گزارش یک «۱۶ آذر» سبز در دانشگاه تهران
کلمه - دوشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۳
دانشجویان دانشگاه تهران نیز در ۱۶ آذر امسال همچون دانشجویان دیگر دانشگاه‌های کشور خواهان رفع حصر رهبران جنبش سبز و آزادی زندانیان سیاسی شدند. آن‌ها در غیاب یاران دبستانی زندانی و در زمانی که دقیقا ۱۳۹۳ روز از حصر غیرقانونی موسوی، کروبی و رهنورد می‌گذرد، نشان دادند که کماکان پشتیبان جنبش سبز و محصورین و محبوسین آن هستند و بر سر مطالبات خود ایستاده‌اند.
به گزارش خبرنگار کلمه، دانشجویان دانشگاه تهران، مانند دیگر همکلاسی‌های خود در دیگر دانشگاه‌ها، روز دانشجوی امسال را به فرصتی برای تکرار مطالبه رفع حصر و تجدید پیمان با آرمان‌های جنبش سبز تبدیل کردند.
در روزی که سالن شهید چمران دانشکده فنی دانشگاه تهران یکسره سبز و پر امید شده بود، دانشجویان با در دست داشتن پلاکاردهایی که عباراتی همچون «زندانی سیاسی آزاد باید گردد»، «پیام ما روشنه حصر باید بشکنه»،» دانشجویان زندانی آزاد گردند»، «حصر باید بشکند،»، «دلواپسیم برای او که خط قرمزش حق مردم است» و … بر روی آن‌ها نقش بسته بود، بار دیگر نشان دادند که با راه سبز امید همراهند و همچنان دغدغه پایان دادن به حصر میر حسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی را دارند.
بدین ترتیب در مراسمی که مدیریت و انتظامات آن نیز در دست خود دانشجویان بود، دانشگاه تهران بار دیگر در روز دانشجو، سبز شد تا نشان دهد که دانشجویان هیچ چیز را فراموش نمی‌کنند و بر سر عهدی که با یاران دربند خود بسته‌اند، هستند.
مراسم روز ۱۶ آذر در دانشگاه تهران که توسط انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی برگزار می‌شد، با پیام تصویری سید محمد خاتمی آغاز شد و با سخنرانی مصطفی معین و علی مطهری ادامه یافت.
در این مراسم، سخنرانان نیز چون دانشجویان خواستار آزادی زندانیان سیاسی و رفع حصر محصورین و برچیده شدن فضای امنیتی از دانشگاه‌ها شدند. گزیده‌ای از سخنان دو سخنران این برنامه و نیز متن پیام خاتمی را در ادامه می‌خوانید:
علی مطهری: چرا حصر ادامه پیدا کرد؟
علی مطهری در مراسم ۱۶ آذر و در حالی که مورد استقبال شدید دانشجویان قرار گرفته بود، در پاسخ به سوالی درباره اینکه پیگیری‌هایتان درباره رفع حصر به کجا رسیده است٬ بیان کرد: اولا باید بگویم که بنده مسئول رفع حصر نیستم ولی به دلیل احساس مسئولیتی که داشته‌ام این مساله را پیگیری می‌کنم و باید دست به دست هم بدهیم تا این مساله حل شود و این حالت کشمکش نباید ادامه یابد.
نماینده مردم تهران در مجلس افزود: اینکه شورای عالی امنیت ملی در شرایطی ویژه که کشور را آشوب فرا گرفته باشد فردی را دچار حصر محدود کند٬ مخالفتی وجود ندارد اما بحث این است که بعد از آن چرا حصر ادامه پیدا کرد. حتی تا زمان ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد مساله‌ای نبود ولی در دولت جدید که بسیاری از مسائل منتفی شده و بسیاری از معترضین با نظام آشتی کرده اند٬ ادامه حصر با چه منطق و مجوزی است؟
وی با یادآوری اینکه معتقد است برای آینده انقلاب این شکاف در جامعه باید برطرف شود٬ خاطرنشان کرد: ادامه این وضع به نفع کشور نیست و وجود چنین جلساتی با این تفکر و شور و شوق باید هشداری برای مسئولان باشد که چنین فکری هم هست و مساله تمام شده نیست.
