پاسخ اصلاحطلبان به پرسش روزنامه اعتماد:
شانس اصلاحطلبان برای به دست آوردن اكثریت كرسیهای مجلس دهم چقدر است؟
عباس عبدی، فعال سیاسی: اصلاحطلبان نباید همه حركت خود را بر اساس عملكرد و ترس از نهاد نظارتی تنظیم كنند. اصلاحطلبی اگر از هویت خود خالی شود حتی چهرههای مطرح اصلاحات نیز مقبولیت و رایآوری خود را در میان مردم از دست خواهند داد.
سعید لیلاز، عضو شورای مركزی حزب كارگزاران سازندگی ایران: كسانی چون آقای حضرتی میتوانند مجوز بگیرند و رای هم بیاورند. در مجموع فكر میكنم نهادهای نظارتی به برخی چهرههای شاخص اصلاحات مجوز حضور ندهد.
آذر منصوری، عضو شورای مركزی حزب اتحاد ملت: با توجه به تجربه انتخابات ٩٢ اصلاحطلبان باید برای تمام گزینههای محتمل برنامه داشته باشند. چهرههای مورد مقبولیت ممكن است با بیمهری مواجه بشوند همانطور كه در قبل از انتخابات ٩٢ مشاهده شد اما تا زمان اعلام نام كاندیداها زمان زیادی مانده است و اتفاقاتی ممكن است معادلات و گمانه زنیها را به هم بزند.
الیاس حضرتی، عضو شورای مركزی حزب اعتماد ملی: ما امیدواریم تمام چهرههایی كه طبق نظر مراجع چهارگانه تایید میشوند امكان حضور در انتخابات را داشته باشند. نهاد شورای نگهبان نیز طبق قانون و به دور از سلایق سیاسی میتواند نقشی در انتخابات ایفا كند كه رایدهندگان نسبت به عملكرد آن رضایت كامل داشته باشند. امید داریم با تحقق كامل فرمایش رهبری در خصوص حق الناس بودن رای مردم حقوق كاندیداها نیز بهطور كامل استیفا شود.
جواد امام، مدیرعامل بنیاد باران: نهادهای نظارتی در مورد افرادی كه در گذشته عضو احزاب منحله جریان اصلاحات بودهاند و افرادی كه درگیر انتخابات ٨٨ بودند كوتاه نمیآید. ممكن است از چنین افرادی بخواهند كه پرونده خود را روشن كنند یا افرادی را محكوم یا نقد كنند. البته امكان تایید صلاحیت اصلاحطلبانی كه در انتخابات ٨٨ بدون موضع بودند نیز وجود دارد.
الهه كولایی، فعال سیاسی اصلاحطلب: چهرههای میانه رو و معتدل، همچنین چهرههای میانه رو راست میتوانند مانع روند و همكاری گسترده جریان افراطی بشوند. چهرههای اصلاحطلب در میان اقشار مورد پذیرش جامعه زیاد هستند و اگر به درستی مدیریت صورت بگیرد افراد زیادی هستند كه ظرفیت و كارآمدی داشته باشند و از فیلتر نهادهای نظارتی نیز عبور كنند.
حسین انصاری راد، رییس كمیسیون اصل نود مجلس ششم: تاكید من بحث قانون انتخابات است. مبنای بررسی صلاحیت طبق قانون انتخابات باید مراكز معتبر قانونی چون دادگستری، ثبت احوال، وزارت اطلاعات و اداره تشخیص هویت باشد و اگر نهاد نظارتی كسی را رد كند داوطلب و كاندیدا حق شكایت دارد. نهاد باید مدارك را كتبا اعلام كند و مراجع رسیدگیكننده هم باید نتیجه را اعلام كنند. این قانون وضع شده است كه نهاد نظارتی به مدارك یا مسائلی كه قابل سنجش و رسیدگی نیست مستمسك نشوند. مواردی مثل احراز و عدم احراز صلاحیت كه اصلا قابل رسیدگی، شكایت و داوری نیست. مثلا زمانی یك عضوی از یك نهاد نظارتی گفت بوی انحراف بشنویم رد صلاحیت میكنیم به هیچوجه در قانون نیامده است كه نهاد نظارتی بوی خوب یا بد بشنود یا برخی گفتند كه نهاد نظارتی باید به اعتقاد باطنی افراد برسد كه این امری محال است. قانون برای این است كه نهاد نظارتی این موارد را مستمسك قرار ندهد. متاسفانه در حال حاضر وضعیت به گونهای دیگر است. اگر قانون انتخابات مبنا قرار بگیرد افراد از فیلتر عبور خواهند كرد.
