وزیر امور خارجه آمریکا با اذعان به اینکه سازمان سیا در ماجرای برکناری دکتر مصدق در ایران دخالت مستقیم داشته است، گفت: هیچ روابط رسمی دیپلماتیک میان دو کشور وجود ندارد، بنابراین برای مقابله با تروریسم نیز همکاری نداریم.
به گزارش ایسنا، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در نشستی در دانشگاه شیکاگو به سوالات دانشجویان درباره مسائل مختلف بین‌المللی از جمله ایران و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پاسخ داد.
بر اساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، کری در پاسخ به سوالی درباره امکان برقراری روابط با ایران و اینکه وی در دوران فعالیتش در دستگاه دیپلماسی آمریکا قصدی برای سفر به ایران دارد یا نه، اظهار کرد: خب من تا الان هیچ برنامه‌ای برای سفر به ایران نداشته‌ام اما ایران مورد بسیار خوبی برای مطالعه است زیرا ایران کشور و تمدنی با قدمت ۵ هزار ساله است، البته نه به عنوان کشور ایران، بلکه به عنوان یک تمدن.
وی در ادامه درباره ارزیابی‌اش از دلیل شکل‌گیری انقلاب اسلامی، گفت: احتمالاً به این خاطر که ما آنطور که باید و شاید درباره اینکه از چه کسی حمایت می‌کنیم و چه اعمالی در حال انجام شدن در آنجا است، نمی‌اندیشیدیم. سازمان سیا نیز به طور مستقیم در ماجرای برکناری مصدق نخست وزیر ایران در سال ۱۹۵۳ دخالت داشت. بنابراین، چنین سابقه‌ای در میان دو کشور وجود دارد. بعد هم که آنها در سال ۱۹۷۹ سفارت ما را اشغال کردند و گروگان‌هایی گرفتند. این مسأله روی سیاست‌هایمان تأثیری اساسی داشت و این یکی از دلایل اصلی شکست رئیس جمهور کارتر در برابر رونالد ریگان بود.
وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا ایران می‌تواند یک متحد طبیعی برای آمریکا در خلیج فارس باشد با بیان اینکه «نه نمی‌تواند» گفت: میان عبارت مردم ایران و دولت انقلابی ایران که رویکردی کاملاً تندرو در قبال جهان، منطقه و آمریکا دارد تفاوت زیادی است. بنابراین، باید بگویم که شما باید ایران را به دقت بررسی کنید مردمی در این کشور هستند که ایرانی متفاوت می‌خواهند، ایرانی که به دنبال همکاری با دنیا است و با مردم تعامل می‌کنند. ایرانی که بتواند با احترام و مقبولیت به جهان بازگردد.
کری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ایران و آمریکا در مبارزه با داعش منافع مشترک دارند و با توجه به مبهم بودن روابط دو کشور، تهران و واشنگتن چه همکاری در این زمینه دارند، بیان کرد: همان طور که می‌دانید ما همکاری در این زمینه نداریم. ما روابط دیپلماتیک و رسمی نداریم بنابراین همکاری هم نمی‌کنیم. با این حال حق با شماست، یک منافع مشترکی در اینجا وجود دارد. آنها به دنبال منافع خود بدون همکاری و تعامل با ما هستند، ما نیز منافع خودمان را دنبال می‌کنیم.
وی ادامه داد: ما خواهان نقشی سازنده از ایران هستیم تا به حل مشکلات کلیدی برای یافتن یک راه‌حل سیاسی در سوریه کمک کند. ایران و به علاوه روسیه، در کنار ما دور میز مذاکرات بر سر سوریه و گروه بین‌المللی حمایت از سوریه هستند. شما نمی‌توانید بدون حضور کسانی که در سوریه سهم دارند به راه‌حل برسید. ما گاهی اوقات انتقاداتی از اینکه چرا با روس‌ها دور یک میز می‌نشینیم دریافت می‌کنیم. اما اگر با آنها گفت‌وگو نکنید هیچ راهی برای پیشبرد آتش‌بس یا پایان دادن به جنگ وجود ندارد.
