ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Mon, 18.04.2016, 6:46
دعوای «لاریجانی - عارف» به سود کیست؟

شرق / دوشنبه ۳۰ فروردین ۱۳۹۵

«محمدرضا عارف یا علی لاریجانی»، بازی جدید اصولگرایان است یا واقعیتی که زودهنگام طرح شده است؟ این پرسشی است که این‌روزها اگرچه هر فعال سیاسی یا منتخبی برای آن پاسخی دارد‌ اما حقیقت این است که هنوز تکلیف ٦٩ کرسی مجلس روشن نشده و برای وزن‌کشی نهایی باید ناگزیر منتظر تعیین سرنوشت این کرسی‌ها ماند.

برخی رسانه‌های اصولگرا مدتی است این خط خبری را آغاز کرده‌اند و یک روز تلویحا قصد دارند ریاست احتمالی عارف را پررنگ جلوه دهند و روز دیگر خط ریاست لاریجانی را پی بگیرند. به نظر می‌رسد تکلیف آنها حتی برای خودشان هم هنوز به‌درستی روشن نیست که ریاست کدام‌یک می‌تواند به‌نفع جریان چهل‌تکه اصولگرایی باشد.

تا به اینجا، روابط عمومی محمدرضا عارف به‌صراحت از قول او اعلام کرده که منتخب اول مردم تهران، ورود به مباحث ریاستی را زودهنگام می‌داند و خودش هم ورودی به این موضوع در هیچ‌کدام از دیدارها نداشته است. با این حال برخی از اصولگرایان در گفت‌وگو‌های کوتاه خود بر ریاست لاریجانی تأکید کرده‌اند و اصلاح‌طلبان هم پیش‌تر یا بر ریاست عارف انگشت گذاشته‌اند یا آنکه به‌تازگی این بحث را موکول به تشکیل مجلس کرده‌اند.

هدف اصولگرایان

اما پرسش اساسی این است که چرا اصولگرایان بحث ریاست را کلید زده‌اند و چه هدفی را دنبال می‌کنند؟ یا اینکه اصولا از طرح رقابت و ایجاد شکاف لاریجانی - عارف چه کسانی سود می‌برند؟ به نظر می‌رسد هدف طرح این موضوع باید تلاش در جهت جذب لاریجانی به سمت لایه‌هایی از اصولگرایی باشد که در این انتخابات شکست خوردند و می‌خواهند از ظرفیت لاریجانی برای جبران شکست خود از یک طرف و از طرف دیگر شکل‌گیری دوقطبی لاریجانی - عارف بهره ببرند.

شنیده‌ها از راهروهای مجلس هم بر این مدعا صحه می‌گذارد؛ چه‌بسا تعدادی از اعضای پایداری که توانسته‌اند وارد مجلس شوند، به دنبال عملیاتی‌کردن این ایده هستند تا منویات خود را از این شکاف و از طریق لاریجانی محقق کنند. اگرچه پیوستن لاریجانی به این اردوگاه یا نزدیکان فکری این جریان، امری بعید به نظر می‌رسد.

عبدالله ناصری در این‌باره می‌گوید: «رسانه‌های اصولگرا مدت‌هاست که در حال دامن‌زدن به بحث ریاست هستند و اصلاح‌طلبان هم بعضا از سر تحلیل ضعیف یا تحت‌تأثیر فضا واقع‌شدن، وارد این فضا شده‌اند».

او تأکید می‌کند که از نظر تشکیلاتی، هنوز هیچ بحثی دراین‌باره انجام نشده و تمام هدف اصلاح‌طلبان متوجه افزایش مشارکت مردم در انتخابات مرحله دوم است.

تحلیل‌های اصولگرایانه

این در حالی است که برخی از اصولگرایان با وجود آمار، همچنان خود را پیروز میدان انتخابات در مرحله اول می‌دانند یا حتی تشکیل جلسه هریک از آقایان عارف و لاریجانی را ملاک وزن‌کشی درونی مجلس می‌دانند. از جمله آنها حمیدرضا ترقی از اعضای مؤتلفه است که گفته است: «تا الان در جلسه آقای لاریجانی حدود ١٤٥ نفر و در جلسه آقای عارف حدود ٧٠ نفر از منتخبان مجلس دهم شرکت کرده‌اند. بنابراین به طور طبیعی موقعیت آقای لاریجانی نسبت به آقای عارف برای ریاست دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، موقعیت تثبیت‌شده‌تری است ولی قطعا آرای نمایندگان منتخب در دور دوم هم می‌تواند نقش بسیار مهمی در نهایی‌شدن و تقویت نتیجه انتخابات برای هر دو طرف داشته باشد. این حدود ٦٠ نفر، نقش تقریبا تعیین‌کننده‌ای در انتخاب رئیس مجلس آینده خواهند داشت».