حسن رسولی، عضو هیاتمدیره بنیاد باران: اگر اجماع كامل و رسیدن به لیست واحد در جریان اصلاحات محقق شود ما تحت هر شرایطی میتوانیم پیروز انتخابات باشیم. در مقابل عملكرد نهادهای نظارتی بدترین برخورد اصلاحطلبان، انفعال و بیعملی آنهاست. حتی اگر نیروهای درجه یك اصلاحطلب ردصلاحیت شوند ما منفعل نخواهیم بود و با انتخابات قهر نخواهیم كرد.
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاحطلب: بستگی به ایستادگی رییسجمهور دارد. به نظر میآید آقای روحانی این ایستادگی را در جهت اعمال قانون انجام دهد چرا كه در عرصه سیاست خارجی توانسته با موفقیت رو به رو شود و اگر در عرصه داخلی شكست بخورد دستاوردهای ایشان و دولت نزد مردم و جهانیان از بین خواهد رفت.
حسین كاشفی، عضو شورای مركزی حزب اتحاد ملت: فكر میكنم نهادهای نظارتی افرادی را كه از مراجع چهار گانه دارای صلاحیت باشند تایید خواهند كرد. ما امیدواریم نهادهای نظارتی افكار و سلایق شخصی را دخالت ندهند، در گذشته اتفاقاتی افتاده ولی ما امیدواریم همه نسبت به رویكردها تجدید نظر كنند. ما امیدواریم نهادهای نظارتی در جایگاه خود به صورت قانونی عمل كنند، خداوند بر اعمال ناظر است، همه نهادهای نظارتی باید طوری كار كنند كه رضایت مردم را كه همان رضایت خداست جلب كنند.
رسول منتجبنیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی: اگر نهادهای نظارتی قانونی عمل كنند فكر میكنم چهرههای معتدل و آنانی كه هیچ محكومیتی ندارند از فیلتر بگذرند. حتی چهرههای غیر معتدل هم میتوانند از فیلتر عبور كنند مگر كسی كه محكومیت داشته باشد. آنچه مهم است این است كه هیاتهای اجرایی طبق قانون عمل كنند و سلایق را دخالت ندهند. اگر دخالت سلایق نباشد افراد معتدل و آنانی كه سو سابقه ندارند شانس عبور از فیلتر را خواهند داشت.
صادق زیباكلام، استاد دانشگاه: تقریبا تمام كسانی كه در جواب سوال دوم گفتم رد صلاحیت خواهند شد. وظیفه آقای روحانی اصلاح سیستم انتخاباتی است. نهادهای نظارتی از مراجع چهارگانه از جمله وزارت اطلاعات، ثبت احوال، دادگستری و نیروی انتظامی استعلام میگیرند و سپس تصمیمگیری میكنند اما این مغایر با قانون است چرا كه اگر نهاد نظارتی بخواهد خودش نظر بدهد دیگر چه نیازی به آن است كه استعلام كند؟
جهانبخش خانجانی، عضو حزب كارگزاران سازندگی: اگر نهادهای نظارتی با سعه صدر برخورد كنند عمده اصلاحطلبان از فیلتر عبور خواهند كرد اما اگر گرایشات سیاسی را دخالت بدهند، شرایط تنها به نفع تندروها خواهد بود و در این صورت اصلاحطلبان كمتر شناخته شده عبور خواهند كرد اما به نظر من حاكمیت در سالیان گذشته به این جمعبندی رسیده است كه كشور از رشد و توسعه عقب مانده و نیازمند بازسازی است، بنابراین در بررسی صلاحیتها تجدیدنظر خواهد شد.
علی محمد مظفری، عضو شورای مركزی حزب اتحاد ملت: اصلاحطلبان باید تعداد كثیری كاندیدا داشته باشند كه به هر نحوی بتوانند تعدادی را از فیلتر نهادهای نظارتی عبور بدهند و به مجلس برسند. به نظر من تعدد كاندیدا وجود دارد و دغدغهای در خصوص فیلتر نهادهای نظارتی وجود ندارد.
محمدعلی ابطحی، عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز: امكان عبور نیروی درجه یك جریان اصلاحات از فیلترهای نظارتی چندان زیاد نیست و عملا چارهای نیست جز اینكه از نیروهای معتدلتر و درجه ٢ جریان اصلاحات استفاده شود.
