شرق / نزهت امیرآبادیان
«هیلاری رودهام کلینتون» رسما نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ شده است. حالا بانوی اول کاخ سفید از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۱ تصمیم گرفته بر صندلی ریاست‌جمهوری بنشیند و سکان هدایت کاخ سفید را در دستان زنانه خود بگیرد. در این‌صورت هیلاری کلینتون، اولین رئیس‌جمهور زن ایالات متحده و بیل کلینتون اولین «مرد اول» کاخ سفید خواهند شد.
هنگامی‌که در سال ۲۰۰۸ باراک اوباما به‌عنوان اولین سیاه‌پوست، رئیس‌جمهور آمریکا شد، روز برگزاری جشن ریاست جمهوری بسیاری از شهروندان سیاه‌پوست آمریکایی تی‌شرت‌هایی به تن کردند که روی آن این جمله نوشته شده بود: «مأموریت انجام شد.» شاید در سال ۲۰۱۶ نوبت زنان آمریکایی است که مأموریت خود را به انجام برسانند.
هیلاری کلینتون در سال ۲۰۱۲ توسط مجله فوربس به‌عنوان پنجمین زن قدرتمند جهان انتخاب شد. هیلاری ۶۷ ساله، دکترای حقوق را در سال ۱۹۷۳ در دانشگاه ییل گرفته است. او در سال ۱۹۷۴ در اوج رسوایی واترگیت، به‌عنوان دستیار در کمیته قضایی کاخ سفید که پیرامون ریچارد نیکسون تحقیق می‌کرد، حضور داشت.
اما آنچه انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا را برای ایران بیش‌ازپیش دارای اهمیت می‌کند، پرونده هسته‌ای ایران و مواضع تند جمهوری‌خواهان در مقابل تفاهم هسته‌ای میان ایران و غرب است. خبرگزاری آسوشیتدپرس اخیرا با انتشار گزارشی تحلیلی به نقش «هیلاری کلینتون»، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا، در موفقیت نهایی مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ اشاره کرده و موضوع مذاکرات هسته‌ای و موفقیت دیپلماسی ایران و آمریکا را برگ برنده هیلاری در مقابل جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو دانست.
خبرگزاری آسوشیتدپرس با اشاره به بیانیه اخیر هیلاری کلینتون که تفاهم سیاسی در لوزان را «گام مهم روبه‌جلو» خوانده بود، می‌نویسد: «کلینتون» در حالی درباره مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب اظهارنظر می‌کند که نامزد شاخص دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ است. او برخلاف جمهوری‌خواهان بر این باور است که مذاکرات هسته‌ای آمریکا و ایران ثمربخش بوده است. او در زمانی که سکان سیاست خارجی آمریکا را در دست داشت درباره موضوع برنامه هسته‌ای ایران نقش کلیدی را در کابینه اوباما ایفا می‌کرد. این کلینتون بود که مشاور نزدیک خود «جک سولیوان» را برای شرکت در مذاکرات مخفیانه با نمایندگان ایران به ماموریت اعزام کرد».
اگر‌چه هیلاری کلینتون در زمان تصدی مقام وزارت امور خارجه در دولت اول باراک اوباما مواضع سختی نسبت به ایران داشت؛ به‌عنوان مثال کلینتون در یک سخنرانی کنگره در اردیبهشت ۱۳۸۸ با ادعای تلاش برای توقف برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران اتهاماتی را متوجه ایران کرد. او ادعاهای خود درباره تحریک‌آمیزبودن دستیابی ایران به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای را تکرار کرد. همچنین وزیر امورخارجه آمریکا در اکتبر ۲۰۰۹ درسفر به لندن و پس از دیدار با مسئولان این کشور اعلام کرد «جامعه بین‌الملل تا ابد به انتظار ایران نخواهد نشست، ایران باید پایبندی به تعهداتش را عملی کند.»
دفتر هیلاری کلینتون در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۲ در بیانیه‌ای مواضع وزارت امور خارجه آمریکا درخصوص برنامه هسته‌ای ایران را اعلام کرد. در این بیانیه آمده است: «ایالات‌متحده مصمم است مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود و برای نیل به این هدف، سیاست دوگانه‌ای را دنبال کرده است. ایران باید در تمامی مسائل باقی‌مانده به‌طور‌کامل و بلافاصله با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند. ما از تصمیم جامعه بین‌المللی مبنی‌بر روشن‌کردن اینکه ایران ملزم است به تعهدات بین‌المللی خود عمل کند، تعهداتش را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رعایت کند و صلح‌آمیز بودن اهداف خود را به اثبات برساند، استقبال می‌کنیم. جامعه بین‌المللی همچنین مصمم است درآمدهای نفتی ایران را به میزان قابل توجهی کاهش دهد چرا که این درآمد‌ها نه تنها برای تامین بودجه برنامه هسته‌ای این کشور، بلکه در جهت حمایت ایران از تروریسم و اقدامات بی‌ثبات‌کننده در منطقه و سراسر جهان نیز مصرف می‌شود. مایه خرسندی من است که اعلام می‌کنم کشورهای بلژیک، جمهوری چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، ژاپن، هلند، لهستان، اسپانیا و بریتانیا با توجه به اینکه حجم خرید نفت خام خود را از ایران کاهش داده‌اند، مجددا حائز شرایط لازم برای معافیت از تحریم‌های مندرج در بخش ١۲۴۵ قانون اصلاحی اختیارات دفاع ملی سال مالی ۲۰١۲ هستند.»
