روزنامه اعتماد
اعداد دیروز قدرتنمایی میکردند: اعدادی که به سرعت از تعداد ۲۹۰نماینده مجلس کم میشد تا تحلیل شرایط باشد. اعداد دیروز حرفها داشتند از سالهایی که خبری از آنها نبود. اعداد دیروز تکلیف آیندهای نزدیک را جلو بردند. تکلیف را برای هر دو جناح سیاسی روشن کردند تا بدانند در ۲۰ روز باقیمانده چه کنند. ۱۲ سال بود که تکلیف همهچیز مشخص بود. ۱۲ سال بود که اردیبهشت منتهی به خرداد برای یک جریان سیاسی آنچنان معنایی نداشت.
سالها بود رقابتهای آغازین مجلس و حتی خرداد هر سال آن برای انتخاب رییس برای اصلاحطلبان آنچنان معنایی نداشت. امسال اما صحنه، صحنه بازگشت بود. هفتم اسفند و دهم اردیبهشت معادلات این ۱۲ سال را تغییر داد تا دیروز صحنه قدرتنمایی اصولگرایانی باشد که سالها از ماندنشان در عرصه سیاست میگذشت و اصلاحطلبانی که با رای مردم بازگشته بودند. ۱۲ سال تمام شد تا دیروز ۱۵۸ نفر به نشست اصلاحطلبان بروند و سایر منتخبان به نشست اصولگرایان. رفت و آمدهایی در مرکز شهر میان دو خیابان تا تکلیف آینده سیاسی این دو جناح را در مجلس روشن کند.
دیروز برای آنهایی که به ساختمان هرمیشکل بهارستان رسیدهاند روز ریاضیات بود. بازی اعداد از ظهر تا شب که آنها را روانه ضیافت رییسجمهور کرد ادامه داشت تا تکلیفشان را برای آینده مشخص کند. قدرتنمایی دیروز اصلاحطلبان بیشتر به چشم آمد. همه میدانستند که تکلیف آینده سیاسی هر دو جریان سیاسی در مجلس، بین ساعات ۱۴ تا ۱۷ روز شنبه مشخص میشود. خیلیها منتظر اعداد بودند. حالا قدرتنمایی اولیه صورت گرفت. هر دو جناح یارانشان را شناختهاند تا برای آینده ۲۰ روزهای که شاید مهمترین روزهای زندگی سیاسی آنها را رقم بزند. تمرین رقبا آغاز شده است. تمرینی که شاید برای جناح اصولگرا که سالها عادت کرده بود با همطیفان خودش رقابت کند کمی سخت باشد. حالا رقابت در سایه قدرتنمایی هر دو جناح آغاز میشود. تمرینی که از دیروز آغاز شد؛ تا در سایه بازی اعداد نتیجه گذشته را حاصل کند و پیشبینی سخت از آیندهای که شاید در سالهای اخیر نظیر آن کمتر دیده شده باشد.
فراکسیون اکثریت
تکلیف فراکسیون اکثریت در زمان آغاز به کار همه مجلسها خیلی زود روشن میشد. درست از همان روزهای روشن شدن نتایج شمارش آرا همیشه معلوم بود اکثریت با کدام طرف است. حتی در دورهای مثل مجلس نهم هم تکلیف با یک جلسه همزمان غلامعلی حدادعادل و علی لاریجانی حل شد. اینبار اما ویژه بودن از همه جای این انتخابات میبارید. نتایج شمارش آرا که آمد کسی نمیدانست اکثریت با کدام طرف است. لیستهای انتخاباتی از پیروزی «لیست امید» میگفتند و اصولگرایان، امیدوار به همسو کردن منتخبان مستقل با خودشان بودند. رکورد وجود ۶۰ نماینده مستقل شاید نخستینبار بود که در یک مجلس دیده میشد. همین بود که تکلیف فراکسیون اکثریت مجلس را کمی پیچیدهتر میکرد.
دیروز اما صحنه قدرتنمایی اصولگرایان و اصلاحطلبان بود. ظهر شنبه ۱۸ اردیبهشت در ذهن خیلیها خواهد ماند. دقایقی از شروع نشست اصلاحطلبان نگذشته بود که خبرها از هویت فراکسیون اکثریت مجلس رسید. ۱۵۸ نفر به نشست لیست امید رفته بودند. افرادی که وارد جلسه شده بودند پوشه مخصوصشان را گرفته بودند و سخنرانیها را شنیده بودند.
از جلسه اصولگرایان هم خبرهای ضد و نقیض میآمد. جلسه با تاخیر علنی شد و زمانی که علنی شد تعداد نامشخص بود. شواهد نشان از چیزی حدود ۱۲۰ منتخب در این جلسه داشت. خود اصولگرایان اما میگفتند که ۱۵۴ نفر به این نشست رفتهاند و ۲۷ نفر هم به صورت تلفنی برای حضور در این نشست اعلام آمادگی کردند. همین مساله شرایط فراکسیون اکثریت مجلس را پیچیدهتر میکرد. اسامی نشان میداد تعداد اعضای لیست امید در این نشست بیشتر بوده است.