محمدرضا تابش، نماینده اصلاحطلب مجلس: در این زمینه اگر ملاك نهادهای نظارتی قانون باشد و اعمال سلیقه نشود اصلاحطلبان مسلما میتوانند از فیلتر نهادهای نظارتی عبور كنند اما باید در نظر داشت كه در حال حاضر امكان نظر دادن در این زمینه وجود ندارد و باید منتظر شرایط سیاسی در ماههای آتی بود.
ولیالله شجاع پوریان، عضو شورای مركزی حزب اتحاد ملت: در این زمینه واقعا یك بلاتكلیفی وجود دارد، مثلا خود بنده با اینكه دو دوره نماینده بودم و سوابقم معلوم است بازهم بلاتكلیفم كه اگر نامزد شوم رد صلاحیت میشوم یا نه. این بلاتكلیفی ممكن است برای دیگر نمایندگان ادوار هم پیش بیاید كه تا دقیقه ٩٠ ادامه دارد. چارچوب اجرای نظارت استصوابی مشخص نیست وتحت عنوانی چون عدم احراز صلاحیت انجام میگیرد كه این در واقع همان رد صلاحیت است. همچنین معلوم نیست اطلاعاتی كه به مراجع چهارگانه میرسد چقدر صحت داشته باشد. از طرفی در دورههای قبل خط قرمزها استعفا و تحصن مجلس ششم بود حالا اما تعابیری مثل اصحاب فتنه، ساكتین فتنه و... را وارد كردهاند و این واقعا شرایط را سخت كرده است. فردی ممكن است محكومیت هم نداشته باشد، پرونده سیاسی اقتصادیاش هم پاك باشد ولی به خاطر عضویت در ستاد یكی از كاندیداهای انتخابات ٨٨ كه مورد تایید شورای نگهبان نیز بودند، رد صلاحیت شود. امید است كه حرف مقام معظم رهبری مبنی بر حقالناس بودن آرا مورد توجه قرار گیرد. حقالناس شامل كسانی كه در معرض انتخاب قرار دارند نیز میشود و امیدواریم دولت از این حق الناس و حقوق شهروندان دفاع كند. اگر بر اساس قانون برخورد شود چهرههای موجه و بدون محكومیت كیفری تایید خواهند شد، اما اگر رد صلاحیت گسترده باشد افرادی كه برجستگی سیاسی ندارند از فیلترنهادهای نظارتی عبور خواهند كرد.
حسین كمالی، دبیركل حزب اسلامی كار: با سیاستهایی كه تا به حال وجود داشته بدبین هستم كه چهرهها بتوانند از فیلتر نهادهای نظارتی عبور كنند اما امیدوارم این سیاستها در ماههای آینده تغییر كند.
فاطمه راكعی، دبیركل جمعیت زنان مسلمان نواندیش: با گرایشی كه دولت در سطح داخلی دارد امیدواریم در چارچوب قانون عمل كند و برخورد قانونیای داشته باشد و از طریق وزارت اطلاعات به عنوان یكی از مراجع چهار گانه هماهنگیهایی انجام بگیرد. فكر میكنم نهادهای نظارتی به این نتیجه رسیدهاند كه سیاستها را تغییر بدهند و به كانالهای قانونی احترام بگذارند و این شایبه را كه در رد صلاحیتها اعمال سلیقه میشود از بین ببرند. اصلاحطلبان فراتر از دیدگاههای اجتماعیشان معتقد به انقلاب هستند، در چارچوب قانون حركت میكنند. آنها از خط قرمزی عبور نكردهاند و برای مردم و آرمانهای انقلاب دلسوزهستند. اصلاحطلبان در چارچوب مجلس كه مهمترین نهاد كشور است تلاش خود را برای توسعه كشور انجام میدهند.
مجید فراهانی، دبیركل حزب ندای ایرانیان: پیشبینی حاكی از آن است كه در انتخابات آینده تیغ رد صلاحیت نهادهای نظارتی مثل سابق تیز خواهد بود و نهاد نظارتی همچون گذشته تغییری در رویه رد و تایید صلاحیت كاندیداها نخواهد داد. بنابراین چهرههای اصلی و شناخته شده در معرض رد صلاحیت خواهند بود.
یدالله طاهرنژاد، عضو شورای مركزی حزب كارگزاران سازندگی ایران: فكر نمیكنم تغییر عمدهای در برنامه نهادهای نظارتی ایجاد شود و رفتار آنها كما فی السابق است.
محمدرضا خباز، فعال سیاسی اصلاحطلب: امیدوار هستیم كه افراد شناختهشده اصلاحطلب بتوانند مجوز حضور در انتخابات مجلس دهم را بگیرند.
