شهروند| آمارهای سازمان بهشت زهرا نشان می‌دهد تعداد جان‌باخته‌های پایتخت‌نشین از اول تا ۲۳ آبان امسال نسبت به ماه گذشته ۴۱۲ نفر افزایش یافته است؛ عددهایی که تنها عدد نیست و هر کدام شاخص یک انسان است و دیروز در شورای شهر تهران، کاشانی آن را اعلام کرد.
هوای تهران دیروز هم آلوده بود، روز چهارشنبه بعد از دو روز تعطیلی برای مدارس ابتدایی، مدارس کلیه مقاطع تحصیلی در تهران و شهرستان‌های آن تعطیل شد و اگر در این روز باد و باران به داد پایتخت نرسد، نهمین روز آلودگی را هم با طعم انواع ذرات معلق تجربه می‌کنیم. حالا بعد از نمایندگان مجلس که درباره آلودگی هوا به رئیس‌جمهوری نامه نوشتند، اعضای شورا هم این موضوع را به‌عنوان اصلی‌ترین محور بحث‌های خود در صحن علنی پارلمان شهری مطرح کردند.
در میان تمام حرف‌هایی که گاه رنگ و بوی سیاسی می‌گرفت، حبیب کاشانی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورا با اعلام آمار مقایسه‌ای مرگ و میر در مهر و آبان‌ماه، از قوه قضائیه خواست تا به معضل آلودگی هوا و کوتاهی مسئولان در حل آن ورود کند: «من آدم سیاسی نیستم و تنها در مورد همشهریانی حرف می‌زنم که طی این روزهایی که آلودگی هوا زیاد شده جان خود را از دست داده‌اند. براساس آمار سازمان بهشت زهرا(س) از اول مهر تا ۲۳ مهر ۳ هزار و ۲۶۲ نفر جان خود را از دست داده‌اند اما در مدت مشابه آبان (۱.۸ تا ۲۳.۸) ۳ هزار و ۶۷۴ نفر جان خود را از دست داده‌اند؛ به عبارت دیگر در آبان‌ماه ۴۱۲ نفر بیشتر جان خود را از دست داده‌اند که این جای سوال است مردمی که عوارض، مالیات و ... می‌دهند و بارها از آنها برای حضور در صحنه‌های مختلف دعوت کرده‌ایم، چرا مسئولان در این مواقع از آنها غافل هستند.»
او هوای این روزهای تهران را مانند هوای شیمیایی عملیات خیبر دانست: «معضل آلودگی هوا توپ پینگ‌پنگی شده که بین مسئولان رد و بدل می‌شود، در حالی که جای سوال است که مردم چه گناهی کرده‌اند؟ لازم است قوه قضائیه گروه کارشناسی را بابت بررسی کاهش عمر مفید مردم در این روزها به سازمان‌های مختلف و بهشت زهرا(س) بفرستد. همه می‌گویند حل معضل آلودگی هوا برعهده دولت است اما حتی ما اعضای شورا نیز بابت آسیبی که این روزها به مردم‌مان می‌رسد، مسئول هستیم چرا که ما می‌توانیم با یک قدم بزرگ این معضل را حل کنیم.»
اعتراض با ماسک
رئیس کمیته عمران شورا که به علامت اعتراض به آلودگی هوا یک ماسک بر صورت داشت، تعطیل کردن مدارس برای کاهش آلودگی هوا را بی‌برنامه‌ترین اقدام عنوان کرد: «وزارت بهداشت، راه، کار، محیط زیست، استانداری و شهرداری باید به داد مردم برسند. تهران به‌سختی نفس می‌کشد و آلودگی هوا به قصه تکراری و مشکل حل‌نشدنی تهران بدل شده که این روزها خسارات روحی و جسمی سنگینی به شهروندان وارد می‌کند.»
اقبال شاکری ادامه داد: «اگر مسئولان نمی‌توانند برای به خطر افتادن سلامتی مردم کاری کنند، کنار رفته و امورات را به دست کسانی بسپارند که ثابت کرده‌اند در هر کاری می‌توانند موفق باشند و این درحالی است که ۱۳ ارگان براساس گزارش بازرسی مسئول امور آلودگی هوا هستند اما هیچ‌کس پاسخگو نیست و جالب است بدانید که مدیرکل گردشگری از توریست‌های خارجی به‌دلیل آلودگی هوا معذرت‌خواهی کرده است، اما طی سال‌های اخیر حتی یک مسئول نیز صدایش درنیامده تا از مردم عذرخواهی کند یا حتی بابت این وضع به آنها توضیحی بدهد.»
