اعتماد / مولود حاجی‌زاده
شاید هیچگاه دولت تصور نمی‌كرد كه یك سبد كوچك كالایی به جنجالی بزرگ در نخستین ماه‌های فعالیتش تبدیل شود، جنجالی كه دامنه آن نه تنها ابعاد اجتماعی به خود گرفته بلكه به صورت ملموسی با مسائل سیاسی نیز گره خورده است. وجود ابهامات مختلف در نحوه عرضه این سبد كالایی، مشمولان و جامعه هدف و مواردی از این قبیل، دست به دست هم داد تا روز یكشنبه همزمان با آغاز توزیع نخستین سبد كالایی در فروشگاه‌های طرف عرضه، صحنه‌های نازیبایی به تصویر كشیده شود، صحنه‌هایی كه بازخوردی منفی در جامعه و البته در برخی رسانه‌های خارجی به همراه داشت.
اما این صحنه‌ها تنها به نخستین روز محدود نماند و روز گذشته نیز بار دیگر صف‌های طویل در برابر فروشگاه‌های عرضه كننده این سبد شكل گرفت. طی دو روز قبل در حالی مردم در این صف‌ها ایستاده و انتظار دریافت سبد كالایی خود را می‌كشیدند كه همزمان، مجلس به بهانه چالش‌های موجود در توزیع سبد كالایی، به صحنه تاخت و تاز اصولگرایان علیه دولت تبدیل شد.
در این میان دولت كه این روزها در اجرای این تصمیم نه تنها از جانب اذهان عمومی بلكه از سوی مجلس نیز تحت فشار قرار گرفته، روز گذشته برای رفع نگرانی مردم و جلوگیری از ایجاد صفوف طولانی برای دریافت سبد كالایی، اطلاعیه‌های مختلفی منتشر كرد. براین اساس دولت اعلام كرد كه طرح توزیع این سبد تا پایان سال تمدید شده و مشمولان دریافت سبد كالا می‌توانند با آرامش بیشتر به مراكز توزیع سبد كالا مراجعه كنند.
از سوی دیگر به دنبال ابهامات موجود درخصوص جامعه هدف دریافت كننده این سبد كالایی و انتقاد گسترده گروه‌های مختلف اجتماعی از قرار نگرفتن در دایره مشمولان، دولت اعلام كرد كه بخش وسیعی از افراد و گروه‌های دیگر نیز در مرحله دوم این سبد كالایی را دریافت خواهند كرد.
روز گذشته برای دومین بار صف‌های طولانی مردمی در برابر برخی فروشگاه‌ها برای دریافت سبد كالایی شكل گرفت، صف‌هایی كه صحنه‌های نازیبایی را در روزهای سرد زمستانی به تصویر كشید. البته معمولا این ازدحام در ساعات ابتدایی روز شكل گرفته و در ساعات پایانی روز، ازدحام جمعیت در جلوی این فروشگاه‌ها مقداری كاهش می‌یابد. اما فارغ از شكل‌گیری صفوف طولانی جلوی این فروشگاه‌ها، مساله دیگری كه در جریان این ازدحام‌ها قابل رویت است، اقدام برخی افراد برای فروش سبد كالایی خود در كنار خیابان است.
طبق مشاهدات روز گذشته، جلوی برخی از فروشگاه‌های عرضه كننده سبد كالایی، گروهی از افراد كه مشمول دریافت این سبد شده، در میان همان ازدحام جمعیت و در پیاده روها، بساط كوچكی راه انداخته و اقدام به فروش محتویات سبد كالایی خود با قیمتی پایین‌تر از بازار آزاد آن كرده‌اند.
جان باختن در صف سبد كالا
اما حواشی مربوط به توزیع سبد كالایی و صف‌های طولانی مردمی به همین موارد محدود نشد و تا آنجا پیش رفت كه جان یك نفر را گرفت. براین اساس طبق گزارش ایرنا، حشمت‌الله كبودی، معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان كرمانشاه اظهار كرد: روز یكشنبه (نخستین روز توزیع سبد كالا) پیرمردی حدودا ۸۰ ساله در فروشگاه رفاه دچار ایست قلبی شده و در این مورد هم گواهی تاییدیه پزشكی قانونی كرمانشاه موجود است.
اما همزمان با انتشار این خبر، اخبار ضد و نقیضی از مرگ فردی در صف دریافت سبد كالا در منطقه تهرانسر تهران نیز منتشر شده كه تاكنون این خبر از سوی مقامات رسمی تایید نشده است.
همزمان با انتشار این اخبار و انعكاس تصاویر مربوط به صفوف مردمی در مقابل فروشگاه‌های عرضه سبد كالایی، دولت از سوی افراد مختلف با گرایش‌های سیاسی متفاوت مورد هجوم قرار گرفت. كما اینكه روز گذشته صحن علنی مجلس به محلی برای تاخت و تاز شدید گروهی از نمایندگان به دولت تبدیل شد. این‌گونه بود كه بعد از ارائه نامه انتقادی جمعی از نمایندگان به رییس‌جمهور، ارائه طرح تفحص از سبد كالایی و تلاش برای استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت در روز یكشنبه، روز گذشته با امضای ۳۰ نفر از نمایندگان موضوع سبد كالا به كمیسیون اصل ۹۰ مجلس كشیده شد تا این كمیسیون به بررسی این پرونده بپردازد.