کری در پاسخ به این سوال که چرا در مذاکرات هسته‌ای با ایران مسأله حمایت این کشور از حزب‌الله و حماس مطرح نشد، گفت: سوال خوبی است اما بگذارید کاملاً شفاف و روشن بگویم که ما به صراحت مشخص کردیم که مسأله‌ای که روی حل آن متمرکز هستیم، یعنی آن مذاکرات خاص ارتباطی با تسلیحات یا حمایت ایران از حزب‌الله و موضوعات دیگر نبود. اگر چنین بود ما هنوز داشتیم مذاکره می‌کردیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا با اشاره به موضوع «مدت زمان فاصله ایران تا دستیابی به ظرفیت تولید بمب هسته‌ای»، گفت: تهدید اصلی این بود که ایران تنها دو ماه تا ساخت بمب هسته‌ای فاصله داشت. آنها مواد شکافت‌پذیر کافی برای ساخت ۱۲ بمب داشتند، بنابراین برجام منطقه و جهان را امن‌تر کرده است.
کری ادامه داد: این موجب اعتبار ایران است. منظور من این است که مایه اعتبار آنها است که رهبر ایران تصمیم گرفت که آنها سلاح هسته‌ای نمی‌خواهند و قصد ندارند سلاح هسته‌ای داشته باشند. بنابراین، حاضر شدند تا بر سر سازوکاری که ثابت کند آنها در مسیر صلح‌آمیز قرار دارند، مذاکره کنند.
وی همچنین با بیان اینکه محدودیت‌های تسلیحاتی (علیه ایران) به قوت خود باقی است، افزود: ما این تحریم‌ها را از دست نداده‌ایم. درواقع ما بر سر اینکه این تحریم‌ها چه مدت ادامه پیدا کند مبارزه کردیم چرا که بر اساس ترتیبات قبلی این تحریم‌ها از بین می‌رفت. ما با رایزنی توانستیم آن را برای هشت سال دیگر حفظ کنیم. ما در عین حال تحریم‌های واشنگتن در ارتباط با تروریسم را نیز علیه ایران نگه داشته‌ایم. در واقع، از زمان توافق هسته‌ای نیز به این دلیل که ایران موشک آزمایش کرد، تحریم‌های دیگری وضع کردیم. بنابراین، ما حتی ذره‌ای به سمت کاهش اهمیتی که برای امنیت منطقه قائل هستیم، حرکت نکرده‌ایم.
کری در اظهارات خود با اشاره به اینکه توافق هسته‌ای تا ۱۰-۱۵ سال آینده ادامه خواهد داشت، بیان کرد: «مسأله این است که ایران در طول این دوره زمانی تغییر می‌کند؟ آیا اصلاحاتی که رئیس جمهور روحانی دنبال می‌کند، رخ می‌دهد؟ آیا منطقه در این دوره زمانی تغییر می‌کند؟ البته من آدم خوشبینی هستم و امیدوارم که تا ۱۵ سال دیگر بتوانیم بسیاری از این اختلافات را حل کنیم. ما می‌توانیم از این فرقه‌گرایی رها شویم. می‌توانیم حل مسأله فلسطین- اسرائیل را آغاز کنیم و به توافق صلحی برسیم که محرکه‌های حزب‌الله و لبنان و منطقه و دیگر چالش‌هایی را که داریم، حل کند.
وزیر امور خارجه آمریکا با تأکید بر اینکه باید به امکان تغییر باور داشته باشیم، گفت: من معتقدم که ما صلاحیت مقابله با این باور را داریم که تغییر ممکن نیست. اسرائیل اکنون محافظت شده، ما محافظت شده‌ایم، منطقه امن‌تر است و به همین دلیل فکر می‌کنم که توافق هسته ای خوب است.