اصلاح‌طلبان نقشه را خواندند

با این‌حال همان‌طورکه در بالا اشاره شد، اصلاح‌طلبان بعد از گذشت چند روز از سناریویی که جریان اصولگرا برای آنها تدارک دیده بود، به‌تازگی اعلام کردند که هرگونه بحث ریاست، زودهنگام است. با نگاهی به این اظهارنظرها و نیز شنیده‌ها، به نظر می‌رسد هرگونه بحث درباره ریاست، درون فراکسیون انجام خواهد شد و عارف و لاریجانی رقابتی را در صحن علنی مجلس انجام نمی‌دهند. این رایزنی درونی هم مستلزم تبادل امتیازاتی خواهد بود که نفع طرفین را تأمین کند. به‌ویژه علی لاریجانی که با حمایت فهرست امید توانست از قم بار دیگر وارد مجلس شود.

لزوم تفاهم عارف و لاریجانی

محمود میرلوحی، از اعضای ستاد ائتلاف، هدف اصولگرایان از بازی ریاست را سرمایه‌گذاری برای کاهش آثار پیروزی اصلاح‌طلبان دانست و گفت: «نباید اساسا از هم‌اکنون وارد بحث ریاست شد و این موضوعی است که مستلزم یک تصمیم درون‌مجلسی و محصول تشکیل فراکسیون امید است و بنای ستاد ائتلاف ورودنکردن به این بحث است.»

محمدرضا خاتمی نایب‌رئیس مجلس ششم هم ضمن ابراز خشنودی از اینکه عارف بتواند ریاست مجلس را برعهده بگیرد، با بیان تبصره‌هایی برای این خرسندی، گفت: «اولا ما هر کاری می‌کنیم باید توجه کنیم مجلس آینده نباید باعث جدایی و اختلاف بین اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل در مسائل اصلی‌ای که وجود دارد، شود. دومین مسئله‌ای که من دارم شفافیت است یعنی مردم بدانند ما چه‌کار می‌کنیم. بگویند ما تلاش می‌کنیم برای مثال آقای عارف رئیس مجلس شود یا اینکه بعد از ارزیابی متوجه می‌شویم چنین کاری امکان‌پذیر نیست، به مردم توضیح دهیم به خاطر این شرایط و این مسائل و مشکلاتی که وجود دارد؛ ما برای اینکه کارایی مجلس را بالا ببریم اشکال ندارد مثلا به آقای لاریجانی رأی می‌دهیم. این شفافیت خیلی مهم است».

خاتمی ادامه داد: «نکته سومی که وجود دارد این است که حربه طرف مقابل این است که اختلاف بیندازد. تا حالا سعی می‌کرد بین اصلاح‌طلبان اختلاف بیندازد. قبل از انتخابات گفتند فهرست اصلاح‌طلبان این است و آن نیست. اکنون می‌خواهند بین ما و دوستان دیگر اختلاف بیندازند و بین ما دشمنی ایجاد کنند. من فکر می‌کنم هم ما و هم اصولگرایان معتدل این را می‌دانیم که این حربه، حربه زنگ‌زده و کهنه‌ای است و به آن توجهی هم نمی‌شود؛ فقط به درد چهار نفر مخاطب چشم‌و‌گوش‌بسته خودشان می‌خورد که دلشان را خوش کنند که بین ما اختلاف است. بگذارید دلشان خوش باشد؛ دل چهار نفر خوش شود برای ما هم ثواب دارد».

خاتمی بر ضرورت گفت‌وگو دراین‌باره تأکید کرد و گفت: «ما باید وارد گفت‌وگو شویم. اگر ما می‌خواهیم مجلس آینده، مجلس گفت‌وگو و گفتمان ملی شود، از الان باید وارد گفت‌وگو شوند. پایگاه آقای عارف و آقای لاریجانی در مجلس نزدیک است. باید با هم بنشینند و به تفاهم برسند. اگر قرار بر یارکشی باشد و این یارکشی منجر به جدایی و افتراق شود، گرفتاری خود آقایان در داخل مجلس زیادتر می‌شود. یعنی حتی یکی از آنها رئیس مجلس شود با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی با کسی هستند که رئیس مجلس نشده، ممکن است مشکلات خاص خودش را به وجود بیاورد. از الان باید وارد یک رایزنی، گفت‌وگو و تفاهم شفاف شویم که به عرض ملت هم برسد.»

انصراف عارف از رقابت برای ریاست؟

به گزارش ایسنا، «آرمان» نیز نوشت: اخبار درگوشی چنین است که احتمال دارد عارف به نفع لاریجانی از کاندیداتوری برای ریاست مجلس کنار ‌رود. البته شاید تا دیروز این تنها یک گمانه بود و حامیان عارف نه تنها آن را قبول نداشتند بلکه مطرح‌کنندگان این موضوع را به تلاش علیه اهداف اصلاحات متهم می‌کردند اما دیروز خبری مبنی بر جلسات تعدادی از منتخبان اصلاح‌طلب با عارف برای تشکیل فراکسیون اصلاح‌طلبان منتشر شد که گزینه انصراف عارف از ریاست را قوت بخشید.

