بی بی سی، دویچه وله
دولت آلمان می گوید ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه دستور “عقب نشینی بخشی” از نیروهای نظامی کشورش از مرز اوکراین را صادر کرده است. پوتین در تماسی تلفنی با آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان او را از این موضوع آگاه کرده است. هنوز هزاران نفر از سربازان روس در نزدیکی مرز اوکراین مستقر هستند.
در همین حال دیمیتری مدودف، نخست وزیر روسیه که از کریمه دیدار می‌کند، اعلام کرده است که به منظور جذب هرچه بیشتر سرمایه‌داران، این شبه جزیره را با ایجاد تخفیف‌های ویژه مالیاتی و تسهیلات اداری به یک منطقه ویژه تجاری تبدیل خواهد کرد.
اما اوکراین دیدار آقای مدودف از کریمه را محکوم کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه اوکراین گفت که دیدار یک مقام ارشد روسیه به این شبه جزیره در دریای سیاه به مثابه “نقض صریح” قوانین بین المللی است.
شهروندان کریمه روز ۱۶ مارس سال جاری با شرکت در یک همه پرسی به جدایی از اوکراین و الحاق به روسیه رای دادند.
اما مجمع عمومی سازمان ملل الحاق کریمه به روسیه را محکوم کرده و اوکراین نیز گفته است که هرگز آن را به رسمیت نخواهد شناخت.
عبور از «بدترین دوره»
تنش میان روسیه و غرب پس از سقوط دولت ویکتور یانوکوویچ رئیس جمهور اوکراین که به مسکو نزدیک بود بالا گرفت.
تصمیم متعاقب روسیه برای الحاق کریمه باعث بحرانی شدن این روابط شد.
آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم هایی را بر بعضی از اعضای حلقه نزدیکان آقای پوتین و سایر مقام های روسیه اعمال کرده اند. روسیه در مقابل تحریم هایی بر بعضی اعضای کنگره آمریکا تحمیل کرده است.
موضوع کاهش نیروهای روسیه روز یکشنبه ۳۰ مارس محور اصلی مذاکرات بین جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و سرگی لاوروف همتای روس او بود.
آقای کری از روسیه درخواست کرد که نیروهای خود در مرز شرقی اوکراین را کاهش دهد، در حالی که آقای لاوروف بر لزوم ایجاد دولتی با ساختار فدرال در اوکراین تاکید ورزید.
اواخر هفته پیش ابتدا باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا از روسیه خواست نیروهایش از این مرز عقب بکشد که تماس تلفنی ولادیمیر پوتین با او را به دنبال داشت.
روز دوشنبه آقای پوتین صدر اعظم آلمان را از دستور خود دایر بر “عقب نشینی بخشی از نیروهای روسیه از مرز شرقی اوکراین” آگاه کرد.
در بیانیه ای که دفتر خانم مرکل منتشر کرده “دو رهبر همچنین درباره گام های بیشتر برای ایجاد ثبات در اوکراین و ترانس-نیستریا صحبت کردند.”
ترانس-نیستریا بخشی روس زبان در مرز شرقی اوکراین است که در سال ۱۹۹۰ از مولداوی اعلام استقلال کرد.
«حدود ۴۰ هزار سرباز»
در بیانیه ای که کرملین منتشر کرده به عقب نشینی بخشی از نیروها اشاره نشده اما در آن آمده است که دو رهبر درباره “فرصت هایی برای حمایت بین المللی برای بازگرداندن ثبات” به اوکراین صحبت کرده اند.
براساس این بیانیه آقای پوتین همچنین به خانم مرکل گفته است که اوکراین باید دست به اصلاحات قانون اساسی بزند تا از تامین منافع همه بخش های این کشور اطمینان حاصل شود و خواستار تدابیری برای پایان “انسداد” ترانس-نیستریا شد.
وزارت خارجه روسیه همچنین گفت که آقای لاوروف در تماسی تلفنی گفتگوهای یک روز پیشتر با جان کری را پی گرفته است.
فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان پس از دیداری با همتاهای فرانسوی و لهستانی خود گفت: “امیدوارم بدترین دوره بحران را پشت سر گذاشته باشیم.”
این اظهار نظر پس از آن بود که به نقل از یک سخنگوی وزارت دفاع روسیه گزارش شده بود که یک گردان پیاده نظام موتوری در حال ترک منطقه هستند.
