سازمان ملل را قطع کرد.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر روز شنبه باراک اوباما رئیس جمهور را متهم کرد که با عدم ممانعت از قطعنامه‌ی یهودستیز شورای امنیت سازمان ملل در روز یکشنبه، تعهدات مشخصی که در برابر اسرائیل داشته را نقض کرده، و عملکرد رئیس جمهور را به رفتار ٰرئیس جمهور متاخر، جیمی کارتر، «رئیس جمهوری که نسبت به اسرائیل برخوردی خصمانه داشت»، تشبیه کرد.
وی که سوگند یاد کرد زیر فشارهای بین‌المللی از سرزمین‌های مورد مناقشه عقب‌نشینی نخواهد کرد، گفت دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب تصریح کرده است که به جنگ علیه قطعنامه‌ای که وی «شرم‌آور» و «آبروریز» نامیده، خواهد پیوست.
وی ۱۴ رای مثبت شورای امنیت و رأی ممتنع ایالات متحده را آواز قوی گذشتگان که با اسرائیل ضدیت دارند، خواند. وی گفت، اکنون، «پا به دوران نوی می‌گذاریم. و همانطور که دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب گفت، بسیار زودتر از آنچه مردم تصور می‌کنند اتفاق می‌افتد».
در دوران نو، آنها که بدخواه اسرائیل‌اند، هزینه‌ای سنگین خواهد پرداخت.
نتانیاهو همچنین افزود اسرائیل تمامی روابط خود با سازمان ملل متحد را از نو ارزیابی می‌کند، و گفت به اشاره‌ی وی، مقامات رسمی «۳۰ میلیون شکل (۷.۸میلیون دلار) از مبالغ تأمین مالی پنج نهاد سازمان ملل متحد را که به‌ویژه با اسرائیل برخوردی خصمانه دارند، قطع کرده‌اند». وی همچین گفت که اقدامات بیشتری در همین راستا، در پیش است.
وی اشاره کرد که سفیر اسرائيل در نیو زلاند و سنگال، دو کشور از چهار کشوری که با اسرائیل روابط دیپلماتیک دارند و به قطعنامه رأی مثبت داده‌اند، را فراخوانده است. به گفته‌ی وی، کمک‌های اسرائيل به سنگال نیز قطع شده است.
نتانیاهو قطعنامه‌ی سازمان ملل را به برخورد دیگری از سوی سازمان ملل متحد که صهیونیسم را معادل نژادپرستی دانست، تشبیه کرد و گفت همانطور که آن استناج به مرور زمان متغیر شد، این یکی نیز به همین روال نخواهد ماند؛ وی گفت «زمان برد، اما در نهایت لغو شد».
نتانیاهو گفت قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل متحد «تبعیض‌آمیز و شرم‌آور بود، اما ما از این نیز گذر خواهیم کرد». وی تأکید کرد اسرائيل «قاطعانه با آن مقابله می‌کند».
وی گفت آنچه غیرقابل تصور است این است که در این قطعنامه چنین القا شده که بخش یهودی شهر قدیم و دیوار ندبه، زمین‌های اشغالی‌اند. «از این مسخره‌تر نمی‌شود که دیوار ندبه و بخش یهودی‌نشین را زمین اشغالی بنامند».
وی گفت، از این گذشته، به نظر می‌رسد این قطعنامه تلاشی است برای قبولاندن مفاد یک توافق میان اسرائيل و فلسطینیان. وی گفت «به جایی نخواهد رسید». گفت، آخرین کسی که دست به چنین کاری زد کارتر بود، «رئیس جمهوری که رفتاری به شدت خصمانه نسبت به اسرائیل داشت»، و کسی که اخیرا گفته است حماس سازمانی تروریستی نیست». گفت، تلاش‌های کارتر در سازمان ملل نیز به نتیجه نرسید».
وی اشاره کرد که در ۱۹۸۰، کارتر نیز اجازه داد قطعنامه‌ی مشابهی به تصویب برسد. تمامی رئیس جمهورهای پیشین به تعهد مبنی بر عدم اجبار شرایط از طریق شورای امنیت، وفادار ماندند، تا جمعه‌ای که گذشت.
بیشتر بخوانید: بخش‌هایی از قطعنامه شورای امنیت علیه اسراییل
منابع: دویچه وله، تایمز اسرائیل