علی مطهری به اشاره به موضوع حصر بیان داشت: می‌توان با گفت‌وگو و منطق یک راه‌حل جهت برای این موضوع پیدا کرد به طوری که خودم با خانواده‌های هر دو نفر صحبت کردم و حتی از آن‌ها سوال کردم و به آن‌ها گفته‌ام که یک نظر این است که آن‌ها با توجه به اعمالی که صورت داده‌اند باید اعدام شوند مگر اینکه توبه کنند که آن‌ها هم توبه نمی‌کنند و در ادامه به آن‌ها گفتم که بروید با این دو نفر صحبت کنید و البته آقای موسوی به فرزندانشان جمله‌ای را گفته بودند که آن‌ها هم به من انتقال دادند و مضمون آن این بود که ما نظام را دوست داریم. لذا این مباحث و حرف‌هایی که آقای کروبی زده است همانند حرف آقای موسوی بوده است و باید به نوعی به این مباحث پایان داد و بنده می‌گویم که راه برای مرتفع شدن این موضوع باز است. به طوری که روحانیت و علما باید وارد این موضوع شوند و دانشگاهیان هم به این موضوع و حل آن راضی هستند و باید بگویم که تمام طرف‌های دخیل در این قضیه و نهادهایی که در این موضوع دخیل هستند سهمی بر عهده دارند و می‌توانند وارد این قضیه شوند تا موضوع به یک نحوی حل و فصل شود. چرا که برخی‌ها فکر می‌کنند که اگر آقایان موسوی و کروبی بدون توبه آزاد شوند به نظام ضربه وارد خواهد شد.
مطهری همچنین در بخش آغازین سخنانش با بیان اینکه دانشجو و دانشگاه دیده‌بان جامعه است که آژیر خطر را می‌کشد، تاکید کرد: نقد قدرت لازم است و حکومت‌ها نیاز به نقد دارند وگرنه فاسد می‌شوند. دانشجو و دانشگاه می‌تواند نقش یک اسوه را بازی کند اما اسوه باید خود پاک باشد. دانشجو همواره رصدکننده اوضاع اجتماع است و کسی که رصدکننده اوضاع باشد خود از این ملت و انقلاب است.
مطهری ادامه داد: وجود ولی فقیه خود یک نور هدایت است اما بودن ولی فقیه هیچ وظیفه‌ای را از ما نمی‌کاهد و باید بدانیم اگر کاهلی کنیم٬ انقلاب ما به انقلاب صدر اسلام شبیه می‌شود و باید دانست انقلاب ما همانند انقلاب فرانسه و روسیه نیست و باید انقلاب خود را آسیب‌شناسی کنیم به طوری که سه آسیب در انقلاب به وجود آمده که باید تصحیح و اصلاح شود. اول اینکه نقد ولایت فقیه را که بعضی‌ها غیردموکراتیک جلوه می‌دهند باید مد نظر داشت به طوری که مشکل از برخی ولایتمداران است نه ولایت فقیه.
نماینده مردم تهران گفت: مشکل دوم اینکه بعضی‌ها با مشکلاتی که به وجود می‌آورند درصدد هستند تا یک بتی را از طرف موافق خودشان که هوادار آن هستند٬ بسازند و آن‌ها غیرقانونی شخصی را که هیچ وجه مثبتی ندارد بزرگ می‌کنند.
وی ادامه داد: باید دانست که اگر نقدی در حوزه رهبری پیش می‌آید باید از حدود خود خارج نشویم. به طوری که سیره رهبری انتقاد پذیر است اما ما باید جایگاه رهبری را حفظ کنیم و ایشان هم خودشان از نقد و انتقاد ناراضی نیستند.
وی ادامه داد: دوم برداشت غلط ما از مساله‌ای به نام عبارت حفظ نظام است. به طوری که تمامی عزیزان کارهایی را می‌کنند که عملکرد آن‌ها را توجیه می‌کند که متاسفانه این مساله در میان مسئولان امنیتی و اطلاعاتی ما در سال‌های قبل وجود داشته است و برخی افراد به نام حفظ نظام، اصول و قانون اساسی نظام را زیر پا گذاشته‌اند و این کاملا غلط است. به طوری که در بندهای قانون اساسی ما، تفهیم اتهام به متهم و بازداشت غیرقانونی نهی شده است که در قضیه ستار بهشتی هم این موضوع وجود داشت که بنده از آن دفاع کردم و جلوی ظلم ایستادم اما برخی‌ها گفتند که حفظ نظام مهم‌تر از این مساله است و البته بنده با آن مخالفت کردم.