تمدید زمان توزیع سبد كالا تا پایان سال
تیم اقتصادی دولت كه در جریان موضوع سبد كالایی و حواشی شكل گرفته پیرامون توزیع آن طی دو روز اخیر به‌شدت تحت فشار و مورد انتقاد قرار گرفته بود، دست به كار شد تا شاید با تدابیری فضای جامعه را آرام كند. براین اساس روز گذشته مسوولان دولتی مربوطه یك به یك به تشریح تدابیر جدید پرداخته و اطلاعیه‌های مختلفی در این خصوص منتشر شد.
وزارت صنعت، معدن و تجارت روز دوشنبه اطلاعیه‌یی به این شرح منتشر كرد: جهت رفاه و آسایش سرپرستان خانوار مشمول دریافت سبد كالا، طرح توزیع این سبد تا پایان سال تمدید شده و مشمولان دریافت سبد كالا می‌توانند با آرامش بیشتر به مراكز توزیع سبد كالا مراجعه كنند.
همچنین سرپرستان خانوار مشمول دریافت سبد كالا كه فاقد كارت بانكی هستند لازم است با مراجعه به بانك‌هایی كه یارانه نقدی خود را دریافت می‌كنند و ارائه شماره حساب یارانه نقدی و كارت ملی به دریافت كارت بانكی خود اقدام كنند. سرپرستان خانوار پس از دریافت كارت مذكور و ارائه كارت ملی می‌توانند نسبت به دریافت سبد كالا به مراكز توزیع مراجعه كنند.
سبد كالای ارزانی كه برای دولت گران تمام شد
روز گذشته با اوج گرفتن حواشی مربوط به توزیع سبد كالایی، موجی از اظهارنظرات مختلف از سوی همفكران دولت و البته منتقدان دولت شكل گرفت. در این میان اصولگرایان گوی سبقت را ربوده و با رویكرد تندی دولت را به نقد كشیدند. هرچند كه ماهیت اجرای این سیاست از همان ابتدا به‌شدت مورد انتقاد بدنه كارشناسی جامعه قرار داشت و انتقاداتی از این باب متوجه دولت بود، اما اظهارنظرات اخیر برخی از منتقدان دولت، بیش از هر چیز منعكس كننده رویكردهای سیاسی آنهاست تا انتقادی واقعی به یك تصمیم.
به هر جهت، امروز دولت به واسطه اجرای این تصمیم به‌شدت در معرض فشار قرار دارد، فشاری كه ابعاد اجتماعی آن می‌تواند بهای سنگینی برای دولت نوپای یازدهم به همراه داشته باشد.
سعید لیلاز
شتابزدگی توزیع سبد كالا به تبع وخامت اوضاع اقتصادی
یك كارشناس اقتصادی گفت: دولت در تخصیص سبد كالا دو هدف داشت، یكی جلوگیری از افزایش نرخ مواد غذایی و دیگری تخصیص سبد كالابه افراد كم‌درآمد كه در هدف اول موفق و در هدف دوم با شكست قابل پیش‌بینی مواجه شد.
سعید لیلاز ،كارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با فارس در خصوص نارضایتی وسیع مردم از نحوه تخصیص و توزیع سبد كالا و اینكه چرا دولت در اجرای نخستین طرح همگانی با مشكل مواجه شد، گفت: بخش مهمی از اتفاقات رخ داده در ماجرای توزیع سبد كالا ناشی از شرایط نامساعد اوضاعی است كه آقای دكتر روحانی تحویل گرفته است.
وی افزود: وقتی آقای روحانی دولت را تحویل گرفت، نرخ تورم ۴۵ درصد و نرخ تورم مواد غذایی بیش از ۶۰ درصد بود، در بعضی كالاهایی كه اصلی‌ترین قوت اقشار فقیر و كم درآمد جامعه بود بیش از ۱۰۰ درصد تورم وجود داشت.
این كارشناس اقتصادی اظهار داشت: بنابراین نرخ تورم و فشار واقعی نرخ تورم بر اقشار فرودست جامعه به خصوص در روستاها زیاد شده و این مساله در اقتصاد كشور كم سابقه بوده است.
لیلاز گفت: بنابراین بخش زیادی از عجله و شتابزدگی دولت در توزیع سبد كالا ناشی از وخامت و بحرانی بودن اوضاع اقتصادی مردم بود كه طی آن دولت دو هدف را در نظر داشت.
وی افزود: یكی از اهداف دولت در توزیع سبد كالا پایین آوردن شاخص كلی تورم در حوزه مواد غذایی بود كه البته دولت در رسیدن به هدفش موفق عمل كرده و هدف مذكور محقق شده است، به‌طوری كه رشد قیمت مواد غذایی از آبان‌ماه تاكنون به صفر یا كمتر از یك درصد در ماه كاهش یافته و در كل این اقدام به نفع فقیرترین افراد جامعه است.