محمدجواد حقشناس، عضو شورای مركزی حزب اعتماد ملی: كسانی كه از چهرههای شاخص اصلاحات هستند، از مبارزان انقلاب بودهاند و برای نظام زحمت كشیدهاند و در دوران سازندگی و اصلاحات از ستونهای اصلی سیاستورزی بودهاند میتوانند تایید صلاحیت شوند. امیدواریم كه زمینه انتخابات رقابتی فراهم شود. اگر انتخابات رقابتی باشد اصلاحطلبان از شانس جدی در عرصه انتخابات برخوردارند.
داریوش قنبری، نماینده سابق مجلس و عضو حزب مردم سالاری: درباره نهادهای نظارتی یك بحث، بحث قانون است كه اگر به آن توجه بشود جایی برای ردصلاحیتهای گسترده وجود ندارد و اكثر كاندیداها تایید خواهند شد. اما در گذشته اعمال سلایق وجود داشته است. در این دوره با توجه به بیانات رهبری در مورد حق الناس بودن رای مردم احتمالا نهادهای نظارتی توجه بیشتری به ضوابط قانونی خواهند داشت. به نظر من رد صلاحیتها در این دوره خیلی گسترده نخواهد بود.
فرجالله كمیجانی، عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات: شاید چهرههای مشهور نتوانند از فیلتر نهادهای نظارتی عبور كنند. در انتخابات شورای شهر نیز این اتفاق رخ داد كه از ٤٥ نفری كه از طرف ستاد ثبتنام كردند ٤٤ نفر رد شدند. عدهای مستقل ثبتنام كرده بودند كه مشهور هم نبودند ولی اصلاحطلب بودند و در جایی از ما هم اصلاحطلبتر بودند، نتیجه اینكه لیستی با آنها بسته شد و در شورا نیز به غیر از یك نفرشان باقیشان اصلاحطلب ماندند. اگر ردصلاحیت گسترده باشد و چهرههای مشهور نتوانند بیایند از این روش استفاده خواهد شد.
جلال جلالیزاده، عضو شورای مركزی حزب اتحاد ملت: نهادهای نظارتی تمام تلاش خود را به كار خواهد بست تا افراد مشهور و توانمند اصلاحطلب را رد صلاحیت كنند. آنها نمیخواهند اصلاحطلبان واقعی وارد مجلس بشوند. اما استنباط من این است كه دولت به عنوان مجری انتخابات از حقوق كاندیداها دفاع خواهد كرد و موضع نهادهای نظارتی را نرمتر خواهد كرد.
شهربانو امانی، عضو شورای مركزی حزب كارگزاران: آرزو و امید من این است كه نهادهای نظارتی با توجه به شرایط كشور و همچنین سخنان رهبری در انتخابات ٩٢ درباره حقالناس بودن رای مردم حق و انصاف را رعایت كنند. به هر جهت حقالناس فقط رایی كه به صندوق انداخته میشود نیست بلكه حقالناس، حق رایدهنده و رایگیرنده و كسانی كه نظارت استصوابی روی آنان قرار میگیرد را نیز شامل میشود.
علیمحمد غریبانی، رییس دورهای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات: فیلتر نهادهای نظارتی نباید آن اندازه تنگ باشد كه افراد امتحان پسداده نتوانند از آن عبور كنند. ما در این زمینه حرفهای مقام معظم رهبری درباره حقالناس بودن رای مردم را داریم و در واقع باید گفت حقالناس شامل فردی هم كه كاندیدا شده، میشود. ما نمیگوییم افرادی كه خیانت كردهاند، جاسوس بوده یا منافق بودهاند از فیلتر عبور كنند، سوابق اصلاحطلبان روشن است، آنان در دورهای كه دولت را در دست داشتهاند دزدی نكردند، مردم را دچار امیدواری بیهوده نكردند و به آنان وعدههای توخالی ندادند. معیار كشورداری صداقت است. بنابراین امید است اصلاحطلبان از فیلتر نهادهای نظارتی عبور كنند.
نجفقلی حبیبی، فعال سیاسی اصلاحطلب: بین افراد با تجربه اصلاحطلبان كسانی هستند كه بتوانند از فیلتر عبور كنند و با توجه به بیانات رهبری درباره حقالناس بودن رای مردم اگر نهادهای نظارتی نیز مطابق قانون عمل كنند بعید است مشكل خاصی ایجاد بشود و امیدواریم برخورد خوبی را از نهادهای نظارتی شاهد باشیم.
