در مخالفت با حجاب اجباری و رعایت حقوق شطرنج بازان زن در مسابقات جهانی تهران
برگزاری مسابقات جهانی شطرنج زنان در تهران بار دیگر مشکل حجاب اجباری و برخوردهای دستوری در خصوص سبک پوشش زنان را، بهعنوان یکی از دهها قوانین تبعیضآمیز علیه زنان در ایران، در کانون توجه افکار عمومی ایران و جهان قرار داده است. بخشی از زنان شطرنج باز برجسته جهان به دلیل تعارض حجاب اجباری با حقوق و حرمتشان، خواهان انتقال مسابقات به کشور دیگری شدهاند. از سوی دیگر زنان شطرنجباز ایرانی فرصت پیش آمده میزبانی را موقعیتی ویژه برای ارتقای این ورزش فکری در کشور و بهبود موقعیت ورزشی زنان ایرانی ارزیابی میکنند.
همبستگی برای جمهوری عرفی و حقوق بشر در ایران(هجا) ضمن درک ملاحظات و نگرانیهای هر دو طرف نکاتی را به شرح زیر اعلام میکند:
* حجاب اجباری و دخالت حکومت در نحوه پوشش زنان یکی از اصلیترین مشکلات جامعه زنان ایرانی است که نه تنها حقوق بخشی مهمی از کسانی که به حجاب و الگوی ارزشی حکومت باور ندارند، را سلب کرده است بلکه به وجهه زنان محجبه ایرانی نیز لطمه زده و سبک پوشش مطلوب آنها را به ابزار سرکوب تنزل داده است. در این فضا زنان ورزشکار ایرانی به نحوی مضاعف از حجاب اجباری رنج میبرند. توسل به تفاوتهای فرهنگی و معادل قرار دادن حجاب به عنوان بخش انحصاری فرهنگ ایران، ادعایی باطل و نادرست را به نمایش میگذارد. جامعه زنان ایرانی متنوع بوده و طیف متفاوتی از سبک زندگی و نوع پوشش را در بر میگیرد. زنان بیحجاب ایرانی که حقوق آنها بیش از سه دهه به شکل مستمر نقض شده است، بخش انکارناپذیر فرهنگ ایران از گذشته تا به امروز بودهاند. در واقع رعایت ملاحظات فرهنگی در ایران مستلزم پذیرش تنوع سبک پوشش زنان ایرانی است. همان قدر که محجبهها به ایران تعلق دارند، بیحجابها نیز بخش تفکیکناپذیر میهن را تشکیل میدهند. از زاویهای دیگر رعایت موازین حقوق بشری و توجه به تجربه کشف حجاب اجباری در دوره رضا شاه پهلوی و حجاب اجباری و اعمال محدودیت در نوع پوشش زنان در جمهوری اسلامی، این حقیقت را گوشزد میکند که باید حق انتخاب آزادانه پوشش توسط زنان و نبود محدودیتهای دولتی و اجبارآمیز اعم از سکولار و دینی در ایران به رسمیت شناخته شود. زمانی جامعه مدنی در ایران شکل میگیرد و پایههای دمکراسی تقویت میشود، که حجاب اجباری و هر نوع الگوی سبک زندگی مبتنی بر تحمیل و زور از عرصه عمومی ایران رخت بربندد.