چمران: مرگ تدریجی را به چشم می‌بینیم
مهدی چمران هم در ابتدای جلسه به‌عنوان رئیس شورا چند جمله‌ای درباره آلودگی هوای تهران صحبت کرد: «ما مرگ تدریجی را به چشم می‌بینیم و متاسفانه آنچنان که باید تلاشی برای رفع آن نمی‌کنیم. کشورهای دیگر سال‌ها پیش با معضل آلودگی هوا دست به گریبان بودند و این مسأله را حل کردند. ما با مسائل خرد و کوچک خودمان را مشغول کرده‌ایم که هنوز زیرساخت‌ها آماده نیست. او درباره فروش طرح ترافیک از سوی شهرداری تهران گفت: «طرح ترافیک، فروش آرم یا خدمات دادن به افراد خاص نیست، بلکه این مسأله جنبه بازدارندگی دارد و افرادی که کار ضروری ندارند نمی‌توانند به راحتی وارد مراکز اصلی شوند.»
کوتاهی شهرداری در اجرای مصوبات شورا برای کاهش آلودگی هوا موضوع دیگری بود که از سوی محسن سرخو، رئیس کمیته حمل‌ونقل شورا به‌عنوان تذکر مطرح شد. به عقیده او در برنامه پنج‌ساله، مسئولیت‌هایی برای شهرداری تهران در نظر گرفته شده که اگر به آنها عمل می‌شد، معضل آلودگی هوا در پایتخت به این حد نمی‌رسید، در حالی که قالیباف بارها اعلام کرده است که مسئولیت آلودگی هوا را به او بدهند: «بر اساس این برنامه باید تا پایان سال ۹۴، ۴۰۰ اتوبوس برقی به ناوگان اضافه می‌شد. باید تعداد اتوبوس‌های عادی به ۷۸۰۰ می‌رسید و همچنین باید ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس نوسازی می‌شد که شهرداری از این تبصره‌ها عقب است و جالب است بدانید که قرار بوده نوسازی ناوگان مینی‌بوس نیز به اتمام برسد اما حتی تاکنون در دستور کار نیز قرار نگرفته است. براساس برنامه باید شهرداری ۵۰۰۰ فیلتر دوده روی اتوبوس‌ها نصب می‌کرد که تاکنون تنها روی ۹ دستگاه آن هم به‌طور آزمایشی فیلتر دوده نصب کرده است. شهرداری باید روی ۱۵ هزار و ۶۰۰ تاکسی کاتالیز نصب می‌کرد اما حالا تنها روی ۶۸۰۰ تاکسی نصب کرده است. جایگزینی خودروهای هیبریدی به جای بنزینی و جایگزینی موتورسیکلت برقی به جای موتورسیکلت‌های موجود نیز از دیگر موارد است.»
دفاع از شهردار؛ گلایه از دولت
اما در برابر همه این انتقاداتی که متوجه دولت و شهرداری بود، ناصر امانی، معاون شهردار پشت تریبون قرار گرفت تا از عملکرد قالیباف دفاع کند: «شهردار تنها یک‌بار گفته که اگر اختیارات و منابع ۱۶ دستگاه دخیل در امر کاهش آلودگی هوا را به شهرداری بدهند، در یک برنامه زمانبندی شده هر سال آلودگی را کاهش می‌دهد. درست است که در برنامه احکامی برای شهرداری در راستای کاهش آلودگی هوا در نظر گرفته شده، اما منابع و شرایط اجرایی نیز باید فراهم شود.»