ابراهیم امینی، عضو شورای مركزی حزب اعتماد ملی: در زمینه عبور كاندیداها از فیلتر نهادهای نظارتی عامل مهم تعامل آقای روحانی با حاكمیت است و ایشان باید در فضای سیاسی قدرت چانهزنی زیادی داشته باشند.
احمد حكیمیپور، دبیركل حزب اراده ملت ایران: كسانی كه طبق قانون منعی ندارند باید تایید بشوند و نهادهای نظارتی نیز باید با عدالت رفتار كنند كه در این صورت امیدواریم افراد تایید صلاحیت بشوند و رسیدگی به صلاحیتها شفاف باشد.
امرالله شیخانی، فعال سیاسی اصلاحطلب: به نظر من مقداری از تصورات ما درباره نهادهای نظارتی ناشی از جو است اما افراد و چهرههایی وجود دارند كه از فیلترهای نظارتی عبور كنند.
احمد شیرزاد، فعال سیاسی اصلاحطلب: در زمینه عبور از فیلترهای نظارتی چهرههای جدید چالش كمتری خواهند داشت.
علی تاجرنیا، فعال سیاسی اصلاحطلب: نهادهای نظارتی قواعد مشخصی ندارند و بر اساس زمان و شرایط تصمیم میگیرند بنابراین پیشبینی عملكرد آنها دشوار است اما آنچه مهم است اینكه برای تقویت مدیریت كلان كشور نیاز به مجلسی قوی داریم و با وجود چهرههای برجسته و شناختهشده هر دو جناح بر غنای مجلس افزوده خواهد شد. باید به انتخابكنندگان احترام بگذاریم و گزینههای مورد انتخاب آنان را متعدد قرار دهیم. همچنین این نكته نیز مهم است كه افرادی ممكن است محكومیت داشته باشند ولی محكومیت آنها منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی نشده باشد یا دوران محرومیت خود را سپری كرده باشند، این افراد باید بتوانند حضور یابند.
فیاض زاهد، استاد دانشگاه و فعال سیاسی: نهادهای نظارتی بهتر است متناسب با جایگاه قانونی خود عمل كنند و شایبه عدم بیطرفی را از خود دور كنند. در مجموع با هر وضعیتی نیروهای مستقل و معتدل میتوانند به انتخابات راه یابند.
مصطفی درایتی، عضو شورای مركزی حزب اتحاد ملت: ما تلاش میكنیم تا چهرههای شناختهشده اصلاحطلب در انتخابات ثبتنام كنند و پس از آن با توجه به عملكرد نهادهای نظارتی استراتژی مطلوب را انتخاب خواهیم كرد. امیدواریم كه این چهرهها بتوانند از فیلتر نهادهای نظارتی عبور كنند. به هر حال در گذشته آنها رفتارهای متفاوتی را از خود نشان دادهاند كه با توجه به شرایط متغیر بوده است.
حمید قزوینی، عضو شورای مركزی جمع نیروهای خط امام: كسانی كه جریان واقعی اصلاحات را نمایندگی كنند و تفكر اصلاحات را الگوی خود میدانند رای میآورند. ما در جریان اصلاحات نیروهای زیادی برای جایگزینی داریم كه در صورت رد صلاحیت شدن نیروهای درجه اول اصلاحات میتوانند كاندیدای جریان اصلاحات باشند. بخشی از تصمیمات نهادهای نظارتی ناظر به روزهای نزدیك به انتخابات است.
محمدتقی فاضلمیبدی، مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم: امیدوارم در زمینه بررسی صلاحیتها قانونی عمل شود و اعمال سلیقه سیاسی صورت نگیرد. اگر بر اساس قانون و آنچه در قانون درج شده است بررسیها صورت بگیرد و بررسی صلاحیتها حزبی و سلیقهای نباشد، اصلاحطلبان اكثریت مجلس آینده را در اختیار خواهند گرفت.
ابوالفضل شكوری، حزب اعتماد ملی: در این زمینه فعلا نمیتوان نظری داد.
محمدرضا راهچمنی، وحدت و همكاری ملی ایران اسلامی: برخی چهرهها مانند آقایان مطهری، عارف و ناطق نوری تایید میشوند. نمایندگان ادوار هم توسط نهادهای نظارتی و هیاتهای اجرایی بررسی میشوند. اگر شكایت و سوءسابقهای باشد بررسی میشود. ممكن است فردی دو دوره هم تایید شده باشد ولی لزوما این تایید شدن مادامالعمر نیست. در كل امر گذر از فیلتر نهادهای نظارتی بستگی به سوابق افراد دارد.