باب دیلن، خواننده و ترانهسرای آمریکایی برنده نوبل ادبیات شد. آکادمی نوبل در سوئد از باب دیلن برای «بیان شاعرانه نو» تقدیر کرد و جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۶ را به او اهدا کرد. باب دیلن اولین ترانهسرایی است که برنده جایزه نوبل ادبیات میشود.
هاروکی موراکامی، نویسنده مشهور کشور ژاپن، نگوگی وا تیونگو از کنیا، فیلیپ راث، رماننویس آمریکایی، جویس کرول اوتس، نویسنده پرکار آمریکایی و آدونیس، شاعر سرشناس اهل سوریه از شانسهای دریافت جایزه نوبل ادبیات بودند.
دیلن این جایزه را به خاطر «خلق تعابیر جدید شاعرانه در سنت شعر آمریکایی» دریافت میکند.
«سارا دیویس» دبیر دائمی آکادمی سوئدی نوبل با اعلام این خبر «دیلن» ۷۵ ساله را «نمونهای بزرگ که طی ۵۴ سال در حرفهی خود فعالیت کرده و خود را بازآفرینی کرده» توصیف کرد.
او در ادامه افزود: «دیلن» کارش را با «Blonde on Blonde» شروع کرد که این اثر مثال خارقالعادهای از سبک قافیهسازی او، کنار هم قرار دادن ترجیعبندها و تفکر درخشان اوست.
«رابرت آلن زیمرمان» معروف به «باب دیلن» خواننده، نقاش، آهنگساز، شاعر و ترانهسرای آمریکایی در ۲۴ ماه می ۱۹۴۱ میلادی در مینهسوتای آمریکا متولد شد. او در نوجوانی زادگاه خود را ترک کرد و برای اینکه با گذشتهاش ارتباطی نداشته باشد، نام خود را تغییر داد. گفته میشود او نام هنری خود را از نام «دیلن توماس» شاعر ولزی گرفته است.
وی که در سبک موسیقی بومی آمریکا فعالیت میکرد، در دهه ۱۹۶۰ میلادی به سبک راک رو آورد و اشعار عاشقانه «راک اند رول» روز را با اشعار ادبی و روشنفکرانه کلاسیک درهم آمیخت. وی در پدیدار شدن سبکی در موسیقی به نام «راک بومی» در اواسط دهه ۶۰ بسیار تأثیرگذار بود و به نام شکسپیر همنسلانش شهرت یافت.
ترانه معروف او «چون یک خانهبهدوش» توسط «رولینگ استون» بهعنوان بهترین ترانه تمام زمانها انتخاب شد. دیلن بهخاطر ترانههای پرمفهومش بارها نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات شده است. این خواننده مطرح آمریکایی مدال آزادی ریاست جمهوری کشورش را نیز در سال ۲۰۱۲ به گردن آویخت.
«دیلن» در پنج دهه اخیر در موسیقی آمریکا بهعنوان پدیده مطرح بوده است. «باب دیلن» از دید بسیاری، تأثیرگذارترین چهره در تاریخ موسیقی آمریکا بوده است. برخی از ترانههای او توسط بسیاری از خوانندگان مشهور دوبارهخوانی شده که از جمله آنها میتوان به اجرای «از فراز برج دیدبانی» توسط «جیمی هندریکس» اشاره کرد.
«مارتین اسکورسیزی» کارگردان سرشناس سینما فیلم مستند «راهی به خانه نیست» را دربارهی «باب دیلن» ساخته است. همچنین فیلم سینمایی «من آنجا نیستم «ساخته «تاد هینز» برگرفته از زندگی این هنرمند است.
برندگان امسال نوبل در رشتههای دیگر پیش از این اعلام شده بودند و این آخرین جایزهای بود که در سال ۲۰۱۶ برنده آن اعلام شد. مراسم اهدای جوایز ۱۰ دسامبر، کمتر از دو ماه دیگر در استکهلم برگزار میشود. جایزه صلح نوبل نیز در اسلو اهدا خواهد شد.
از سال ۱۹۰۱ به این سو، هر سال جایزه نوبل ادبیات بنا به وصیت آلفرد نوبل به خالق برجستهترین اثر با گرایش آرمانخواهانه اهدا میشود. البته در کلام آلفرد نوبل منظور از اثر، مجموع آثار یک نویسنده است.
هر سال آکادمی سوئدی تصمیم میگیرد که این جایزه به چه فردی اهدا شود. هر سال آکادمی نام برنده این جایزه را اوایل ماه اکتبر اعلام میکند. این جایزه همراه با جوایز نوبل شیمی، فیزیک، پزشکی و صلح سال ۱۸۹۵ بنا به وصیت آلفرد نوبل پایهگذاری شد.
سوتلانا الکسیویچ نویسنده اهل بلاروس سال گذشته جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کرد. پاتریک مودیانو و آلیس مونرو دیگر برندگان این جایزه در سالهای پیش از آن بودند.