بازی عددها ساعتها ادامه داشت. بازی عددها اما از ویژگیهای اصلی این دوره از مجلس بود. اصولگرایان اما هر فراکسیونی که در آینده تشکیل بدهند روزهای سختی روبهرو خواهند داشت. تفاوت دیدگاههای منتخبان اصولگرای مجلس دهم بسیار زیاد است و همین اختلافها هرچند بر سر ریاست مجلس شاید خودش را در مقابل یک رقیب اصلاحطلب نشان ندهد اما شاید در آیندهای نزدیک و در تصمیمگیریهای اساسی خود را نشان بدهد. موضوعی که برای چارهگشایی از آن پیشنهادهایی داده شده بود تا اصولگرایان میانهرو با اصلاحطلبان یک فراکسیون و سایر اصولگرایان فراکسیونی جداگانه تشکیل بدهند.
با این همه دیروز با رایزنیها در مورد ریاست مجلس تمام شد. اصولگراها گفتند کار ریاست مجلس در فراکسیونشان تمام شده است و اقبال افرادی که به گفته خودشان ۱۸۱ نفر هستند به ریاست علی لاریجانی است. در میان اصلاحطلبان اما تقاضاها از عارف برای کاندیداتوری ریاست بود.
آنها که نیامدند و آنها که به هر دو جلسه رفتند
در میان چهرههای دیروز که انتظار برای دیدن آنها در هر کدام از نشستها به درازا کشید برخی هم بودند که غایب بودند؛ غایبانی که در هیچکدام از جلسههای دیروز حضور نیافتند. دو چهره از همه چهرهها در این میان نبودنشان بیشتر به چشم آمد. کاظم جلالی و بهروز نعمتی. منتخبان اصولگرایی که در لیست امید حضور داشتند و از طریق همین لیست توانستند به عنوان نماینده پایتخت به مجلس دهم راه یابند.
کاظم جلالی که اصولا با عنوان دست راست علی لاریجانی شناخته میشود ترجیح داد نه در نشست اصولگرایان حضور یابد و نه در نشست اصلاحطلبان تا به عنوان چهره غایب دیروز شناخته شود. بهروز نعمتی از دیگر اعضای فراکسیون رهروان ولایت هم از غایبان جلسات دیروز وزنکشیهای مجلس بود. غیبت این چهرهها اما به نظر تا اندازه زیادی قابل درک است. آنها به عنوان اصولگرایانی که با لیست اصلاحطلبان به مجلس دهم رسیده بودند احتمالا ترجیح دادند تا در هیچ نشستی شرکت نکنند تا مورد سرزنش هیچ طرف قرار نگیرند. با این حال بعید به نظر نمیرسد که کاظم جلالی هرچند در جلسه اصولگرایان به صورت علنی حضور نداشته باشد اما مدیریت لازم در مورد این جلسه را کرده باشد.
اما آن سوی ماجرا علی مطهری، منتخب دوم پایتخت که در لیست امید حضور داشت دیروز پس از حضور در نشست اصلاحطلبان به نشست اصولگرایان رفت و تاکید کرد که از نگاه او هر دو چهره یعنی لاریجانی و عارف برای ریاست مناسب هستند. هرچه بود دیروز نیامدن برخی چهرهها و حضور برخی دیگر از چهرهها در هر دو نشست شرایط را کمی پیچیدهتر کرد.
حضور اقلیتهای مذهبی و همه منتخبان زن
اصولا اقلیتهای مذهبی در همه تصمیمهای سیاسی پارلمان ترجیح میدهند حمایت علنی از هیچ کدام از طرفین نداشته باشند. در نشست دیروز لیست امید یکی از نکات اصلی حضور سه نماینده اقلیت مذهبی در این نشست بود که با حضورشان حمایتشان از فراکسیون امید را نشان دادند.
از دیگر تفاوتهای نشست دیروز اصولگرایان و اصلاحطلبان با یکدیگر حضور زنان بود. ۱۸ منتخب زن مجلس دهم ترجیح دادند در نشست امید حضور پیدا کنند تا نشست اصولگرایان یک نشست کاملا مردانه باشد و هر ۱۸ نماینده زن مجلس در فراکسیون اصلاحطلبان حضور پیدا کنند.
اصلاحطلبان اما کارشان را بیشتر جلو بردهاند. اساسنامه فراکسیونشان را آماده کردهاند و میروند تا وارد رایزنیهای جدیتر شوند.
کاری که تازه شروع میشود
رایزنی برای رقابتهای مجلس حالا تازه شروع میشود. رقابت اصلی برای یک صندلی ریاست مجلس است و ۱۱ عضو دیگر هیات رییسه مجلس. کمیسیونهای تخصصی دیگر انتخاب اصولگرایان و اصلاحطلبان هستند که در کنار ریاست مرکز پژوهشها باید برای رسیدن به آن رقابت کنند. حالا رایزنیها برای رقابت مجلس تازه شروع شده است. اسامی مشخص است. هر دو طرف خوب تعداد را میدانند. حالا میدانند که برای رقابتها در کدام زمین باید بازی کنند اما نکته اصلی همین ۲۰ روز باقی مانده تا افتتاحیه مجلس است. روزهای مهمی در پیش است که تکلیف نهایی قدرتنمایی اولیه دیروز در پایان این ۲۰ روز مشخص خواهد شد. فصل رایزنی حالا تازه آغاز شده است تا تکلیف پایان این قدرتنمایی را روشن کند.