اعتماد / فرزانه آیینی
حمیدرضا جلایی‌پور می‌گوید حملات مکرر تندروهای اصولگرا علیه دولت به خاطر پایگاه مردمی آن است و چون به این مهم واقفند مدام به دولت حمله می‌کنند اما پایگاه مردمی دولت روحانی آنقدر قوی است که با این باد‌ها نمی‌لرزد.
«تندروها سرو صدای خودشان را باور می‌کنند»، «رانت‌خواری بدتر از استعمار است»، «آقایان تندرو مسوول مصیبت‌های کشورند»، «دولت باید شفاف‌سازی کند، افشاگری کار افراطی‌های سیاسی بود»، «آنهایی که عامل عقب افتادن کشور در ۸ سال گذشته بودند صدایشان را بلند کرده‌اند»، «فریاد تندروها به خاطر پایگاه مردمی روحانی است»، «اصولگرا‌ها به پیروزی نمی‌رسند مگر با معجزه و اقدامات ویژه » فراز‌های اصلی سخنان جلایی پور از چهره‌های شناخته شده اصلاحات در گفت‌وگو با اعتماد است که در پی می‌آید:
مجلس این روزها مدام به دولتمردان و عملکرد وزرا هجمه وارد می‌کند و جمعی از نمایندگان مدام در پی احضار وزرا هستند، یا طرح سوال می‌کنند، یا تهدید به استیضاح، این درحالی است که عمر دولت روحانی به ۶ ماه هم نمی‌رسد، ارزیابی‌تان از این رویه نمایندگان علیه دولت چیست؟
این اتفاقات بیشتر از سوی تندروها صورت می‌گیرد، البته این تندروها جمعیت‌شان کم است اما چون رسانه دارند صدایشان بلند است.
چرا نمی‌گذارند که عمر دولت به رقم قابل نقدی برسد بعد شروع کنند با هیاهو و جنجال علیه عملکرد وزرا و مدیران اجرایی اعلام موضع کنند؟
اینکه چرا با صدای بلند به دولت هجمه وارد می‌کنند به دو دلیل است یکی اینکه از ضربه‌یی که در انتخابات ۲۴ خرداد ماه گذشته خوردند تازه به خود آمده‌اند و فهمیده‌اند که چه شده است، به قول معروف آن روزها داغ بودند و درد شکست را احساس نمی‌کردند و تازه احساس درد دارند؛ به همین دلیل هم فریاد جبران سر می‌دهند، چون مساله‌یی که اتفاق افتاده این است که منافع منفعتی آنها ضربه خورده است، آنها الان متوجه شده‌اند که شکستی که از رقبای اصلاح‌طلب خود خورده‌اند چه شکست فاحشی بوده است. دلیل دوم هم این است که دولتمردان کابینه حسن روحانی در مقابل آنها خیلی حرف نمی‌زنند و ساکت هستند، آنها به اندازه‌یی که کار می‌کنند حرف نمی‌زنند درست برعکس احمدی‌نژاد و کابینه‌اش.
دولتمران روحانی چه کاری باید بکنند تا شاید این همه هجمه‌های تندروهای مجلس کمرنگ‌تر شود؟
به نظرم کار اخیر حسن روحانی خوب بود که اسحاق جهانگیری، معاون اولش را مامور رسیدگی و مبارزه با رانت‌خواری کرد. با این اقدام او شاید معلوم شود همین آقایان تندرو که صدایشان بلند شده است مسوول اصلی بسیاری از مصیبت‌هایی هستند که امروز کشور را گرفتار کرده است.
