ایران / میثم لطفی
طی چند هفته گذشته فیس‌بوک در الگوریتم اصلی مربوط به نظارت بر انتشار اخبار در صفحات شخصی کاربران تغییراتی ایجاد کرده است تا جلو اشتراک‌گذاری داستان‌های غیرواقعی و خبرهای نادرست را بگیرد و از این طریق اطلاعات درست‌تری را در اختیار کاربران و مشترکان خود بگذارد. هرچند فیس‌بوک نمی‌خواهد این موضوع را بپذیرد و در هفته گذشته با انتشار بیانیه‌ای بر این مسأله تأکید کرد که فیس‌بوک یک «پلتفرم طبیعی» است و مانع اشتراک‌گذاری آثار هنری سانسور شده، اخبار نادرست و عکس‌های ممنوعه نمی‌شود، ولی با وجود این، بررسی کارشناسان نشان داد که موضع فیس‌بوک بیشتر یک ادعای سطحی است و موضوعات مهم نظیر واقعه ۱۱ سپتامبر، سلامت جسمانی «هیلاری کلینتون» نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ امریکا و ... در این پلتفرم سانسور می‌شود.
سانسورمطالب ۱۱ سپتامبر
چند روز قبل سالگرد واقعه یازدهم سپتامبر بود که طی سال ۲۰۰۱ میلادی در چنین روزی حملات مختلف در کشور امریکا صورت گرفت و در نهایت نیز دو هواپیمای مسافربری با برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در شهر نیویورک برخورد کردند تا این ساختمان‌ها به طور کامل ویران شوند و صدها نفر جان خود را از دست بدهند. سالگرد بزرگ‌ترین حادثه تروریستی در تاریخ کشور امریکا که به نام ۹/۱۱ هم شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان را به بستر مناسبی برای انتشار اخبار مربوطه تبدیل کرده است؛ با وجود این فیس‌بوک ترجیح داده است به بهانه جلوگیری از انتشار خبرهای دروغین، در این زمینه دست به سانسور بزند.
«جسیکا کونترِرا»، سردبیر روزنامه واشنگتن پست در این باره نوشت: فیس‌بوک اخبار مربوط به این واقعه را به صورت خلاصه شده پوشش می‌دهد. روزنامه دیلی استار نیز با انتشار مطلبی به این مسأله اشاره کرد و توضیح داد سانسور در فیس‌بوک فقط به واقعه یازدهم سپتامبر برنمی‌گردد و در کنار آن، سلامت «هیلاری کلینتون» هم در فهرست موضوع‌هایی قرار گرفته است که بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان تمایلی به انتشار اخبار مربوط به آن ندارد. یکی از پروفسورهای دانشگاه بریگام یانگ به همراه یکی دیگر از همکاران خود و دو کارشناس حقیقت‌یاب در واقعه ۹/۱۱، طی مقاله مشترکی در نشریه یوروفیزیکس نیوز نوشتند: «در این زمینه ابهام‌های فراوانی وجود دارد. این مسأله واضح است که فیس‌بوک تمایلی به انتشار همه اخبار در مورد ۱۱ سپتامبر ندارد و سانسورهای گسترده در این زمینه صورت می‌گیرد.»
در مقاله مربوط به این نشریه اعلام شد که مقام‌های امریکایی همچنان در حال انجام بررسی‌های بیشتر روی شرایط فیزیکی برج‌های دوقلو هستند تا مشخص شود میزان مقاومت آنها در برابر حمله چقدر بوده است و رابطه میان تکنیک‌های به کار گرفته شده در ساخت مرکز تجارت جهانی و سقوط آن چیست. با وجود این فیس‌بوک علاقه‌ای به انتشار اخبار در این زمینه هم نشان نمی‌دهد و تمایل دارد خبرها در این زمینه ناگفته بمانند.
سانسور وضعیت سلامت هیلاری کلینتون
طی چند هفته گذشته رسانه‌های خبری جهان مطالب مختلفی در مورد سلامت «هیلاری کلینتون»، نامزد انتخابات ۲۰۱۶ ریاست جمهوری امریکا، منتشر کرده‌اند ولی به نظر می‌رسد فیس‌بوک تمایل چندانی به اشتراک‌گذاری خبرهای مربوط به این موضوع ندارد. بررسی کارشناسان طی چند روز گذشته نشان داد همه خبرهایی که نگرانی‌ها را در مورد سلامت هیلاری کلینتون افزایش می‌دهد، در شبکه اجتماعی فیس‌بوک فیلتر می‌شود و به عبارت دیگر می‌توان گفت بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان تمایل دارد فقط خبرهای مثبت را در مورد این نامزد انتخاباتی منتشر کند.
