مقالهای از متیو روزنبرگ، هلن کوپر، و نیکلاس کولیش در نیویورک تایمز
منبع: صدای آمریکا
در نتیجه حملات هوایی آمریکا در عراق و سوریه تا کنون ۲۵ هزار جنگجوی داعش کشته شدهاند و میلیونها دلار پول نقدی که شبه نظامیان چپاول کردهاند، خاکستر شده است.
نیروهای عراقی و کرد حدود ۴۰ درصد اراضی تحت کنترل داعش در عراق، و نیروهای تحت حمایت غرب بخشهای قابل توجهی از مناطق در اختیار این گروه در سوریه را پس گرفتهاند. اما این مهم، تاثیری در جلوگیری از گسترش داعش در اروپا، شمال آفریقا، و افغانستان نداشته است.
حملات داعش در بروکسل و استانبول و دیگر شهرها تاییدی است بر حرکت رو به گسترش این گروه تروریستی. در میان مقامات و کارشناسان آمریکایی حسی از احتیاط در اظهار نظر نسبت به توفیق در جنگ با داعش که احتمالا سالها ادامه خواهد داشت دیده میشود.
آنتونی بلینکن، قائم مقام وزارت خارجه آمریکا، در گزارشی به قانونگذاران آمریکایی، گفت: “با وجود پیشرفت تلاشهای ما در شکست داعش در خط مقدم جبهه جنگ، ما میدانیم که برای اثرگذاری کامل نخست باید مانع گسترش افراط گری خشونتآمیز شویم. ما باید جذب نیرو، افراطی شدن، و بسیج مردم به ویژه جوانان برای درگیر شدن در فعالیتهای تروریستی را متوقف کنیم.”
آمریکا و شرکای اروپاییاش اینک باید پا به مرحلهای به مراتب دشوارتر در مقابله با گروهی بگذارند که برای راه انداختن حمام خون در غرب به منابع به نسبت اندکی نیاز دارد.
جاناتان شنزر، تحلیلگر پیشین امور مالی در تروریسم در وزارت خزانهداری آمریکا، میگوید: “شکست حضور رسمی نظامی یک گروه تروریستی خطر حملات سلولهای مستقل کوچک در غرب را به شکلی جدی تخفیف نخواهد داد.”
جاناتان شنزر که اینک در “بنیاد دفاع از دموکراسیها” فعال است معتقد است حمله به غرب پول زیادی نمیخواهد، هزینه حملات تروریستی به بروکسل شامل مواد و مکان لازم برای ساخت مواد انفجاری حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار برآورد شده است: “میتوان داعش را در مناطق تحت کنترلاش شکست داد ولی خود داعش را نمیتوانید شکست دهید. ایدئولوژی جهادی تغییر شکل داده و به حیاتاش ادامه خواهد داد.”
هر چند بعضی مقامات سعی کردهاند حملات اخیر داعش در اروپا را نشانهای از استیصال این گروه در نتیجه شکستهای نظامی اخیرش تحلیل کنند اما گروه کثیری از مقامات و کارشناسان خشونتهای اخیر را نشانهای از این میدانند که داعش مشکلی نیست که به سرعت و به سادگی بتوان بر آن غلبه کرد.
مقامات در اروپا و آمریکا اذعان دارند که داعش با غارت بانکها در سوریه و عراق حدود یک میلیارد دلار وجه نقد به دست آورده و ثروتمندترین گروه شبه نظامی تاریخ محسوب میشود.
داعش گذشته از حملات تروریستیاش در ترکیه و دیگر نقاط میتواند به حملات قابل توجهی چون ربودن ۱۷۰ کارگر کارخانه سیمان در نزدیکی دمشق دست بزند.
هر چند حقوق جنگجویان در موصل و رقه، پایتخت غیر رسمی داعش در عراق و سوریه، به نصف تقلیل پیدا کرده است اما مقامات آمریکایی میگویند داعش با اخاذی و گرفتن مالیات از مردم هزینه جنگجویاناش را تامین میکند.
مقامات آمریکایی معتقدند استراتژی دو لبه برای محدود کردن داعش در عراق و سوریه ضمن قطع منابع مالیاش موفقیتآمیز بوده است.
در حملات هوایی آمریکا علیه داعش موسوم به “عملیات موج مهیب ۲” که از اکتبر گذشته به این سو انجام میگیرد چاههای نفت، پالایشگاهها و تانکرهای سوخت هدف قرار گرفته است و در نتیجه درآمد داعش از طریق فروش نفت به یک سوم تقلیل یافته است. داعش در زیر این حملات شهرها و روستاهایی از جمله رمادی را از دست داده است.
عمر الشیشانی (عمر چچنی)، وزیر جنگ داعش، و عبدالرحمن مصطفی القادولی، یک فرمانده ارشد این گروه، در حملات هوایی آمریکا در هفتههای اخیر کشته شدند. در یک عملیات ویژه نیروهای آمریکایی در ماه فوریه، سلیمان داود العفری، یک متخصص تسلیحات شیمیایی داعش، دستگیر شد.
در عین حال، مقامات غربی قبول دارند که داعش توانسته است برای بسیاری از رهبراناش جایگزین بیابد.
در کنار استراتژی نظامی، تلاشها برای متلاشی کردن شبکه مالی داعش در جریان است.
وزارت خزانه داری آمریکا و همتایان اروپاییاش از عراق خواستهاند فعالیت بانکهای مناطق تحت کنترل داعش و انجام مبادلات بین المللی آنها را ممنوع کند تا همه چیز از طریق بانک مرکزی عراق انجام بگیرد.
افراد و گروههای وابسته به داعش در لیست سیاه تحریمهای مالی بینالمللی قرار گرفتهاند. مقامات آمریکایی همچنین دولت عراق را مجاب کردند تا پرداخت حدود ۱۷۰ میلیون دلار حقوق به افرادی که در مناطق تحت کنترل داعش زندگی میکنند را متوقف کند.
داعش دستکم ده درصد از این حقوق را مالیات میگرفته است. سقوط قیمت نفت به حدود بشکهای ۴۵ دلار هم در کاهش درآمد داعش موثر بوده است. سال گذشته در همین زمان بهای هر بشکه نفت حدود ۶۰ دلار بود.
نیروهای ائتلاف همچنین دستکم ۱۰ انبار ذخیره وجوه نقد داعش را هدف حملات هوایی قرار داده و دهها میلیون دلار را خاکستر کردهاند.
یک ساندویچ فروش سیار در موصل میگوید: “این روزها وضع تغییر کرده است و کمبود پول در موصل دیده میشود.”
یک مهندس بازنشسته در همین شهر میگوید فکر نمیکند داعش دوام بیاورد: “فسادی که داعش مرتکب میشود آغاز پایان آن است.”
با این وجود، “درک کولت”، یک مقام سابق پنتاگون در دولت اوباما، معتقد است “هیچ کس اعلام پیروزی نخواهد کرد”، داعش “معضلی مزمن خواهد بود که ما با آن همچنان درگیر خواهیم بود.”