خبرآنلاین
سیدصاحب صادقی، مدیر مسئول مجله دیپلمات
از ۲۳۰ سال پیش تا کنون انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در اولین سه شنبه بعد از اولین دوشنبه ماه نوامبر سال‌های زوج برگزار شده است.
فرآیند کاندیداتوری نهایی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شامل دو مرحله است: انتخابات مقدماتی و نامزدی در کنوانسیون‌های حزبی.
منظور از انتخابات مقدماتی رقابت‌های درون حزبی است که افراد برای کسب حداکثر حمایت‌های اعضای حزب و همچنین رهبران حزب به رقابت می‌پردازند. فرآیندهای رقابت هم متفاوت است. در برخی ایالت‌ها بدون رای اعضای حزب، صرفا رهبران ایالتی حزب بعد از جلسات زیاد کاندیدای خود را از میان کاندیداهای مطرح هر حزب، انتخاب می‌کنند و به کنوانسیون ملی حزب که در تابستان سال انتخابات برگزار می‌شود معرفی می‌کنند. این روش اکنون تنها در تعداد انگشت شماری ایالت اجرا می‌شود.
روش مصطلح‌تر که از سال ۱۹۰۰ آغاز شده است، رای‌گیری از همه اعضای حزب ایالتی و نه فقط رهبران را شامل می‌شود که در آن از طریق فرآیند انتخابات کاندیدای آن ایالت مشخص می‌شود.
در انتخابات مقدماتی به غیر از معرفی کاندیدا، اعضای هیات انتخابی ایالت (آرای الکترال) جهت شرکت در کنوانسیون ملی حزب نیز انتخاب می‌شوند. این اعضای هیات انتخابی وظیفه دارند که با شرکت در کنوانسیون ملی حزب، به صورت رسمی اعلام کنند که ایالت مزبور آنان از چه کاندیدایی در انتخابات ریاست جمهوری حمایت می‌کند؟
هیات‌های انتخاب هم بسته به جمعیت هر ایالت اعضای آن متغیر است. مثلا ممکن است یک ایالت ۱۰۰ عضو هیات انتخابی داشته باشد و ایالت دیگر ۳۰ عضو هیات انتخاب.
با این حال شیوه تخصیص آرای الکترال به کاندیداها در فرآیندهای حزب جمهوری خواه و دموکرات فرق می‌کند.
در انتخابات مقدماتی حزب جمهوری‌خواه هر کاندیدایی که بتواند اکثریت آرای اعضای حزب را تصاحب کند تمام اعضای هیات انتخابی (الکترال) نیز از آن او می‌شوند و در کنوانسیون ملی حزب به او رای خواهند داد. برعکس در انتخابات مقدماتی حزب دموکرات بسته به میزان رای هر کاندیدا تعداد مشخصی از اعضای هیات انتخابی به آن کاندیدا اختصاص داده می‌شود. مثلا اگر در یک ایالت ۱۰۰ هزار نفر در انتخابات درون حزبی شرکت کنند و آن ایالت ۱۰۰ عضو هیات انتخابی داشته باشد بسته به میزان رای یک کاندیدا در انتخابات مقدماتی تعدادی از اعضای هیات انتخابی به وی تعلق می‌گیرند. اگر کاندیدای الف ۵۵ هزار رای و کاندیدای ب ۴۵ هزار رای به دست آورند به کاندیدای الف ۵۵ و به کاندیدای ب ۴۵ عضو هیات انتخابی و یا رای الکترال تعلق خواهد گرفت. این در حالی است که در وضعیت مشابه در فرآیند حزب جمهوری خواه، کاندیدای الف همه اعضای هیات انتخاب را از آن خود می‌کند و کاندیدای ب علی رغم رای ۴۵ درصدی بازنده مطلق خواهد بود و هیچ تعدادی از هیات انتخاب را برنده نخواهد داشت. این سیستم انتخاباتی حزب جمهوری خواه بر مبنای اصل “فقط یک برنده” تنظیم شده است.
انتخابات مقدماتی در بیش از نیمی از ایالت‌ها در یک سه‌شنبه در نیمه دوم ماه مارس برگزار می‌شود که به “سه‌شنبه بزرگ” معروف است. معمولا در سه‌شنبه بزرگ تقریبا تا حدود زیادی تکلیف کاندیدای حزب مشخص خواهد شد. از این رو بسیاری از ایالت‌ها تلاش می‌کنند که انتخابات مقدماتی خود را قبل از سه‌شنبه بزرگ برگزار کنند چون بعد از سه‌شنبه بزرگ تقریبا انتخابات‌های باقی مانده اهمیت کمتری خواهند داشت.