به گفته جاناتان مارکوس خبرنگار بی بی سی در بروکسل یک منبع آگاه در ناتو گفت که نشانه هایی از حرکات نیروهای روسیه به چشم می خورد اما ارزیابی اهمیت آن هنوز آسان نیست.
یک دیپلمات ارشد غربی گفت که حدود ۴۰ هزار سرباز روس در نزدیکی مرز اوکراین مستقر هستند و هنوز منبع بالقوه ارعاب برای اوکراین هستند.
روز سه شنبه وزرای خارجه ناتو برای بحث درباره موضوع و کمک به اوکراین دیدار خواهند کرد.
درخواست برگزاری کنفرانس بین‌المللی اوکراین
آلمان٬ فرانسه و لهستان خواستار برگزاری “کنفرانس بین‌المللی اوکراین” با حضور روسیه هستند تا تلاش‌های بین‌المللی برای بهبود وضعیت اوکراین را هماهنگ کند. روسیه اعلام کرده بخشی از نیروهای خود را از مرز اوکراین عقب کشیده است.
آلمان٬ فرانسه و لهستان دوشنبه (۳۱ مارس/ ۱۱ فروردین) خواستار برگزاری کنفرانسی بین‌المللی درباره اوضاع اوکراین شدند؛ کنفرانسی که روسیه نیز در آن حاضر شود.
به گزارش رویترز٬ وزرای خارجه این سه کشور اروپایی پیشنهاد کرده‌اند که کنفرانس اوکراین پس از انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور برگزار شود. قرار است انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین روز ۲۵ ماه مه (۴ خرداد) در این کشور برگزار شود. روسیه و غرب بر سر جدایی کریمه از اوکراین و الحاق آن به روسیه اختلاف دارند.
شبه‌جزیره کریمه در اوکراین با انجام یک رفراندوم ۱۶ مارس (۲۵ اسفند) از اوکراین جدا شد و به روسیه پیوست. اگرچه مسکو با برگزاری همه‌پرسی در کریمه الحاق این منطقه به روسیه را رسما اعلام کرده است، اما مجمع عمومی سازمان ملل متحد پنجشنبه (۲۷ مارس/ ۷ فروردین) به قطع‌نامه‌ای رای مثبت داد که جدایی کریمه از اوکراین را باطل اعلام می‌کند. اروپا و آمریکا هنوز پیوستن کریمه به روسیه را به رسمیت نشناخته‌اند.
اعضای گروه ۸ ٬ بجز روسیه٬ گفته‌اند که مشارکت خود در این گروه صنعتی را تا هنگامی که روسیه موضع خود را نسبت به اوکراین تغییر دهد معلق اعلام می‌کنند.
در بیانیه‌ای که توسط وزرای خارجه آلمان، لهستان و فرانسه صادر شده به دلایل ارایه پیشنهاد برگزاری کنفرانس اوکراین اشاره شده است. ارسال پیام حمایت قوی٬ یکی کردن کلیه تلاش‌های بین‌المللی در جهت ارتقای وضعیت اوکراین٬ و بحث درباره اصلاحات لازم در این کشور از جمله دلایلی هستند که در این بیانیه به آن‌ها اشاره شده است. پیشنهاددهندگان از این طریق در پی جلب حمایت بین‌المللی قوی‌تر برای اوکراین هستند.
وزرای خارجه آلمان٬ لهستان و فرانسه همچنین پیشنهاد کردند که گفت‌وگوهای اتحادیه اروپا و روسیه با اوکراین٬ مولداوا٬ و گرجستان درباره تبعات توافق‌نامه‌های اتحادیه اروپا برگزار شود.
ادامه مذاکرات آمریکا و روسیه بر سر کریمه
در حالی روز دوشنبه برخی از اعضای اتحادیه اروپا در پی اقدامی برای بهبود وضعیت در اوکراین برآمدند که کاخ سفید آمریکا نیز اعلام کرد که جان کری٬ وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف٬ وزیر خارجه روسیه توافق کرده‌اند تا مجددا با یکدیگر درباره بحران اوکراین و راهکارهای حل بحران صحبت کنند. البته تاریخ مشخصی برای این گفت‌وگو ذکر نشده است.
کری و لاوروف روز دوشنبه برای آخرین بار تلفنی با یکدیگر درباره اوکراین صحبت کردند.
