سرکوب آزادی رسانهها تشدید مییابد
(بیروت، ۳ مه ۲۰۱۶) – سازمان دیده‌بان حقوق بشر امروز اعلام داشت یک دادگاه ایرانی در روز ۲۵ آوریل ۲۰۱۶ سه روزنامه‌نگار و یک عضو خانواده روزنامه‌نگار دیگری را به جرم چند مورد اتهامات مبهم امنیت ملی محکوم نموده است. این چهار تن به اضافه یک روزنامه‌نگار دیگر از نوامبر ۲۰۱۵ در بازداشت به سر بردهاند. مقامات ایران باید محکومیت‌های این افراد را لغو نموده و آن‌ها را آزاد نمایند.
دادگاه انقلاب روزنامه‌نگاران فوق به نامهای آفرین چیت‌ساز، احسان مازندرانی، و سامان صفرزایی را به ترتیب به تحمل ده، هفت، و پنج سال حبس، و داوود اسدی، برادر هوشنگ اسدی روزنامه‌نگار ساکن فرانسه را نیز به تحمل پنج سال حبس محکوم کرده است. محاکمه روزنامه‌نگار چهارم به نام عیسی سحرخیز که در حال حاضر در بیمارستان بستری میباشد به تعوبق افتاده است. سازمان دیده‌بان حقوق بشر اظهار داشت به نظر میرسد این پنج نفر بر اساس یک سلسله اتهامات بیش از حد کلی که با قوانین حقوق بشر در تناقض میباشد، از جمله اتهاماتی از قبیل توهین به رهبر ایران، محاکمه شدهاند.
سارا لی ویتسون، رئیس بخش خاورمیانه سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفت «به نظر میرسد این روزنامه‌نگاران مرتکب هیچ خطایی نشدهاند به جز آنکه میخواستند از حق آزادی بیان خود بهره‌مند شوند. ایران باید اینگونه محکومیت‌های غیر عادلانه را کنار بگذارد و از هدف قرار دادن روزنامه‌نگاران و افراد دیگر با متهم کردن آن‌ها به اینگونه اتهامات بیش از حد کلی و مبهمِ امنیت ملی دست بردارد.»
دستگیریها و محکومیت‌های خشن فوق در شرایطی اتفاق افتاد که از زمان انتخاب رئیس جمهورِ میانه‌رو، حسن روحانی در سال ۲۰۱۳، گروه تندرو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرکوب علیه آزادی رسانهها را دوباره از سر گرفته است. تلویزیون دولتی ایران و گزارشهای رسانهها ادعا نمودند که این روزنامه‌نگاران بخشی از یک «شبکه نفوذی» و همدست رسانههای خارجی بودهاند، اما تا کنون هیچگونه شواهد و مدارکی در تأئید این اتهامات ارائه ندادهاند.
در روز ۲۱ سپتامبر خبرگزاری فارس که از پشتیبانان سپاه پاسداران محسوب میشود، گزارش داد ۱۲ تن از نمایندگان مجلس در مورد نفوذ افراد متعلق به سرویسهای جاسوسی غربی در «روزنامههای زنجیره‌ای» داخلی تذکر دادند. «روزنامههای زنجیره‌ای» اصطلاحی است که تندرو‌ها در توصیف روزنامههای طرفدار اصلاح طلبان به کار میبرند. نمایندگان مزبور از مقامات کشور درخواست کردند در این زمینه اقدام نمایند.
مازندرانی مدیر مسئول روزنامۀ فرهیختگان است و صفرزایی از نویسندگان ماهنامۀ اندیشۀ پویا میباشد. هر دوی این نشریات از طرفداران سیاستمداران اصلاح طلب محسوب میشوند. چیت‌ساز، هنرپیشۀ سابق، یکی از نویسندگان نشریۀ ایران، روزنامۀ رسمی دولت روحانی، در مورد موضوعات سیاست خارجی میباشد. سحرخیز یکی از روزنامه‌نگاران پرسابقه و از مؤسسین انجمن دفاع از آزادی مطبوعات است. وی تحت برنامهای به مدیریت سازمان دیده‌بان حقوق بشر برای روزنامه نگارانی که قربانی آزار و اذیتهای سیاسی شدهاند، در سال ۲۰۱۲ برندۀ جایزۀ هلمن همت گردید.
محمود علیزاده طباطبایی، وکیل مدافع سحرخیز، مازندرانی، و اسدی، در روز ۲۵ آوریل به سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفت که شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران مازندرانی را به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» محکوم نموده است. صفرزایی و اسدی هم به جرم «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» به اتهام همکاری با رسانههای فارسی زبان خارج از کشور محکوم گردیده بودند.
در گذشته مقامات ایران بستگان و دوستان روزنامه‌نگاران فارسی زبان مقیم خارج از کشور، از قبیل روزنامهنگارن شاغل در بی‌بی سی فارسی را به منظور کسب اطلاعات یا خاموش ساختن آن‌ها، هدف قرار دادهاند.