محمدرضا عارف، سر لیست اصلاح‌طلبان در حوزه انتخابیه تهران، از زمان اعلام نتایج، در حرف و عمل نشان داد که جز به دور دوم انتخابات فکر نمی‌کند. عارف حتی ارزیابی عملکرد اصلاح‌طلبان در دور نخست انتخابات را نیز منوط به اتمام دور دوم انتخابات کرد. این بی‌میلی برای بیان حضور در رقابت ریاست مجلس نشانه دیگری از اندیشیدن عارف به انصراف از رقابت برای ریاست است؛ هر چند مدیر روابط عمومی او اصرار دارد که عارف در رقابت برای ریاست مجلس دهم کاندیدا خواهد شد.

سکوت لاریجانی

از سوی دیگر، علی لاریجانی که اکنون ریاست مجلس نهم را به پایان می‌رساند، سکوت معناداری را درباره موضوع ریاست مجلس دهم پیشه کرده است. او هوشمندانه، به توانایی‌ها و پتانسیل‌های خود ایمان دارد اما می‌داند که طرح موضوع ریاست مجلس، پیش از شکل‌گیری مجلس دهم، جز دامن‌زدن به اختلافات، ثمر دیگری نخواهد داشت.

رئیس مجلس نهم که در جریان مذاکرات هسته‌ای و همچنین تصویب برجام به خوبی نشان داد که به مصلحت کشور واقف است و حتی با لقب اصولگرایی، از اقدامات دولت اعتدال‌گرا حمایت می‌کند، امروز حتی با رفقای سابق خود نیز جلسه‌ای نمی‌گذارد. کمیته هفت نفره اصولگرایان، تا امروز حداقل دو مرتبه تلاش کرده است که با علی لاریجانی به گفت‌وگو بنشیند اما تا اینجا، ناکام بوده‌اند.

اما و اگرها در همراهی لاریجانی با رهروان

از سوی دیگر، اعضای ائتلاف امید، موضوع تشکیل فراکسیون امید را مطرح کرده‌اند تا نمایندگانی که در این ائتلاف حضور داشته‌اند، به عضویت این فراکسیون در آیند. در طرف مقابل، اصولگرایان، تلاش می‌کنند تا فراکسیون رهروان ولایت را که ریاستش را علی لاریجانی بر عهده دارد، حفظ کنند. با نگاهی به ترکیب نیروهایی که به مجلس دهم راه یافته‌اند، می‌شود حدس زد که حداقل دو فراکسیون متعلق به اصلاح‌طلبان و اصولگرایان باشد. اما در این میان، نیروهای مستقل و هوادار دولت چه تکلیفی خواهند داشت؟ تجربه نشان داده است که نیروهای مستقل، بعد از ورود به مجلس به سمت جناح اصولگرا متمایل می‌شوند؛ چرا که می‌دانند اصولگرایان از هر گونه شبهه‌ای در امانند. البته در شرایط فعلی، می‌توان انتظار داشت که نیروهای مستقل، با تشکیل فراکسیونی، به نقش‌آفرینی در موضوعات بپردازند. دور از ذهن هم نخواهد بود که نیروهای معتدل و هوادار دولت نیز در تشکیل این فراکسیون، نیروهای مستقل را یاری کنند. اما فراکسیون رهروان ولایت، تلاش می‌کند به هر ترتیب ممکن، علی لاریجانی را به سوی خود جذب و زمینه را برای ریاست او بر مجلس دهم فراهم سازد.

یکی از اعضای فراکسیون رهروان، با پرده برداشتن از این برنامه گفت: «اوضاع، روز به روز برای ریاست علی لاریجانی بهتر می‌شود و فکر می‌کنم اعتدالیون هم به لاریجانی برای ریاست مجلس تمایل داشته باشند.»

غلامعلی جعفرزاده، هر گونه شائبه برخورد جناحی با موضوع ریاست مجلس را رد کرد و گفت: «خدا گواه است فارغ از این دسته‌بندی‌ها و ضمن همه احترامی که برای آقای عارف قائل هستیم اما معتقدم عارف قطعا یکی از بهترین رئیس‌جمهورهای کشور خواهد بود اما در قیاس با لاریجانی یک رئیس مجلس خوب نخواهد بود.»

این نماینده مجلس در ادامه گفت: «ما مترصد این هستیم که فراکسیون رهروان با همین اسم و همین شکل استمرار کار داشته باشد و چون موفق بوده ریاست آن هم برعهده لاریجانی باشد.»

این عضو فراکسیون رهروان، درباره همراهی لاریجانی با این فراکسیون در مجلس دهم نیز گفت: «ان‌شاءالله لاریجانی هم رهروان را تنها نخواهد گذاشت و این همراهی استمرار خواهد داشت. فکر می‌کنم برای مجلس بعد هم اصولگرایان زیادی به گرایش فراکسیون رهروان‌ تمایل خواهند داشت و با این اوصاف مستقلین هم کمک خواهند کرد که اوضاع برای ریاست لاریجانی بر فراکسیون رهروان مهیاتر شود.»

اکنون کفه لاریجانی برای نشستن بر کرسی ریاست سنگین‌تراست و باید کمی صبر کرد که آیا شایعه انصراف عارف از ریاست به حقیقت مبدل خواهد شد یا خیر.