او با اشاره به نامهربانی دولت در تأمین ناوگان اتوبوس و کمک به توسعه مترو که بر اساس قانون جزو وظایف دولت است، گفت: «سوخت اگر استاندارد نباشد، نصب کاتالیست موثر نیست و قطعا با سوخت فعلی، کاتالیست‌ها نیز اثر خود را از دست می‌دهند. برای ورود موتورسیکلت‌های برقی با وزارت صنایع جلسات متعددی گذاشتیم و حتی طرح آن به کمیسیون زیربنایی دولت نیز ارسال شده است. ما چه کار باید می‌کردیم که نکردیم؟! و نباید بیاناتمان به گونه‌ای باشد که مردم تصور کنند شهرداری مسئول ایجاد این آلودگی‌هاست.»
زمانی که نوبت به نطق پیش از دستور اسماعیل دوستی، دیگر عضو شورا رسید، ابتدا این انتقاد را مطرح کرد: «وقتی از شهرداری در شورا انتقاد می‌شود یک نماینده‌ای دارد تا از او دفاع کند؛ در حالی که دولت هیچ نماینده‌ای در شورا ندارد که در برابر انتقادات از او دفاع کند.» در این لحظه رئیس شورا هم از پشت تریبون تکرار کرد: «من هستم من دفاع می‌کنم.» اسماعیل دوستی ادامه داد: «بدون شک دولت و شهرداری به فکر کاهش آلودگی هوا هستند و نباید تمامی تقصیرها را بر گردن دولت یا شهرداری انداخت. پروژه‌های مربوط به کاهش آلودگی هوا زمانبر هستند و تمامی موضوعات با همگرایی سیاسی دولت و شهرداری و بودجه در اختیار آنها حل نمی‌شود.»
مدارس تهران تعطیل شد؛ شهر ری آلوده‌ترین منطقه
دیروز هشتمین روز آلودگی هوای تهران سپری شد؛ در حالی که مسئولان ابتدا در جلسه اضطرار تعطیلی مدارس سراسر شهر تهران به جز فیروزکوه، دماوند و پردیس در مقاطع ابتدایی، پیش‌دبستانی و مهدهای کودک را در روز چهارشنبه برای سومین روز متوالی اعلام کردند؛ اما ساعتی بعد روابط عمومی آموزش‌و‌پرورش تهران اعلام کرد که کلیه مدارس شهر تهران در نوبت صبح و بعدازظهر در کلیه مقاطع تحصیلی و مدارس کلیه مناطق شهرستان‌های استان تهران برای روز چهارشنبه تعطیل است.
همچنین کلیه آموزشگاه‌های شهرستان استان تهران در مقاطع ابتدایی، متوسطه دوره اول و متوسطه دوره دوم به جز مناطق پردیس، رودهن، دماوند و فیروزکوه هم تعطیل شد. اگر چه شاخص آلودگی هوای تهران برای دیروز ۱۴۵ اعلام شد، اما محمد رستگاری، معاون محیط‌زیست تهران درباره آلوده‌ترین مناطق پایتخت در این روز گفت: «دستگاه‌های سنجش آلودگی در فرمانداری شهر ری عدد ۱۹۷ را نشان می‌دهد که حکایت از ناسالم بودن هوا برای تمامی افراد دارد. البته تمهیدات اندیشیده‌شده از سوی کمیته کاهش آلودگی هوا موجب شده تا عدد شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون از ۱۵۶ به ۱۴۵ کاهش یابد؛ اما همچنان شاهد آلودگی هوا هستیم.»
تعطیلی مدارس ابتدایی مناطق ۱۹گانه تهران، لغو ورزش همگانی در پارک‌ها و مجموعه‌های ورزشی شهر تهران، نظارت بر عدم بکارگیری اتوبوس‌های دودزا، جلوگیری از روشن‌بودن اتوبوس‌های متوقف در ترمینال‌ها و جایگاه‌های اتوبوسرانی و ترمینال‌های شهری و نظارت بر توقف جلوگیری از فعالیت‌های عمرانی شهر تهران موثر بر تولید و افزایش آلودگی هوا از سوی شهرداری تهران بخشی از مصوبات کمیته کاهش آلودگی هوا بوده است. روز دوشنبه ۲۶ نماینده مجلس درباره آلودگی هوا به رئیس‌جمهوری نامه نوشتند، یک روز بعد هم دو تن از نمایندگان در آغاز جلسه علنی به‌دلیل وضع وخیم آلودگی هوا از مردم عذرخواهی کردند.