بی بی سی: وزیر امور خارجه ایالات متحده به کنگره آمریکا گفته است که تشدید تحریمها علیه ایران، مذاکرات با تهران درباره برنامه هستهای را در خطر ناکامماندن میگذارد.
جان کری به کمیته امور بانکی سنا گفته است که اگر جریمههای اقتصادی بیشتری برای نقض تحریمهای ایران وضع شود، ممکن است ایالات متحده همراهی برخی از طرفین مذاکرات هستهای را از دست بدهد.
روز چهارشنبه ۱۳ نوامبر، ۲۲ آبان، کمیته بانکی سنای آمریکا این جلسه را برگزار کرد تا یک بسته تحریمی جدید را علیه ایران بررسی کند اما به نظر میرسد کنگره ایالات متحده درباره این اقدام، هنوز یکصدا نیست.
آقای کری در روزهای گذشته به بیبیسی گفته بود که ایران و قدرتهای جهانی به دستیابی به یک توافق، “خیلی نزدیک” شده بودند.
روز چهارشنبه وزیر امور خارجه آمریکا پیش از شرکت در جلسه با سناتورها به خبرنگاران گفت: “چیزی که ما از همه میخواهیم انجام دهند، این است که در آرامش، با دقت نگاه کنند که چه میتوانیم به دست بیاوریم و واقعیتها چه هستند”.
آقای کری گفته است وضع تحریمهای بیشتر علیه ایران، “گفتوگو با ایران را که بیش از ۳۰ سال طول کشیده تا دست دهد، ناکام خواهد گذاشت”.
جان کری پیشتر گفته است اختلافات بین ایران و کشورهای ۱+۵ (آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه، فرانسه و آلمان) درباره برنامه هستهای، هیچکدام آنقدر عمده نیستند که جلوی توافق را بگیرند.
خطر جنگ
کاخ سفید روز گذشته هم به کنگره آمریکا هشدار داده بود که در صورت بیاثر شدن تلاشهای دیپلماتیک برای حل مناقشه اتمی با ایران، تنها چند گزینه معدود از جمله کاربرد نیروی نظامی پیش روی باراک اوباما باقی خواهد ماند.
جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید، سه شنبه گفت مردم آمریکا ترجیح میدهند مناقشه اتمی با ایران به صورت مسالمتآمیز و به گونهای که مانع از دستیابی این کشور به سلاح هستهای شود، به پایان برسد.
جان کری هم قبلا با تصویب تحریمهای تازه علیه ایران مخالفت کرده و آن را در شرایط کنونی یک اشتباه دانسته بود.
اما هنوز روشن نیست که جان کری موفق شده باشد که از اقدام کمیته بانکی سنا در تدوین طرح تحریم ایران جلوگیری کند.
پس از پایان دیدار با جان کری، سناتور دموکرات ران جانسون، رییس کمیته بانکی سنا ، به خبرنگاران گفت که هنوز در مورد آغاز روند تشدید تحریمها تصمیمی نگرفته است.
شماری از سناتورهای جمهوریخواه عضو کمیته بانکی سنا از جمله مارک کرک و باب کورکر از توضیحات آقای کری در مورد مذاکرات اخیر ژنو، انتقاد و ابراز نارضایتی کردهاند.
یکی از مشاوران تیم جانسون قبلا گفته بود که نمایندگان پس از شنیدن سخنان آقای کری درباره این طرح تحریمهای تازه تصمیمگیری خواهند کرد.
این کمیته پیشتر بررسی اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران را با وجود مخالفت بعضی از سناتورهای بانفوذ دموکرات و جمهوریخواه و به درخواست دولت آمریکا به عقب انداخته بود.
پایان بینتیجه مذاکرات اخیر در ژنو نیز به تلاشهای این گروه از نمایندگان دامن زده است.
دور دوم مذاکرات اتمی ایران با گروه ۱+۵ پس از سه روز بدون توافق بین طرفین پایان یافت و قرار است مذاکرهکنندگان گفتوگوهای خود را یک هفته دیگر از ۲۰ نوامبر از سر بگیرند.
مخالفان سیاست خارجی دولت آمریکا میگویند با افزایش فشار بر ایران امکان موافقت این کشور با خواستههای هستهای کشورهای غربی افزایش مییابد.
سناتور رابرت منندز، رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنا، سهشنبه با انتشار یک یادداشت در روزنامه یو اس ای تودی نوشت که تصویب تحریمهای تازه، تضمینکننده حسننیت ایران در مذاکرات آینده خواهد بود.
به گفته او ایران نباید به طور همزمان هم در مذاکرات هستهای شرکت کند و هم به گسترش برنامه اتمی خود بپردازد.
گروه کشورهای ۱+۵ امکان سبککردن برخی تحریمها علیه ایران را در ازای همکاری تهران در نظر دارد.
وزیر امور خارجه آمریکا میگوید جهان باید مطمئن شود که ایران در تلاش برای ساختن تسلیحات اتمی نیست.
ایران همواره گفته که برنامه هستهای را برای تولید انرژی و اهداف صلحآمیز دیگر است.
دولت باراک اوباما به ایران پیشنهاد داده است بخشی از داراییهای خارجیاش را در جریان همین مذاکرات اولیه آزاد کند ولی تاکید کرده که محدودیتها عمده، همچنان بر جا میمانند تا زمانی که ایران به طور قطعی نشان دهد در پی تولید سلاح اتمی نیست.
گامهای عجولانه
برخی از اعضای کنگره آمریکا میگویند کاخ سفید در این باره قدری عجولانه گام بر میدارد.