به نظرتان صرف دستور روحانی به معاون اولش برای شناسایی و معرفی رانتخواران، تندروها از موضع شان کوتاه می‌آیند واین رویه می‌تواند در کنترل سنگ‌اندازی‌های منتقدان دولت موثر باشد؟
تا حدودی می‌تواند تاثیرگذار باشد، متاسفانه مساله رانت‌خواری و ویژه‌خواری و فساد اداری در ایران سابقه‌یی طولانی دارد. کشور ما از دوران مشروطیت تا به امروز با معضل فساد ساختاری روبه‌رو بوده است، باور کنید که این معضل از استعمار هم مهم‌تر و ناخوشایند‌تر است چون استعمار هم از دریچه فساد ساختاری وارد شده است. با این امر می‌شود مبارزه کرد و یکی از روش‌های آن هم شفاف‌سازی است، دولت می‌تواند شفاف‌سازی را در زمینه وام‌ها و موافقت‌های اصولی و پروژه‌های بزرگ شروع کند و در سایت‌های دستگاه‌های مربوطه به نمایش بگذارند و در ادامه مسوولان آن را به مردم معرفی کند.
فرض معرفی رانتخواران از سوی دولت به مردم و این افشاگری دولت روحانی فکر نمی‌کنید این موضوع به مقابله به مثل تندروها بینجامد؟
منظورم افشاگری کردن و رسوایی عده‌یی نیست، منظور من شفاف‌سازی مثبت است. درست همین اقدامی که روحانی خواستار آن است، بانک‌ها و بنگاه‌های اقتصادی باید اعلام کنند که به چه افرادی و برای چه کارهایی وام داده‌اند و آن پروژه‌ها درچه مرحله‌یی است.
فکر می‌کنید این کار می‌تواند عملی شود قبلا هم شعار معرفی مفاسد اقتصادی داده می‌شد اما صرفا در حد شعار و جلب نظر مردمی بود؟
بحث من شفاف‌سازی است نه افشاگری که کار افراطی‌های سیاسی بود و همش وعده‌اش را می‌دادند، لازم به افشاگری نیست دولت باید این امور را روشن کند و حتی تاریخ آن را به ۸ سال عقب بازگرداند، باید مردم بدانند در ۸ سال گذشته چه کسانی وام‌های کلان دریافت کرده‌اند و چقدر آن را پس داده‌اند، باید روشن شود تکلیف پروژهای بزرگ برعهده چه کسانی است. متاسفانه در کشور ما از ۱۰۰ درصد فعالیت‌های اقتصادی تنها ۳۰ درصد آن مشخص است و بقیه آن پنهان است.
این رویه می‌تواند در ساکت کردن تندروها موثر باشد؟
بله، همین را می‌شود گفت، از جمع حدودا ۳۰ نفره کابینه روحانی تنها دو یا سه وزیر هستند که صحبت می‌کنند و از خودشان دفاع می‌کنند و از معضلات‌شان می‌گویند و از کارهایشان گزارش می‌دهند، شفاف‌سازی یعنی اینکه اموری که برای منافع اقشار گوناگون جامعه انجام می‌شود صورتش در سایت‌های رسمی مشخص باشد مثلا وقتی یک دستگاهی یک میلیارد وام گرفته برای چه پروژه‌یی بوده است و الان پروژه در چه مرحله‌یی است و افق آن پروژه چیست؟ آن وقت است که فرق بین دوغ و دوشاب مشخص می‌شود یعنی مشخص شود که چه افرادی از وام برای فرآیند تولید بهره برده‌اند و کدام افراد به‌جای استفاده از وام در فرآیند تولید رفتند ملک خریده‌اند. ببینید این شوخی نیست که کشور به خاطر فعالیت یک عده تندرو به بحران‌های اقتصادی و خارجی کشیده شد و حالا همان تندروها می‌خواهند مانع فعالیت دولت منتخب شوند.
فکر نمی‌کنید برای بهتر شدن رابطه دولت و مجلس هیات‌رییسه مجلس باید بیشتر نقش‌آفرینی کند و مانع فعالیت جمعی برخی تندروها علیه دولت روحانی شود؟
گفت‌وگو که خوب است اما اینها با هم منافاتی ندارند به نظر من دولتمردان باید به مردم شرایط را توضیح دهند و بگویند چه کسانی مانع می‌شوند.