اما هیلاری پس از کناره‌گیری از وزارت امور خارجه در کابینه دوم اوباما و اعلام بازنشستگی سیاسی و رسیدگی به امور شخصی که برخی آن را به نوعی آماده‌شدن برای نامزدی در دوره بعدی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ می‌دانند و به‌ویژه پس از توافق ژنو بین ایران و ۱+۵ مواضع خود را نسبت به برنامه هسته‌ای ایران تغیر داد. هیلاری کلینتون در ۱۳ بهمن ۱۳۹۲ ضمن حمایت از تلاش‌های دیپلماتیک برای دستیابی به توافق دائمی هسته‌ای با ایران خواستار متوقف‌شدن بحث‌ها در کنگره درباره اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران شد. وی اعلام کرد از تلاش‌های باراک اوباما برای مذاکره به‌منظور پایان‌بخشیدن به مسئله هسته‌ای ایران حمایت می‌کند و اینکه کنگره باید تحریم‌های مورد بحث را تا زمان انجام این مذاکرات متوقف کند.
چندی‌پیش ۴۷ سناتور جمهوری‌خواه کنگره آمریکا در نامهای سرگشاده خطاب به مقامات جمهوری اسلامی ایران به آن‌ها هشدار داده‌اند هرگونه توافق اتمی آمریکا با ایران که به تصویب کنگره آمریکا نرسد، تنها تا پایان دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما معتبر خواهد بود. هیلاری این نامه را محکوم کرد و در مورد آن گفت که ارسال چنین نامهای دو دلیل می‌تواند داشته باشد٬ یا این سناتور‌ها خواسته‌اند به ایران کمک برسانند٬ یا اینکه به دولت اوباما ضربه بزنند، که در هر دو حالت٬ امضا‌کنندگان این نامه را بی‌اعتبار می‌کند.
پشتیبانی اوباما
باراک اوباما روز شنبه ۱۱ آوریل، پشتیبانی خود را از نامزدی وزیر خارجه پیشین خود هیلاری کلینتون، اعلام کرد و گفت: هیلاری وزیر خارجه برجسته‌ای بود و به اعتقاد او همچنین می‌تواند رئیس‌جمهوری برجسته شود. جان کری، وزیر خارجه آمریکا، نیز برای هیلاری کلینتون آرزوی موفقیت کرد. کری گفت: برای او در انتخابات ریاست‌جمهوری، آرزوی موفقیت می‌کنم؛ کلینتون متحدان را بازسازی و به مذاکرات آتش‌بس در غزه کمک کرد و تماس‌های اولیه را با ایران را برقرار کرد.
اکنون تنها رقیب هیلاری کلینتون در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا، از حزب دموکرات جو بایدن، معاون باراک اوباما، است، ولی نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که او عملا در برابر کلینتون شانسی ندارد.
نامزد‌های جمهوری‌خواه
در آن‌سو از جناح جمهوری‌خواه تاکنون دو سناتور به نامهای تد کروز و رند پاول نامزدی خود را اعلام کرده‌اند. هر دو از چهره‌های محبوب در میان جناح محافظه‌کار و تندرو «تی پارتی» هستند. احتمالا مارکو رابیو، سناتور ایالت فلوریدا، جب بوش، فرماندار پیشین و برادر جرج دبلیو بوش، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا نیز نامزد جمهوری‌خواهان در این انتخابات خواهند شد. کسانی که همگی جزو امضا‌کنندگان نامه ۴۷ سناتور به ایران هستند و مشخصا اعلام کرده‌اند که در صورت رئیس‌جمهور‌شدن، توافق هسته‌ای با ایران را به رسمیت نخواهند شناخت.
یک‌سال‌و‌نیم به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا باقی مانده است تحلیلگرانی که توافق هسته‌ای میان ایران و غرب را آغاز فصلی جدید در سیاست خارجی جهان و اقدامی مثبت در خاورمیانه می‌دانند، از همین حالا برای یافتن چشم‌اندازی مثبت در توافق هسته‌ای و ارتباط با آمریکا به سیمای این زن ۶۷ ساله حقوقدان آمریکایی چشم دوخته‌اند و حرکات او را زیر نظر دارند.
