پروتكل دیپلماتیك و حاشیه‌سازی برای یك دیدار
شرق: دیدار شنبه‌شب «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس‌جمهوری با رئیس‌جمهوری ترکیه در برخی رسانه‌ها و فضای مجازی با حاشیه‌پردازی‌هایی روبه‌رو شد. برخی رسانه‌های با استناد به یک فریم عکس، از دیدار «جهانگیری» و «اردوغان» در حاشیه «کنفرانس بین‌المللی بی‌طرفی» در «عشق‌آباد» مدعی شدند که تشریفات جلسه، در شأن معاون‌اول رئیس‌جمهوری نبوده و به این مقام بلندپایه دولت ایران توهین شده است.
آنها چهار دلیل را برای این ادعای خود مطرح کرده‌اند: «نبود پرچم ایران در این دیدار»، «تفاوت صندلی‌ها»، «نحوه نشستن» و حتی «حالت چهره». این ادعا به‌سرعت در شبكه‌های اجتماعی بازنشر شد.
اما دکتر «علی‌محمد بیدارمغز» مدرس تشریفات کاربردی بین‌المللی در این خصوص به «شرق» می‌گوید: «در چارچوب روابط بین‌الملل وقتی رئیس یک کشور به کشور دیگری می‌رود، محل اقامت او در حکم سرزمین اصلی آن کشور است. خواه محل اقامت، سفارت آن کشور باشد، یا اتاق ملاقات یا بخشی از سالن یک هتل».
او درباره نحوه قرارگرفتن پرچم‌ها و نبودن پرچم ایران در دیدار «جهانگیری» و «اردوغان» نیز گفت: «در ملاقات‌ها، پرچم رئیس کشور میزبان به نمایش درمی‌آید. وقتی مقامی پایین‌تر با رئیس‌جمهوری یک کشور دیدار می‌کند، معمولا پرچم کشور میزبان به نمایش درمی‌آید».
«بیدارمغز» ادامه داد: «در این فریم عکس که دو طرف نشسته‌اند، توهینی به آقای جهانگیری و جمهوری اسلامی ایران دیده نمی‌شود. چون علاوه بر تفاوت سطح دو مقام، از ظواهر پیداست که این دیدار، یک دیدار تشریفاتی بوده که در دیدارهای تشریفاتی فقط پرچم کشور میزبان حضور دارد». او ادامه داد: «در ملاقات‌های سطوح برابر، پرچم‌ها دست راست میزها قرار می‌گیرد».
«بیدارمغز» با بیان اینکه «نحوه نشستن‌ها هم حرف می‌زنند»، افزود: «درباره نحوه نشستن دو مقام باید گفت که در این عکس آقای اردوغان، عقب مبل قرار گرفته است که این هم به خاطر تفاوت دو مقام ملاقات‌کننده بوده. آقای جهانگیری هم در این عکس بسیار قدرتمند و استوار نشسته است».
او افزود: «اگر این دیدار به عنوان مثال در سطح رؤسای جمهوری بود، قطعا این‌گونه نبود و رؤسای تشریفات که بسیار هم به کار خود اشراف دارند، به موضوع رسیدگی می‌کردند».
او درخصوص تفاوت صندلی‌های دو مقام نیز گفت: «این مسئله نیز به تفاوت سطح مقامات دو کشور برمی‌گردد». رسانه‌هایی که مدعی توهین به معاون اول رئیس‌جمهوری شده بودند، در تفسیر خود نوشته‌اند چهره اردوغان در طول استقبال و دیدار، چهره‌ای سرد بوده است.
«بیدارمغز» درباره چهره اردوغان نیز می‌گوید: «چهره ایشان می‌تواند به گلایه‌هایی که در این دیدار مطرح شده، بازگردد».
به گزارش «ایسنا»، «اردوغان» در این دیدار خواستار تأکید بر نکات اشتراک و استفاده از همه ظرفیت‌ها برای توسعه همکاری‌های دو کشور شد و با اظهار گله از مندرجات رسانه‌های ایران علیه خانواده خود، خواستار کنترل رسانه‌ها شد.
جهانگیری در پاسخ به اردوغان گفته: «رسانه‌ها در ایران در کنترل دولت نیستند و حتی علیه دولت ما نیز مطلب می‌نویسند اما شما از زبان مقام‌های رسمی دولت ایران سخنی علیه دولت ترکیه نشنیده‌اید و این در حالی است که مقام‌های رسمی شما اظهارات منفی و نادرست بسیاری علیه جمهوری اسلامی ایران، دولت و مقدسات مردم ایران بیان کرده‌اند».
این دیدار، نخستین دیدار مقامات بلندمرتبه ایران و ترکیه پس از تنش‌های اخیر «تهران» و «آنکارا» است. گذشته از اختلافات طرفین بر سر نحوه برخورد با داعش و موضوع سوریه، حالا اختلافات ترکیه و روسیه و هشدار اردوغان به تهران درباره حمایت از مسکو به موضوعات قبلی اضافه شده است.
«جهانگیری» با اشاره به مناسبات تاریخی دو کشور، بر گسترش رایزنی و تبادل نظر برای حل و فصل مسائل منطقه‌ای تأکید کرد و گفت: «با وجود اختلاف نظرها در مورد سوریه، باید در مبارزه با افراطی‌گری و تروریسم با یکدیگر همکاری داشته باشیم».
معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه گفت: «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، گسترش روابط با همه کشورهای دنیا به‌ویژه همسایگان بر اساس حسن هم‌جواری و اعتماد متقابل است».
او افزود: «تعامل، احترام به اصل حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورها و تلاش برای ازبین‌بردن زمینه‌های اختلاف می‌تواند باعث پایدارشدن صلح، آرامش و ثبات در منطقه شود».
او ادامه داد: «دولت عراق، دولتی مردمی و برآمده از انتخابات آزاد است و همه قومیت‌ها و اقلیت‌ها در آن حضور دارند». معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: «ما از تنشی که در رابطه ترکیه و روسیه پیش آمده است، نگرانیم و به‌هیچ‌وجه این تنش را به نفع مصلحت منطقه نمی‌دانیم و آماده کمک به رفع این تنش هستیم».
او در این دیدار با تبیین آخرین تحولات منطقه گفت: «آنکارا از گسترش تنش در منطقه استقبال نمی‌کند و خواستار گفت‌وگو برای رفع سوءتفاهم‌هاست».