خبرگزاری تسنیم، وبسایتی که از حامیان سپاه پاسداران محسوب میشود، گزارش داد شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران چیت ساز را به اتهام جرایم «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» و «تماس با دولتهای خارجی» مجازات نموده است اگرچه که اتهام آخر در آئین دادرسی کیفری ایران وجود ندارد.
علیزاده طباطبایی گفت که بازپرس پرونده، اتهامات جاسوسی علیه همۀ این پنج نفر را پیش از محاکمه رد کرده است.
علیزاده طباطبایی قبلاً به سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفته بود که سحرخیز و مازندرانی را پیش از آنکه نهایتاً به طور رسمی به «اقدام علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» متهم گردند، سه ماه در بازداشت نگاه داشته بودند.
محاکمۀ اسدی، صفرزایی، و مازندرانی در اوایل ماه مارس در شعبۀ ۲۸ دادگاه انقلاب تهران آغاز شد. محاکمۀ چیت ساز به گزارش رسانههای داخلی در ۱۲ آوریل برگزار گردید. محاکمۀ سحرخیز که برای ۵ مارس برنامه ریزی شده بود، توسط دادگاه به تعویق افتاد تا فرصت کافی برای مرور پرونده در اختیار وکلای وی گذاشته شود.
سحرخیز که در وقایع پس از انتخابات جنجالی ریاست جمهوری ایران در سال ۲۰۰۹ چهار سال را در حبس گذرانده است، در اعتراض به وضعیت بازداشت خود در بند ۲ الف زندان اوین که تحت کنترل سپاه پاسداران قرار دارد، تا کنون چند بار دست به اعتصاب غذا زده است.
مهدی سحرخیز، پسر عیسی سحرخیز به سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفت وضعیت بیماری پدرش در زندان به شدت رو به وخامت گذاشته است و در ۹ مارس به ناچار وی را به بیمارستانی در خارج از زندان انتقال دادهاند. مهدی گفت که پدرش با اتهاماتی از قبیل «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی»، «تبلیغ علیه نظام»، و «توهین به رهبر» روبرو است.
ایران به عنوان یکی از اعضاء میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی از جهت قانونی متعهد است از حق آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات محافظت نماید. حق آزادی بیان که بر اساس قانون بین‌المللی حقوق بشر برای افراد در نظر گرفته شده است، را تنها میتوان در موارد خاصی که به دقت تعریف شدهاند محدود ساخت. مجازات یک رسانۀ عمومی، ناشران، یا روزنامه‌نگاران صرفاً به خاطر انتقاد از دولت یا ساختار سیاسی موجود را هرگز نمیتوان توجیهی لازم برای محدود ساختن آزادی بیان دانست.
اما استثنائات بیش از حد کلی و نامفهوم در مورد آزادی بیان که در قانون اساسی ایران، قوانین امنیتی، و آئین دادرسی ایران با کلیت بیشتری ذکر شده، به مقامات کشور اجازه میدهد این حقوق را ماورای مرزهایی که در قوانین بین‌المللی مطرح گردیده سرکوب نمایند. قانون بین‌المللی حقوق بشر قوانینی را که مانند قوانین ایران، «توهین» به مؤسسات دولتی و از جمله رهبر کشور را جرم تلقی می‌کنند و یا مورد انتقاد قرار میدهند، ممنوع میشمارد. علاوه بر آن، قوانین داخلی که جرایم را با اصطلاحاتی مبهم و نامفهوم و کلی بیان می‌کنند و بنابراین به شخص اجازه نمی‌دهند بداند چه اعمالی جرم محسوب میشوند، خود، ناقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر محسوب میگردند. از زمان انتخابات جنجال برانگیز ریاست جمهوری ایران در سال ۲۰۰۹ قضات دادگاههای انقلاب به طور فزایندهای با جرم تلقی کردن مخالفتهای صلحجویانه و قانونی، و طرح آن به عنوان اقدام علیه امنیت ملی، قوانین مبهم و نامفهوم مربوط به جرایم امنیت ملی را به گونه‌ای تفسیر می‌کنند که با قوانین بین‌المللی در تناقض است.
از آوریل تا کنون ایران بالا‌ترین شمار روزنامه‌نگاران و فعالان رسانههای اجتماعی زندانی را در جهان داشته است به طوریکه به گفتۀ سازمان گزارشگران بدون مرز، در حال حاضر حد اقل ۳۲ تن از این افراد در زندان به سر میبرند.
برای کسب اطلاعات بیشتردر باره گزارشهای سازمان دیده‌بان حقوق بشر، در ارتباط با ایران، لطفاً از وب سایت زیر دیدن فرمائید:
http://www.hrw.org/en/middle-eastn-africa/iran