مطهری اظهار داشت: باید از انتقاد‌ها استقبال کنیم و این فضایی که اگر کسی یک انتقادی می‌کند و آن را ضدنظام و منافق و برانداز می‌خوانند باید برچیده شود. همانطور که در قانون اساسی کشورمان هم آمده است که اصل بر برائت است.
نماینده مردم تهران گفت: در خصوص استقبال انتقاد‌ها در میان مسئولین اظهار داشت: باید از انتقاد‌ها استقبال کنیم و این فضایی که اگر کسی یک انتقادی می‌کند و آن را ضدنظام و منافق و برنداز می‌خواند باید برچیده شود. همانطور که در قانون اساسی کشورمان هم آمده است که اصل بر برائت است.
مطهری در خصوص مخالفت با فرهادی برای وزارت علوم گفت: در مجلس حرفم این بود که مشکل شما فتنه نیست بکله می‌خواهید بگویید که وزارت علوم باید در دست شما باشد.
مطهری با بیان اینکه بسیاری از مردمی که در راهپیمایی ۲۵ خرداد و سایر راهپیمایی‌ها به خیابان آمدند صرفا به نتایج انتخابات انتقاد داشتند و برای دفاع از نظام به خیابان آمدند تاکید کرد: ما به درست یا غلط آن‌ها را فتنه‌گر قلمداد کردیم و برخوردی کردیم که شما براندازید این‌ها آفاتی است که انقلاب را تهدید می‌کند. به همین دلیل گفتم آنقدر نگران نباشید که انقلاب همانند نهادی که با هر باد از پای درآید.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: معتقدم که شما دانشجویان انقلاب و نظام را دوست دارید منتهی انتقاداتی نیز دارید و معتقدید که باید اصلاحاتی صورت بگیرد.
مطهری با تاکید بر اینکه آسیب سوم این است که برداشت غلطی از آزادی بیان شکل گرفته است٬ بیان کرد: اگر آزادی بیان باشد و مطبوعات آزاد باشند جلوی بسیاری از تخلفات گرفته می‌شود اما متاسفانه گاهی خطوط قرمز مصنوعی درست میکنیم که مثلا نمی‌توانید درباره مفاسد اقتصادی و فتنه حرف بزنید.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به سیره ائمه اطهار با مخالفان عنوان کرد: سیره امام علی اینگونه بود که خوارج تا هنگامی که دست به سلاح نبردند٬ آزاد بودند و حتی در منابر به امام توهین می‌کردند اما امام اجازه برخورد با ایشان را نمی‌دادند لذا خط قرمز ما باید اقدام مسلحانه باشد و باید با اینگونه افراد برخورد کرد نه اینکه فردی انتقادی داشت با او برخورد کنیم. امام نیز تا ۳۰ خرداد سال ۶۰ اجازه داده بودند که مجاهدین آزاد باشند.
وی درباره شرایط آزادی بیان در دولت یازدهم نیز گفت: با روی کار آمدن دولت جدید تفاوت چندانی مشاهده نشده و هنوز سخت گیری‌ها پا برجاست. من تا دو ماه پیش عضو شورای نظارت بر مطبوعات بودم که از آن دوره وزارت اطلاعات سخت‌گیری می‌کرد اما الان قوه قضاییه گاهی اوقات سختگیری‌هایی می‌کند که انشاالله امیدواریم روش‌ها اصلاح شود و آقای روحانی نیز به وعده‌های خود عمل کند.
مطهری در پاسخ به این سوال که در مجلس گفته شده معامله‌ای بین فرهادی و حتی گزینه‌های پیشنهادی قبلی رئیس جمهور برای تصدی وزارت علوم و همچنین نمایندگان مجلس صورت پذیرفته است اظهار داشت: منظور یک داد و ستد مالی نبوده است. به طوری که ما مطلع بودیم در جلساتی در خصوص دادن پست‌های وزارت علوم به بعضی‌ها مواردی مطرح شده و منظور آن بوده است و مقصود معامله مادی نبوده است.
