گزارش تحقیقی از فعالیت سرمایهدارانی که دو ساله به ثروت افسانهای رسیدند
منبع: اقتصاد ایرانی
روبروی میزکارش عکس دکترمصدق را گذاشته است. کنار میزهم کتاب هایی در مورد تاریخ سی ساله جمهوری اسلامی قرار دارد. محسن صفایی فراهانی به تایید بخش مهمی از بدنه تکنوکرات کشور یکی از مقتدرترین مدیران کشور به شمار می رود. او طی 4 سال گذشته به دلایل امنیتی از انجام هر فعالیت شغلی محروم شده و به اجبار باید زمانش را با مطالعه تاریخ سپری کند.
صفایی فراهانی می گوید اگر کسی بخواهد ثروت ۳ هزار میلیارد تومانی را بدست آورد باید حداقل.... سال به میزان ماهیانه ۱۰۰ میلیون تومان پسانداز کند. او اقتدار مصدق را بر سیاست بازرگان ارجح میداند و براساس همین صفت جاودانه مصدق به برخورد سخت با مفاسد اقتصادی اعتقاد دارد:« طی سال های گذشته تحریم ها این فرصت را به وجود آورد تا برخی رانت جویی کنند و درخت رانت را به جنگلی بزرگ بدل سازند.»
اولین بار در هفته نامه آسمان و تنها چند ساعت پس از توافقات ژنو به شدت به رانتجویان تاخت و بار دوم و بازهم با وجود معذوریت های بسیار طی گفت و گویی با روزنامه آرمان پرده از مفاسدی برداشت که تنها طی دو سال گذشته در فضای اقتصادی ایران رخ داده است. او تنها مدیر کارآزموده ایران نیست که از ثروت های ناگهانی جوانان کم سال مبهوت شده است.
علی شمس اردکانی سفیر سابق و مدیر اقتصادی اکنون در دفتر کارش در خیابان مطهری هر روز صبح صفحات روزنامه ها را سطر به سطر می خواند. گاهی دستش را روی سرش که سالهاست بی مو شده می سراند و اندکی بعد با تسبیح دانه درشتش بازی می کند.
علی شمس اردکانی از خودروسازی تا روابط خارجی را تجربه کرده است و پدر مرحومش نیز پیش از انقلاب در دسته مردان با نفوذ اصفهان بوده که ثروت و شهرت را باهم داشتهاند. او می گوید:« من ۳۰ سال است که کار می کنم. خوب پس چرا من بنز ندارم؟ پس چرا من اینقدر پول ندارم.»
آخرین بار زمانی عصانیتش به اوج رسید که راننده یک بنز سواری در منطقه سعادت آباد تهران راننده یک بی ام و را با شمشیر در نزاعی خیابانی روانه بهشت زهرا کرده بود.
حتی اسدالله عسگراولادی تاجر باسابقه که مانور بنز سفیدرنگ و راننده جوانش در تهران چشم هر ناظری مشغول می کند هم از ظهور ناگهانی ثروتمندان ناشناس مبهوت است. شرح معماری، تزئینات و زیبایی خانه او در خیابان فرشته تهران مثالی برای تجار خرده پای اتاق ایران است. مهمانی های دیپلماتیک با مقامات چینی و افطاری ماه رمضانش در باشگاه فرمانیه تهران هم به حدیثی متواتر برای اهل اقتصاد ایران بدل شده است. یکی از مشاوران وزیر راه و شهرسازی با کناینه در مورد او می گفت: «ایشان اگر بخواهند بدانند چند ملک در تهران دارند باید از ثبت احوال استعلام بگیرند.»
اما اسدالله عسگراولادی هم در مواجه به ثروتمندان نوظهور انگشت حیرت به دهان میگیرد. اسدالله عسگراولادی در کتاب خاطراتش به نام «فرجام بازار» که به تازگی منتشر شده میگوید: «من نمیدانم این سرمایه داران نورسته از کجا آمدهاند. اینها روی زمین سرمایه ندارند.»
از ابتدای جریان چپ سیاسی تا انتهای خط راست اقتصادی همگی مبهوت ثروت اندوزیهای ناگهانی جوانان کم سن و سالی شدهاند که طی سالهای گذشته ستاره اقبالشان در آسمان اقتصاد ایران طلوع کرده است. رضا ضراب، بابک زنجانی، محمد زنوزی مطلق، مه آفرید امیرخسروی، حسین هدایتی دولابی و علی انصاری معروفترین سرمایهداران نورسته ایرانی به شمار می آیند که طی سه سال گذشته نامشان با حروف اول به صفحات روزنامهها رسیده است.
اما هیچکدام از این گروه به اندازه بابک زنجانی ثروت افسانهای در اختیار نداشتهاند و به آن نمیبالیدند. او در حالی به ثروت افسانهای رسیده که دولت حسن روحانی بحرانیترین دوران فعالیتش را پشت سرمیگذارد.
آخرین عددی که برای بودجه جاری و عملیاتی سال ۹۳ اعلام شده، نزدیک به ۱۹۴ هزار میلیارد تومان است. براساس گفته های وزیر راه وشهرسازی برای پیشرفت پروژه های مسکن مهر به ۵۴ هزار میلیارد تومان نیاز است. بودجه عمرانی که سال گذشته در کشور صرف شد نیز کمتر از ۱۵ هزار میلیارد تومان بود.
بهروز هادیزنوز تحلیلگر برجسته بودجه هم به تازگی اعلام کرده که در سال ۹۳ دولت حداقل با ۴۵ هزار میلیارد تومان کسری بودجه مواجه است. برآوردها نشان می دهد دولت تنها برای پرداخت یارانهها به ۴۲ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد. وزیرامور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانکی مرکزی و در راس قوه مجریه حسن روحانی بارها اعلام کردهاند که جیب دولت خالی است و پرداخت یارانهها به دشواری بسیاری همراه خواهد بود. با این وجود براساس اعلام بابک زنجانی او ۴۲ هزار میلیارد تومان دارایی در اختیار دارد. اموالی که به گفته خودش یا نزدیکانش طی دو سال گذشته جمع آوری شده است.
بابک زنجانی، مهمان تازه زندان اوین با دارایی هایش قدرت رفع بخش مهمی از مشکلات مالی کشور را داشت. میزان بدهی و زیان انباشته خودروسازان ایران با ۶۰۰ صنعت وابسته، ۲ هزار مجموعه قطعهسازی وابسته و ۲ میلیون اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ۱۰۰۰ میلیارد تومان و کل سرمایه ایران خودرو ۱۲ میلیارد دلار اعلام شده است.
بزرگترین خودروساز ایران به اندازه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از بابک زنجانی، دارایی کمتری در اختیار دارد. برآوردهای رسمی نشان میدهد مجموع داراییهای زنجانی از درآمدهای سالیانه ۳۰ استان کشور بیشتر است.
جدول لایحه بودجه سال ۹۳ تایید میکند به غیر از تهران هیچ استانی در کشور به صورت سالیانه درآمدی بیش از مجموع دارایی های بابک زنجانی در اختیار نداشته است.
دولت برای تامین کسری بودجه خود اقدام به انتشار ۱۵ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت هم کرده است. کل هزینه های عمرانی دولت طی هشت ماه سپری شده از سال جاری نیز ۶ هزار میلیارد تومان بوده است. احتمالا بخشی از درآمدهای ارزی و ریالی کشور از گاوصندوق سرمایهدارانی سردرآورده است که محسن صفایی فراهانی آنها را رانتجویان بزرگ مینامد.