در مرحله بعد و در کنوانسیون ملی حزب که در تابستان سال برگزاری انتخابات برگزار می‌شود بیش از ۵۵۰۰ نماینده (دارای رای الکترال) در حزب دموکرات و بیش از ۲۳۰۰ نماینده (دارای رای الکترال) در حزب جمهوری خواه شرکت می‌کنند. معمولا این نماینده‌ها عینا همان رایی که در ایالت‌های خود به کاندیداهای مختلف داده شد، به کنوانسیون ملی منتقل می‌کنند. علاوه بر هیات‌های انتخاب (الکترال) که از ایالت‌ها رهسپار کنوانسیون ملی می‌شوند، افرادی چون سناتورها و نمایندگان مجلس نمایندگان که به هر یک از احزاب تعلق دارند، روسای جمهور سابق، رهبران حزب، روسای کمیته‌های ملی و برخی دیگر از شخصیت‌های سیاسی نیز در کنوانسیون ملی حق رای دارند.
در نهایت فردی به عنوان کاندیدای نهایی هر حزب معرفی خواهد شد که بتواند اکثریت به علاوه یک این آرای الکترال را به دست آورد. مثلا اگر یک کاندیدای دموکرات بتواند ۲۷۵۱ رای الکترال را به دست آورد به عنوان کاندیدای نهایی حزب دموکرات معرفی می‌شود. البته معمولا هر کاندیدایی که در انتخابات مقدماتی ایالت‌ها بیشتر از باقی کاندیداها مورد اقبال قرار گرفته و رای آورده باشد در کنوانسیون ملی حزب به عنوان کاندیدا انتخاب خواهد شد.
در طول چند روز برگزاری کنوانسیون ملی شخصیت‌های سیاسی، کاندیداها، سناتورها، سران حزب، مقامات اجرایی و سیاسی سابق، روسای جمهور سابق و بسیاری دیگر از متنفذان اقتصادی، سیاسی و هنری به ابراز نظر و سخنرانی در خصوص کاندیداهای مختلف می‌پردازند.
کاندیدای انتخاب شده توسط این هیات‌های انتخاب و یا الکترال که از سراسر ایالت‌های مختلف در کنوانسیون ملی حزب شرکت می‌کنند برای رقابت با کاندیدای رقیب خود از حزب مخالف وارد کارزار انتخاباتی می‌شوند که نزدیک به ۴ ماه طول خواهد کشید.
در طول این چهار ماه هر یک از کاندیداها با تشکیل کمپین‌ها و کاروان‌های انتخاباتی تلاش خواهد کرد هم حمایت‌های مالی برای هزینه‌های انتخاباتی کسب کند، هم اعضای حزب خود را به پای صندوق‌های رای بکشاند و هم حمایت آرای غیر حزبی که در مواقع انتخابات بسیار با اهمیت است را به دست آورد.
رسانه‌ها در این میان نقش بسیار برجسته‌ای در گرایش‌های رایی مردم دارند. مناظره‌های انتخاباتی هم که تقریبا آخرین مرحله در تبلیغات و تلاش برای کسب رای بیشتر توسط کاندیداها به شمار می‌روند تا حدود زیادی بر رای مردم تاثیرگذار است. مناظره‌هایی که دو یا سه بار بین کاندیداهای ریاست جمهوری و یک بار هم بین کاندیداهای معاونت ریاست جمهوری برگزار خواهد شد.
در روز برگزاری انتخابات، رای‌دهندگان مانند انتخابات‌های مقدماتی باید هم رای خود را به کاندیدای ریاست جمهوری و معاون وی بدهند و هم هیات‌های انتخابی خود را برای انتخاب رئیس جمهور معرفی کنند. در نهایت فردی که موفق شود بیشتر از رقیب خود آرای هیات انتخابی و یا الکترال را از آن خود کند، برنده انتخابات ریاست جمهوری خواهد شد.
معمولا تعداد آرای مستقیم مردم به یک کاندیدا با تعداد آرای الکترال اختصاص داده شده به آن کاندیدا برابری می‌کند حتی اگر فردی رای مستقیم بیشتری داشته باشد آرای الکترال بسیار بیشتری نصیب وی خواهد شد، چون انتخابات ملی ریاست جمهوری دقیقا مانند انتخابات مقدماتی حزب جمهوری خواه بر اساس اصل “فقط یک برنده” تنظیم شده است. مثلا اگر یک کاندیدا از ۷۰۰ هزار رای ایالت ایکس بتواند ۴۰۰ هزار رای را از آن خود کند تمام آرای الکترال آن ایالت به وی تعلق خواهد گرفت. تعداد کل آرای الکترال ریاست جمهوری آمریکا ۵۳۸ رای است که هر فردی بتواند حداقل ۲۷۰ رای را از آن خود کند به سمت ریاست جمهوری آمریکا خواهد رسید.