مهم‌ترین خبر در این زمینه توسط مرکز تبلیغاتی PR Newswire منتشر شد. این مرکز پس از برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی توسط گروهی از متخصصان وابسته به انجمن پزشکان و جراحان امریکا اعلام کرد،خانم کلینتون در سلامت جسمانی کامل به سر نمی‌برد.
گفتنی است این انجمن با سیاست‌های «باراک اوباما»، رئیس جمهوری کنونی امریکا در حوزه بهداشت و سلامت شدیداً مخالف است و قوانین مربوط به تولید دخانیات را همواره زیر سؤال برده است ولی نکته جالب اینجاست که شبکه اجتماعی فیس‌بوک خبرهای مربوط به کنفرانس مطبوعاتی مرتبط با سلامت خانم کلینتون را منتشر نمی‌کند و در عوض، تمامی خبرهای مربوط به مخالفت انجمن مذکور با طرح‌های سلامت اوباما را پوشش می‌دهد.
البته هنوز مشخص نشده است که به چه علت بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان ترجیح می‌دهد خبرهای مرتبط با سلامت نامزد انتخابات ریاست جمهوری امریکا را سانسور کند و هرگونه نگرانی مردم را در این زمینه از بین ببرد ولی آنچه که مسلم است، اینکه فیس‌بوک به طور کاملاً واضح این کار را انجام می‌دهد و در این زمینه فیلترهای قوی خود را به کار گرفته است. البته گفته می‌شود که خانم کلینتون سوابق پزشکی دقیقی دارد که در هیچ یک از آنها دلیلی برای ابتلا به بیماری جدی وجود ندارد. او که هم‌اکنون در سن ۶۸ سالگی به سر می‌برد و نماینده حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری امریکاست، با «دونالد ترامپ» نامزد حزب جمهوریخواه این کشور رقابت می‌کند.
سانسور اخبار پروازهای اوباما
«جوزِف لیچرمن» از کارشناسان مرکز Nieman Lab نیز در یک گزارش جدید اعلام کرد اخبار مربوط به سفرهای هوایی اوباما از جمله مطالبی است که فیس‌بوک تمایلی به انتشار آنها ندارد. وی گفت برخلاف ادعاهای بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان، فیس‌بوک به بهانه جلوگیری از انتشار خبرهای دروغین در این زمینه دست به سانسور گسترده‌ای زده است و به طور معمول، اخبار مربوط به مسافرت‌های هوایی رئیس جمهوری کنونی امریکا روی این شبکه اجتماعی پوشش داده نمی‌شود.
ممکن است در این زمینه داستان‌های ساختگی و شایعات مختلف ایجاد شود ولی فیس‌بوک به بهانه جلوگیری از چنین خبرهایی، تصمیم گرفته است موضوع مذکور را در لیست سیاه خود بگذارد تا خبرهایی که در این حوزه به اشتراک گذاشته می‌شوند، در معرض دید عموم قرار نگیرند و به عبارت دیگر بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان به مرکزی برای ارائه خبرهای مربوط به قتل رئیس جمهوری امریکا، بی‌کفایتی مأموران پلیس، حملات تروریستی مربوطه و... تبدیل نشود.
البته سانسورسازی‌های سیاسی فیس‌بوک، به این سه مورد محدود نمی‌شود و این طور که کارشناسان اعلام کرده‌اند، این شبکه اجتماعی در مورد خبرهای مرتبط با جناح راست امریکا هم اقدام‌های مشابهی انجام داده است. به عنوان مثال، چندی پیش فیس‌بوک یک خبر فوری با موضوع اخراج «مِگین کِلی» از «فاکس نیوز» را به اشتراک گذاشت و اتهام‌هایی را به او و سردبیر این مرکز خبری وارد کرد.
در بخش دیگر فیس‌بوک با استفاده از قدرت رسانه‌ای خود در قالب یک مطلب وبلاگی توضیح داد «مِگان مک‌کین» دختر «جان مک‌کین»، سناتور ارشد آریزونا کمپین تبلیغاتی هیلاری کلینتون را به آتش کشیده است. در این مطلب هیچ خبر رسمی دیده نمی‌شد و فیس‌بوک از این طریق کوشید هزاران کامنت را علیه این اتفاق جمع‌آوری کند. در مقابل، زمانی که «مگان مک‌کین» خبرهایی در مورد جست‌وجوهای FBI در پست الکترونیکی شخصی کلینتون ارائه کرد، فیس‌بوک جلو انتشار گسترده آن را گرفت.
به هر حال همه این اتفاق‌ها مشخص می‌کند فیس‌بوک بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان برخلاف آنچه که نشان می‌دهد، به صورت پشت‌پرده اتفاق‌های سیاسی مختلف را با اهداف مورد نظر خود دنبال می‌کند.