در یک جلسه دیگر در کنگره، شماری از اعضای مجلس نمایندگان گفتند که آمریکا باید موضع سختتری در قبال ایران بگیرد.
اد رویس، از اعضای جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا، در این باره گفته است: “حکومت ایران، برنامه هستهای خود را متوقف نکرده است. پس چرا ما باید تلاشهایمان برای تحریم ایران را متوقف کنیم؛ کاری که دولت به خاطر آن دارد بر کنگره فشار میآورد؟”
پیشتر شورای سردبیری روزنامههای نیویورکتایمز و یو اس تودی از مخالفان توافق دیپلماتیک با ایران انتقاد کرده بودند.
شورای سردبیری نیویورک تایمز در سرمقاله خود با اشاره به مخالفتهای صورتگرفته، این سوال را از بعضی از نمایندگان کنگره، اسرائیل و عربستان سعودی پرسید که چه راهحل جایگزینی را ارائه میکنند.
شورای سردبیری روزنامه یو اس تودی هم نوشت که نباید به تندروها اجازه داد گفتوگوهای هستهای را بیاثر کنند.
***
دویچه وله:
اسراییل: غرب به ایران وعده دهها میلیاردی داده است
به گفته وزیر اطلاعات اسراییل وعدههای غرب به ایران باعث لغو بخشی از تحریمها خواهد شد. او معتقد است که این اقدام تا ۴۰ میلیارد دلار به اقتصاد ایران کمک خواهد کرد. نتانیاهو نیز تهدید خود علیه توافق با ایران را تکرار کرد.
یوال اشتاینیتز، وزیر اطلاعات و امور استراتژیک اسراییل روز چهارشنبه (۱۳ نوامبر/۲۲ آبان) در جمع خبرنگاران خارجی اظهار داشت که وعدههای غرب به ایران ۴۰ درصد از تحریمهای بینالمللی علیه این کشور را خنثی خواهند کرد. او مدعی شد که ارزش بسته پیشنهادی به ایران معادل ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار است.
وزیر اطلاعات اسراییل معتقد است که این بسته نه تنها به اقتصاد ایران کمک هنگفتی خواهد کرد بلکه کاربرد سایر تحریمها علیه این کشور را نیز تضعیف خواهد نمود.
اشتاینیتز که دکترای فلسفه دارد و از معتمدان بنیامین نتانیاهو به شمار میرود، پیشتر به مدت چهار سال وزیر دارایی اسراییل بود. این عضو ۵۵ ساله حزب لیکود پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری اسلامی گفت، احمدینژاد “گرگی در لباس گرگ” بود اما روحانی میتواند نقش “گرگی در لباس میش” را ایفا کند.
او در این راستا به عنوان نمونه به بحث تعلیق غنیسازی اورانیوم توسط ایران در سال ۲۰۰۳ و زمان مسئولیت روحانی در مذاکرات با غرب اشاره کرد و گفت، جمهوری اسلامی عملا از فرصت تعلیق موقت برای تقویت ساختارهای برنامه هستهای خود و افزایش سانتریفوژهایش استفاده کرده است.
”توافق بد” باعث جنگ خواهد شد
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روزچهارشنبه (۱۳ نوامبر/۲۲ آبان) در پارلمان کشورش بار دیگر تاکید کرد که اگر گروه ۵+۱ به یک “توافق بد” با ایران تن دهد، اسراییل به آن پایبند نخواهد بود و به تنهایی برای برخورد با ایران تصمیم خواهد گرفت.
نتانیاهو تهدید کرد، “توافق بد” با ایران می تواند به جنگ تازهای بیانجامد.
نخست وزیر اسراییل در روز۳۰ اکتبر (۸ آبان) نیز تهدید کرده بود که در صورت شکست مذاکرات اتمی، اسراییل به ایران حمله خواهد کرد. اسراییل معتقد است که جمهوری اسلامی ایران به زودی قادر به ساخت جنگ افزار اتمی خواهد بود.
در ماه سپتامبر یوال اشتاینیتز، وزیر اطلاعات این کشور هشدار داده بود که «ایران تا ۶ ماه دیگر به بمب اتمی دست خواهد یافت».
انتقاد آمانو از ایران
یوکیا آمانو، دبیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که روز یکشنبه (۱۰ نوامبر/ ۱۹ آبان) به ایران سفر کرده بود، در مصاحبه با خبرگزاری رویترز اظهار داشت که هیچ تغییری در سیاست اتمی جمهوری اسلامی ایران به وجود نیامده است. به گفته آمانو، این کشور پس از روی کار آمدن حسن روحانی حتی فعالیتهای اتمی خود را گسترش داده است.
به نظر میرسد که موارد یادشده در مصاحبهی آمانو با خبرگزاری رویترز در گزارش سهماههی “آژانس بینالمللی انرژی اتمی” بازتاب یابد. طبق خبر منتشرشده، این گزارش قرار است ظرف یکی دو روز آینده منتشر شود.
دو روز پیش از مصاحبه آمانو با خبرگزاری رویترز، آژانس بینالمللی انرژی اتمی با ایران توافق نامهای امضا کرد که حاوی نقشه راهی برای شفاف ساختن برنامه هستهای ایران است.
مدیر کل آژانس در جمع خبرنگاران گفته بود که این نقشه راه طی سه ماه قابل اجراست و گزارش همکاری ایران با آژانس پس از سه ماه به شورای حکام آژانس ارائه خواهد شد.