وزرای خارجه آمریکا و روسیه پیش از آن نیز یکشنبه (۳۰ مارس/ ۱۰ فروردین) در پاریس دیدار و درباره بحران در اوکراین گفت‌وگو کرده بودند.
این جلسه که چهار ساعت به طول انجامید بدون هیچ نشانه‌ای از حصول موفقیت و پیشرفت در گفت‌وگوها به پایان رسید.
با این همه طرفین گفت‌وگوها را قابل پیگیری ارزیابی کرده بودند. آمریکا همواره تاکید کرده است راه‌حل سیاسی در بحران اوکراین زمانی ممکن خواهد بود که روسیه نیروهای نظامی خود را از مرز اوکراین عقب کشد و از هرگونه اقدام دیگری که تمامیت ارضی و استقلال اوکراین را نقض کند، خودداری کند.
نگاه محتاطانه به عقب‌نشینی روسیه از مرز
جی کارنی٬ سخنگوی کاخ سفید٬ روز دوشنبه همچنین به گزارش‌هایی مبنی بر عقب‌نشینی محتمل نیروهای روسیه از مرز اوکراین اشاره کرد. او همزمان گفت که هنوز چیزی مشاهده نشده است.
آسوشیتدپرس نیز گزارش می‌دهد که روسیه روز دوشنبه، طی مانوری یک گردان از نیروهای خود را از مرز اوکراین عقب کشید. این مانور از سوی دولت اوکراین گیج‌کننده خوانده شد. این عقب‌نشینی روز دوشنبه در تماسی تلفنی توسط ولادیمیر پوتین٬ رئیس‌جمهور روسیه به اطلاع آنگلا مرکل٬ صدراعظم آلمان رسید.
مقام‌های غربی تعداد نظامیان روسی در مرز شرقی اوکراین را حدود ۴۰ هزار نفر برآورد می‌کنند. این در حالی‌ست که به گزارش خبرگزاری‌های روسیه روز دوشنبه، یک گردان ۵۰۰ نفری روسیه که به منطقه روستوف در مرز اوکراین اعزام شده بود به پایگاه همیشگی خود در منطقه مرکزی سامارا در روسیه بازگشت.
جاک هگل٬ وزیر دفاع آمریکا٬ در این باره اعلام کرد که هنوز “ده‌ها هزار” تن از نیروهای روسیه در مرز اوکراین مستقر هستند.
دیدار مدودف از کریمه و بحث تامین انرژی مورد نیاز
دمتری مدودف٬ نخست‌وزیر روسیه روز دوشنبه برای بررسی چگونگی ارتقای وضعیت زیرساخت‌های کریمه مثل لوله‌های آب و وضع تحصیل به این شبه جزیره سفر کرد. مدودف بر این موضوع که کریمه نیازمند ذخیره انرژی با ثباتی‌ست تاکید کرد.
کریمه در حال حاضر ۸۰ درصد برق و آب خود را از اوکراین تامین می‌کند.
قطع برق در هفته گذشته موجب ترس ساکنان کریمه و تقویت این پیش‌بینی شده است که دولت اوکراین قصد دارد از انرژی به عنوان سلاح برای چانه‌زنی بر سر مالکیت کریمه استفاده کند.
مدودف در این سفر وعده داد که روسیه منطقه اقتصادی خاصی برای کریمه ایجاد می‌کند که شامل تجارت با مالیات کم‌تر و قوانین سهل‌گیرانه‌ی مشابه خواهد شد.
روسیه همچنین می‌گوید می‌خواهد کریمه را به یکی از مقاصد توریستی منطقه تبدیل کند. روسیه برای حفظ کنترل خود بر مناطق شرقی و جنوبی اوکراین همچنین پیشنهاد فدرالی شدن اداره اوکراین را مطرح کرده است٬ موضوعی که از سوی اوکراین به شدت و فورا رد شد.
این پیشنهاد نخستین بار شنبه (۹ فروردین) از سوی سرگئی لاوروف در یک مصاحبه تلویزیونی مطرح شد. وی از مقامات اوکراین خواست تا با اصلاح قانون اساسی، این کشور را به یک جمهوری فدرال تبدیل کنند. به اعتقاد سران روسیه، تنها از این طریق می‌توان حقوق اقلیت روس‌زبان اوکراین را تضمین کرد.