* جمهوری اسلامی ایران از بدو حیات تا کنون با دخالت دادن معیارهای ایدئولوژیک و عقیدتی در ورزش و مخدودش کردن مرزهای ورزش و سیاست، لطمات سنگینی به ورزش ایران زده است. ماجرا تنها به اعمال محدودیت بر ورزشکاران زن داخلی و خارجی بر نمیگردد، بلکه ممانعت از برخورداری تماشاگران خارجی اعم از مرد و زن از تفریحات متعارف در مسابقات جهانی ورزشی باعث شده تا میزبانی ایران در مسابقات آسیایی و جهانی به حد اقل ممکن رسیده واز این زاویه ورزش قهرمانی و همچنین سرمایه گذاری در آن آسیبهای جدی ببینند. همچنین مردم ایران امکان تماشای مسابقات مهم جهانی در داخل میهن را از دست بدهند. رشد و توسعه بالنده ساختار ورزشی ایران نیازمند رفع این محدودیتها و همچنین استقلال و رهایی عرصههای ورزشی از مقاصد سیاسی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی و در کل هر نوع نظام سیاسی در ایران است. بدیهی است موفقیتهای ورزشکاران ایران در میادین جهانی و قارهای که تاثیر بسزایی در افرایش نشاط اجتماعی و روحیه مردم دارد، ارتباطی معنا دار با حکومت و به طور کلی با سیاست ندارد. هر نوع بهره برداری و نگاه سیاسی به این رویدادها در خور محکومیت شدید است. هجا ضمن محکومیت جمهوری اسلامی در استفاده ابزاری از موفقیتهای ورزشی، حمایت خود از حضور گسترده ورزشکاران ایرانی در میادین جهانی و بخصوص ورزشکارانی که اسیر مقاصد سیاسی حکومت نمیشوند، را اعلام میدارد. ثمرات این حضور در نهایت ملی و متعلق به مردم و کشور ایران است.
* همبستگی برای جمهوری عرفی و حقوق بشر در ایران(هجا) از شرکتکنندگان در مسابقات جهانی شطرنج زنان در تهران دعوت میکند که هنگام حضور در این رقابتها به هر شیوهای که خود صلاح میدانند مخالفت با حجاب اجباری و دخالت حکومت در سبک پوشش آنان و نقض استانداردهای جهانی در برگزاری مسابقات ورزشی را اعلام کنند. این مسابقات میتواند به فرصتی برای نمایش مخالفت گسترده با حجاب اجباری و دخالت دولتی در سبک پوشش زنان تبدیل شود. منطقی نیست شطرنجبازان زن ایرانی از این فرصت بزرگ محروم شوند. در نهایت اما مسئولیت هرگونه محرومیت احتمالی با مقامات جمهوری اسلامی خواهد بود. دولت روحانی نیز در آزمون دیگری قرار دارد تا معلوم شود در این صف بندی چه موضعی اتخاذ میکند.
* رویداد کنونی همچنین فرصت مناسبی است تا بار دیگر حق برابر زنان در همه عرصهها از جمله ورزش و حضورشان در مراکز ورزشی و استادیومها بخصوص فوتبال طرح شده و بر تحقق آن پای فشاری شود. متاسفانه دولت روحانی علی رغم گامهای اولیه مثبت بعد از مخالفت برخی از مراجع تقلید مدافع نظام عقب نشینی کرده و از پیگیری این خواسته به حق انصراف داد. مخالفت مراجع تقلید فوق که صحت اعتبار دینی آن معلوم نیست از مصادیق پیوند دین ودولت و دخالت ناموجه رهبران مذهبی در امور عمومی و حکمرانی است. هیچ فردی حق ندارد عقاید مذهبی و دینی خود را بر جامعه تحمیل کند.
هجا همه نیروهای سیاسی و مدنی معتقد به آزادی و کرامت انسانی را دعوت میکند فعالانه به مخالفت با حجاب و سبک پوشش اجباری بپردازند.
هیات سیاسی و اجرایی همبستگی برای جمهوری عرفی و حقوق بشر در ایران
۱۵ مهر ۱۳۹۵
نازی پایکیدزه ، شطرنج باز معروف آمریکایی و استاد بین المللی شطرنج جهان به روزنامه تلگراف گفته است: «این اصلا قابل قبول نیست که کشوری میزبان مسابقات قهرمانی در حوزه زنان باشد و بازیکنان برای حضور در میدان مجبور به استفاده از حجاب باشند.»