ده آهنگ برتر باب دیلن
***
جایزهای که همه را شوکه میکند
نگاهی به واکنشهای جالب برخی از برندگان سالهای گذشته مهمترین جایزه ادبی جهان
دوریس لسینگ
«دوریس لسینگ» در سال ۲۰۰۷ نوبل را برد و خبرنگاران پس از خبردار شدن از تعلق گرفتن این جایزه به او، خانم نویسنده را در حال پیاده شدن از تاکسی در نزدیکی خانهاش غافلگیر کردند. «لسینگ» کاملا از این خبر بیاطلاع بود اما خبرنگاران به دنبال واکنشی از سوی او بودند. نویسنده انگلیسی «زیر پوست من» در پاسخ به اصرار آنها گفت: فکر میکنید من چه باید بگویم؟ شما بگویید من چه بگویم، همان را میگویم.
خوشبختانه «لسینگ» تا ماه دسامبر که مراسم اعطای جایزه نوبل برگزار میشد، وقت برای فکر کردن داشت و در آنجا به شایستگی سخنرانی کرد.
ماریو بارگاس یوسا
«ماریو بارگاس یوسا» نویسنده، روزنامهنگار و سیاستمدار پرویی هم در سال ۲۰۱۰ نوبل را برد و در مراسم دریافت جایزهاش فرصت را غنیمت شمرد و داستانی درباره شخصیتی شبیه خودش برای حضار تعریف کرد. داستان نویسنده «سور بز» درباره مردی بود که در دنیایی تخیلات خودش زندگی میکرد و مشکلی در جدا کردن داستان از واقعیت نداشت، تا این که یک روز در ساعات اولیه صبح تماس تلفنی مرموزی دریافت میکند و به او اطلاع داده میشود که جایزهای برده است...
سوتلانا الکسییویچ
اما سال گذشته لحن برنده نوبل ادبیات کمی جدیتر بود. سال ۲۰۱۵ «سوتلانا الکسییویچ» نویسنده بلاروسی به عنوان برنده معرفی شد. این انتخاب از آنهایی بود که بسیاری را انگشت به دهان باقی گذاشت. پس از معرفی «الکسییویچ» بهعنوان برنده این جایزه، نظرسنجی انجام شد و نشان داد نام این نویسنده به گوش ۶۵ درصد مردم روسیه آشنا نیست.
با این حال این زن نویسنده میدان را خالی نکرد و در اولین سخنان خود از طریق مترجم به «مشکلات سرزمین مادری» خود و «استبداد رژیم حاکم» در آن اشاره کرد. نویسنده «زمان دستدوم» در ادامه گفت: آزادی مثل تعطیلات ناگهانی که آرزویش را داریم نیست. یک مسیر است، یک جاده طولانی.
پاتریک مودیانو
«پاتریک مودیانو» که سال ۲۰۱۴ نوبل را به خانه برد، هم از آن دسته نویسندهها بود که نه خودشان و نه دیگران انتظار برنده شدنشان را داشتند. این رماننویس فرانسوی در روز انتشار خبر برنده شدنش در پارک «لوکزامبروگ» قدم میزد که دخترش از طریق تلفن به او این خبر را داد. خبرنگاران خیلی زود با او تماس گرفتند و او در اولین واکنشهایش به دریافت این جایزه گفت: اول از همه خیلی غیرمنتظره بود و جایزهای بود که هرگز فکر نمیکردم دریافت کنم... این اتفاق واقعا روی من اثر گذاشت و مرا بسیار احساسی کرد. خیلی تحتتاثیر قرار گرفتم. این خبر بهطور خاصی برایم لذتبخش بود چرا که من یک نوه سوئدی دارم.
ویلیام فاکنر
کمی عقبتر که برویم میرسیم به نام برجسته نویسندگانی چون «ویلیام فاکنر» و «تونی موریسون». نویسنده «خشم و هیاهو» که در ۱۹۴۹، یعنی چند سال پس از ویرانی جنگ جهانی دوم این جایزه را برد، در سخنرانی گفت: من باور دارم که انسان تنها تحمل نمیکند، او غلبه خواهد کرد. او در میان دیگر موجودات جاودان است، نه به خاطر صدای خستگی ناپذیرش بلکه به این دلیل که او روح دارد؛ روحی قادر به محبت و فداکاری و پایداری. وظیفه شاعر و نویسنده نوشتن درباره این چیزهاست.
توین موریسون
«تونی موریسون» که نگارش رمان «دلبند» را در کارنامهاش ثبت کرده، در سال ۱۹۹۳ نوبل ادبیات را از آن خود کرد. او در سخنرانی خود اظهار داشت: زبان هیچگاه نمیتواند بردگی، نشلکشی و جنگ را بیان کند. نباید هم با تکبر به دنبال توانایی عملی کردن آن باشد. قدرت و موهبت زبان، دستیابی به ناگفتنیهاست.
منابع گزارش: ایسنا، خبرآنلاین، بی بی سی