اما سخنگوی دولت رسما اعلام کرد که دولت نمی‌خواهد با طرح برخی مسائل رابطه‌اش را با قوه‌یی که امور دولت از زیر مصوبات آن می‌گذرد تیره کند به همین دلیل به نظر می‌رسد دولتمردان از این می‌ترسند مشکلات‌شان را بازگو کنند و بعد با مشکل بزرگ‌تری مثل استیضاح روبه‌رو شوند؟
ترسیدن ندارد، سکوت آنها باعث می‌شود کسانی که خودشان عامل عقب رفتن کشور در ۸ سال گذشته بودند همان‌ها دوباره صدا در بیاورند و صدایشان را بلند کنند.
برخی می‌گویند تندروها جایگاه مردمی دولت روحانی را نشانه گرفته‌اند و به واسطه نقدها و هجمه‌هایشان می‌خواهند پشتوانه مردمی دولت را ضعیف کنند، شما موافق این فرضیه هستید؟
خیر، این تندروها کم هستند، اما چون رسانه دارند خودشان داد می‌زنند و جو‌سازی می‌کنند، بعد هم خودشان باور می‌کنند، مردم اگر سر و صدای آنها را باور کرده بودند بعد از ۸ سال مدیریت‌شان که در انتخابات اخیر ریاست جمهوری این شکست مفتضحانه را نمی‌خوردند. به عقیده من پایگاه مردمی دولت روحانی آنقدر قوی است که با این باید‌ها نمی‌لرزد، هرچند که از قضا بادی هم به وزش در نمی‌آید. این سر و صدا‌ها سه دلیل دارد؛ یک دلیل فریاد‌های تندروها به خاطر پایگاه مردمی روحانی است و دلیل دیگر هم طرفداری عده‌یی از دولت منتخب است که در انتخابات ۲۴ خرداد رای ندادند. دلیل سوم پیوستن اکثر نخبگان کشور به جمعیت حامیان روحانی است. اینها را تندروها خوب می‌دانند به خاطر همین هم مشغول فریاد زدن هستند.
برای مقابله با این تندروی‌ها چه باید کرد؟
هر کسی که در این کشور سمت می‌گیرد باید بداند که چه در سطح جامعه مدنی و چه در سطح مدیریتی و در دولت اگر برای پیشبرد امور گام بردارد با تندروها مواجه می‌شود، در واقع تندروها نمک کار کردن در کشورند.
اخیرا خبر‌هایی منتشر می‌شود مبنی بر اینکه اصولگرایان برای انتخابات مجلس دهم به دنبال اجماع و همگرایی هستند به نظرتان این‌بار اصولگرایان می‌توانند به اجماع برسند؟
هر گروه رسمی که به دنبال تشکل‌یابی و همگرایی باشد کار ارزشمندی انجام می‌دهد ولی اصولگرا‌ها یک راه نجات بیشتر ندارند و در این سال‌های گذشته هم هیچ‌وقت به دنبال آن نبوده‌اند و آن هم چیزی نیست جز بازگشت احترام آنها به حاکمیت مردمی و رای مردم. اگر آنها این اصل را رعایت کنند آرای ۱۵ درصدی مردم را می‌توانند به دست بیاورند و این آرای قابل توجهی است، چرا که آرای اصلاح‌طلبان در این وادی حدود ۲۰ درصد است. اما متاسفانه چنین اقدامی از سوی آنها صورت نمی‌گیرد، چرا که از سال ۷۶ تا به امروز به آن بی‌توجه بودند و در عوض آن قدرت‌پرست بوده‌اند و به تندروی‌ها امید بسته‌اند و وقتی تندروهایشان به اصلاح‌طلبان حمله می‌کنند برایشان بشکن می‌زنند، اصولگرایان باید به مردم احترام بگذارند و باید در این اصل جلودار شوند تا این افراطی‌گری‌ها جبران شود.
فکر می‌کنید اصولگرایان می‌توانند پیروز انتخابات مجلس دهم باشند؟
اگر بر همین منوال در انتخابات شرکت کنند نه به اجماع می‌رسند ونه به پیروزی مگر آنکه بازهم معجزه شود.