مصطفی معین: دانشگاه تا سال ۸۴ یکی از پاک‌ترین نهاد‌ها بوده است
مصطفی معین وزیر علوم دولت اصلاحات نیز در مراسم ۱۶ آذر انجمن اسلامی دانشگاه تهران گفت: من در اعتراض به وحشیگری در سال ۷۸ استعفا کردم و افتخار می‌کنم بدانید استعفا در برخی شرایط گناه کبیره نیست بلکه چسبیدن به میز گناه است.
معین ادامه داد: شاخص‌های آسیب پذیری جامعه از سال ۸۲ تا کنون همچون نرخ بالای بیکاری، فقر، حاشیه نشینی، جرم و جنایت، نسبت بالای وابستگی اقتصاد کشور به نفت، فرهنگ مصرف گرایی و واردات میوه در دولت مهر ورزی، بالا رفتن نرخ بیسوادی، رکود آموزش و پرورش، فرار مغز‌ها، زیر پا گذاشتن اخلاق در جامعه و دانشگاه، فساد علمی حاصل عملکرد دولت قبلی است.
وی با بیان اینکه دانشگاه تا سال ۸۴ یکی از پاک‌ترین نهاد‌ها بوده است، گفت: تبعیض جنسیتی بین دانشجویان، نقض حرمت دانشجویان و ستاره دار کردن آن‌ها، محروم کردن دانشجویان از ادامه تحصیل و هتک حرمت اساتید از دیگر از آسیب‌های دانشگاه در زمان دولت قبلی است.
وی با بیان اینکه کسانی که در دانشگاه بوده‌اند باید به دانشجو ادای دین کنند، افزود: در کشورهای جهان سوم کار سیاسی هزینه دارد، ولی در زمانی که من مسئولیت داشتم بخاطر دوستی با دانشجویان بیشترین هزینه را پرداخت کردم.
معین تصریح کرد: یکی از خطراتی که ما را تهدید می‌کند این است که ما گذشته خود را فراموش میکنیم. من همیشه نسبت به آینده نگران بودم که میراث دانشجویی در آینده کم رنگ شود. مسئولان اگر دانشجویان را به درستی و خوبی نفه‌مند و آن‌ها را احترام نکنند، قطعا توسعه را نخواهند شناخت.
معین ادامه داد: گسستگی خطری است که ما را تهدید می‌کند. دفاع از دانشجو جرم نیست آن‌ها که از دانشجو دفاع نمی‌کنند متهم هستند.
وزیر علوم دولت اصلاحات ادامه داد: نباید به خاطر اینکه کسی در وبلاگش یا جای دیگری از دانشجو دفاع کرده است، مجازات شده و به زندان برود. در زمان مسئولیت، دفاع از دانشجو و دانشگاه مهم است. اگر کسی این موضوع را انجام دهد دلیلی است برای اینکه مورد عنایت دیگر رسانه‌های خاص، جریان‌های خاص و حتی دستگاه قضایی کشور قرار گیرد.
وزیر علوم دولت اصلاحات تاکید کرد: آرمان‌هایی مانند آزادی و نپذیرفتن سلطه، دفاع از حقوق شهروندی، عدالت اجتماعی و دفاع از محرومان از وظایف جنبش دانشجویی است و باید به آن توجه کنند.
معین افزود: این حق دانشجو و دانشگاه است که از حرمت خودش دفاع کند. مظلومیت افتخار نیست. دانشگاه نباید مظلوم باشد. در ۸ سال گذشته متاسفانه استاد و دانشجوی ما دچار انفعال بود، درست است که سرکوب وجود داشت ولی ما هم مسئولیتی داریم.
وی ادامه داد: من بخاطر بی‌حرمتی به دانشجو و خشونت به فضای دانشجویی، مشکلات قانونی که برای شخص وزیر وجود داشت، و همچنین به خاطر بحث تحول در ساختار اداری و اجتماعی کشور از وزارت علوم استعفا دادم.