***
احمد شیرزاد
محتاطتر از اوباما
اوباما از دیدگاه تعامل و دوری از مخاصمه و مقابله با جنگ‌طلبی بهترین گزینه برای ایران و تکرار نشدنی است. بعید به نظر می‌رسد که اگر حتی رئیس‌جمهور بعدی آمریکا هم از حزب دموکرات بیاید، تا این حد برای ما مناسب باشد. خانم کلینتون اگر به مقام ریاست‌جمهوری برسد، وارد تخاصم با ایران نخواهد شد. اما نمی‌توان از او انتظار داشت که مانند اوباما در برابر فشار لابی اسرائیل و کنگره ایستادگی کند. اگر رئیس‌جمهوری فعلی آمریکا در حل‌و‌فصل پرونده هسته‌ای موفق عمل کند، خانم کلینتون هم راه او را ادامه خواهد داد. در صورتی که این موضوع با پیچیدگی همراه شده و تا دوره رئیس‌جمهور بعدی هم ادامه یابد، کمی دشوار خواهد بود و او نمی‌تواند در برابر فشار‌ها با جسارت اوباما رفتار کند. در یک جمله می‌توان گفت هیلاری کلینتون در برابر فشار مخالفان، محتاطتر و ضربه‌پذیر‌تر از اوباما خواهد بود.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه
بین بوش و باراک
قطعا هر فردی که حدود دو سال دیگر بر مسند ریاست‌جمهوری آمریکا بنشیند، متأثر از شرایط زمانی خود خواهد بود. اگر تا آن زمان توافق‌نامه هسته‌ای بین ایران و ۱+۵ اجرایی شده باشد، خانم کلینتون هم به سمت تنش‌زدایی خواهد رفت. اما در شرایط عادی، هیلاری کلینتون سیاست‌مداری دموکرات اما بینابین جورج بوش پسر و باراک اوباما خواهد بود. با اینکه خانم کلینتون یک دوره وزیر امور خارجه دولت باراک اوباما بوده اما سیاست‌هایی شبیه به همسر خود بیل کلینتون اعمال خواهد کرد. در‌واقع می‌توان گفت هیلاری کلینتون موضعی سیاسی شبیه به باب منندز، شخصیت دموکرات حامی تحریم علیه ایران، دارد. در زمان بیل کلینتون هم چراغ‌سبزهای مناسبی از طرف ایران برای آمریکا ارسال شد اما سیاست‌مداران معروف به تحریمی‌ها اجازه ندادند تا موفقیت خاصی حاصل شود.
داوود هرمیداس‌باوند
تصمیم بر اساس شرایط روز
سیاست‌کلی دموکرات‌ها در قبال ایران بر اساس سابقه تاریخی تا حدودی مشخص است. هر چند شاید اختلافاتی در رویکرد‌ها موجود باشد اما بنیان سیاست‌های آنان تغییر اساسی نداشته است. با توجه به شرایط امروز، اگر فرض را بر این بگذاریم که هیلاری کلینتون رئیس‌جمهور آمریکا شود، احتمالا رویکرد اوباما را در پیش می‌گیرد، او یک دوره وزیر خارجه اوباما بوده و تا حدودی تحت‌تأثیر سیاست او واقع خواهد شد. البته خانم کلینتون در همان زمان اختلافاتی با اوباما داشت اما به نظر نمی‌رسد این اختلافات درباره ایران بوده باشد. کلینتون هم به سمت حل و فصل اختلافات با ایران و برقراری ارتباط حرکت خواهد کرد. البته نباید از این نکته غافل شد که نوع روابط آمریکا با چین و به خصوص روسیه در اتخاذ سیاست خارجی آنان درباره ایران تأثیر بسیاری خواهد داشت.
علی بیگدلی
کاهش امکان تعامل
با توجه به کاهش محبوبیت آقای اوباما در آمریکا به ۴۳ درصد و اختلافات دولت ایالات متحده با کنگره و اسرائیل، حزب دموکرات لابی صهیونیست‌ها را از دست داده است. به همین دلیل بعید به نظر نمی‌رسد که فردی دموکرات راهی کاخ سفید شود. اما اگر فرض را بر پیروزی هیلاری کلینتون بگذاریم باز هم نمی‌توان روی رفتار همراه با تعامل او با ایران حساب کرد. خانم کلینتون از خانواده‌ای اشرافی و انگلیسی‌الاصل و دارای غرور خاصی است. در دوره وزارت خارجه خود هم با باراک اوباما اختلافات فراوانی داشت و حتی بر سر اصرار به حمله نظامی به ایران و سوریه، رئیس‌جمهور آمریکا را تهدید به استعفا کرد. به همین دلیل بنده اصرار دارم تا زمانی که باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا است باید با این کشور به توافق رسید.