معین اظهار کرد: در کشور ما انگار استعفا یک گناه کبیره است. اگر کسی به خاطر وحشیگری و خشونت در سال ۷۸ اعتراض می‌کند، و برای ایجاد آرامش استعفا می‌دهد، گناه کبیره کرده است؟ اگر کسی بخاطر آینده کشور استعفا داد، گناه کبیره است؟
وزیر علوم دولت اصلاحات گفت: استعفا دادن گناه کبیره نیست، عدم استعفا و چسبیدن به میز و صندلی و پست و مقام در شرایطی که نقش مؤثری نداشته باشیم، خیانت است.
وی تصریح کرد: تا زمانی که جامعه ما از آگاهی کافی و لازم برخوردار نباشد، و به حقوق خودش مانند آزادی سیاسی، آزادی اندیشه و بیان و مسائل حقوق دیگر نرسد پیشرفتی نخواهیم داشت.
وی ادامه داد: دانشجویان و نخبگان علمی کشور نسبت به تأسیس نهادهای مدنی باید اهتمام داشته باشند. باید در این نهاد‌ها تمرین مدنیت کرد و به مردم آگاهی داد. ممکن است هزاران NGO در این کار ادامه داشته باشد.
محمد خاتمی: دانشجو در مقابل دیکتاتوری و دیکتاتور و سرکوب فریاد کشید
رئیس جمهور اسبق کشورمان نیز در پیام سالیانه خود خطاب به دانشجویان در روز ۱۶ آذر تاکید کرد: رسالت دانشجو امروز بسیار سنگین است. باید به تحقیق، به روز شدن و تولید آگاهی‌های جدید و در عین حال دغدغه جامعه را داشته باشد. دغدغه آزادی داشتن دغدغه پیشرفت داشتن. این‌ها امروز رسالت دانشجوی متعهد است.
رئیس دولت اصلاحات در بخش دیگری از این پیام تصویری که در سالن پخش شد، یادآور شد: در کنار رویداد‌ها و مناسبت‌های آذر ماه، روز ۱۶ آذر را روز دانشجو نامیده‌اند. هویت، ماهیت دانشگاه و دانشجو در این روز مشخص می‌شود. ۱۶ آذر، روزی است که دیکتاتوری در جامعه و با حمایت و برنامه‌ریزی بیگانه به‌ویژه آمریکا حکومت می‌کرد. آزادی‌خواهان سرکوب و به بند کشیده شده بودند. احزاب سرکوب شده بودند و مصدق و دولت ملی وی سرکوب و خود وی تبعید شده بود. ۱۶ آذری که چند ماه از ۲۸ مرداد نگذشته بود.
وی افزود: درست در این لحظه از درون دانشگاه آتشی شعله می‌کشید و دانشجویان در غیاب احزاب گروه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی که همه سرکوب شده بودند و مردم به یاس دچار شده بودند فریاد کشید. فریاد اعتراض به دیکتاتوری سر داد و این است خصوصیت دانشگاه و دانشجوی متعهد. بنابراین در این روز دانشجو نکته بسیار مهمی وجود دارد یعنی هنگامی که همه مایوس شده بودند و خفقان بیداد می‌کرد دانشجو در مقابل دیکتاتوری و دیکتاتور و سرکوب فریاد کشید و این هویت دانشجوی متعهد و دانشگاه است.
خاتمی در بخش دیگری از پیام خود گفت: رسالت دانشجو امروز بسیار سنگین است. باید به تحقیق، به روز شدن و تولید آگاهی‌های جدید و در عین حال دغدغه جامعه را داشته باشد. دغدغه آزادی داشتن دغدغه پیشرفت داشتن. این‌ها امروز رسالت دانشجوی متعهد است. دانشجویان و انجمن اسلامی دانشگاه علاوه بر همه این دغدغه‌ها باید رسالت دفاع از اسلام و اسلام آزادی و اسلام مدافع آزادی و استقلال و اسلام خواستار دموکراسی، اسلام اخلاق را داشته باشد. شما باید بتوانید اخلاق را در حاکمان و مردم نسبت به یکدیگر نهادینه کنید.
