جان کری: آمریکا مسئول سیاست خارجی کشورهای دیگر نیست
بی بی سی: اظهارات مقامات آمریکایی احتمال اقدام نظامی یکجانبه آن کشور علیه کاربرد اسلحه شیمیایی در سوریه را تقویت کرده است.
در پی رای منفی پارلمان بریتانیا به پیشنهاد دولت برای فراهم کردن زمینه مشارکت این کشور در عملیات نظامی علیه سوریه، جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده، گفته است “ما نمی توانیم مسئول سیاست خارجی دیگران باشیم.”
اظهارات آقای کری در جلسهای با اعضای ارشد مجلس نمایندگان کنگره آمریکا ابراز شد که به منظور تشریح دلایل دولت برای اقدام نظامی علیه سوریه برگزار شده بود.
انتظار میرفت که بریتانیا، به عنوان یکی از نزدیکترین متحدان آمریکا در صحنه بینالمللی، در عملیات نظامی در واکنش به کاربرد تسلیحات شیمیایی در سوریه شرکت کند اما مجلس عوام، پیشنهاد دیوید کامرون، نخست وزیر، در این مورد را رد کرد.
چهارشنبه هفته گذشته گزارشهایی از حمله شیمیایی به یکی از مناطق حومه شرقی دمشق، پایتخت سوریه، انتشار یافت و مخالفان حکومت سوریه گفتند که نیروهای دولتی ظاهرا به منظور پاکسازی این منطقه از مخالفان، در خلال آتشباری سنگین زمینی و هوایی، از اسلحه شیمیایی استفاده کردهاند.
براساس این گزارشها، در این حمله چند صد نفر از جمله شمار قابل توجهی کودک، جان خود را از دست دادند و چند هزار تن دیگر هم آسیب دیدند. مخالفان حکومت سوریه، نیروهای دولتی را مسئول این اقدام دانستند اما مقامات و رسانههای دولتی، نخست وقوع حمله شیمیایی را تکذیب کردند و سپس این اقدام را به مخالفان مسلح خود نسبت دادند.
در واکنش به کاربرد اسلحه شیمیایی، رهبران برخی کشورهای اروپایی، به خصوص فرانسه و بریتانیا، با تاکید بر اینکه دولت سوریه مسئول این حمله است، خواستار اقدام تنبیهی شامل حملات محدود نظامی علیه هدفهای مشخص در آن کشور شدند و مقامات آمریکایی نیز به بررسی چنین اقدامی پرداختند.
در عین حال، در ایالات متحده هم مخالفتهایی با اقدام نظامی علیه سوریه ابراز شده و به همین دلیل، وزیر امور خارجه همراه با چاک هیگل، وزیر دفاع، و سوزان رایس، مشاور امنیت ملی باراک اوباما، رئیس جمهوری، در جلسهای با حضور برخی اعضای کنگره، آنچه را که شواهد حاکی از مسئولیت حکومت سوریه در حمله شیمیایی هفته گذشته خواندند مطرح کردند.
آمریکا + فرانسه؟
ظاهرا بخش مهمی از این شواهد شامل شنود مکالمات مقامات ارشد امنیتی و اطلاعاتی سوریه بوده اما به گفته یکی از نمایندگان شرکت کننده در این جلسه، این مکالمات به شکلی انکارناپذیر مسئولیت دولت سوریه در انجام حمله شیمیایی را اثبات نمی کند. وی افزوده است که رئیس جمهوری همچنان به بررسی گزینههای مختلف بروز واکنش علیه سوریه ادامه میدهد و کنگره را در جریان خواهد گذاشت.
در گزارشی در همین زمینه، وزیر دفاع آمریکا گفته است که دولت او به منظور “تکمیل شواهد” به مشورت با متحدان آمریکا ادامه میدهد و افزوده است که هدف از جلسه اخیر با رهبران کنگره “قانع کردن کسی نبوده است.”
در پاسخ به این سئوال که بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، برای جلوگیری از حمله آمریکا چه اقدامی میتواند انجام دهد، آقای هیگل گفت: “تغییری در موضع رژیم اسد در هیچ موردی گزارش نشده است.”
به گفته برخی ناظران، اگر قرار باشد آمریکا به اقدام نظامی علیه سوریه دست بزند، آقای اوباما فرصت چندانی برای تصمیمگیری در این مورد ندارد. وی اواسط هفته آینده عازم اروپا میشود و قرار است اواخر هفته نیز در اجلاس سران کشورهای گروه ۲۰ در روسیه شرکت کند در حالیکه رئیس جمهوری روسیه از حامیان حکومت سوریه بوده و به شدت با هرگونه اقدامی علیه این حکومت مخالف است.
با رای منفی مجلس عوام بریتانیا به مشارکت این کشور در حمله نظامی علیه سوریه، در صورت تصمیم آمریکا به چنین حملهای، ممکن است این عملیات با مشارکت یا دست کم حمایت فرانسه انجام گیرد. در حمله نظامی به عراق در سال ۲۰۰۳، فرانسه مخالف چنین حملهای بود در حالیکه بریتانیا به طور کامل از آن حمایت و به طور گسترده در این عملیات شرکت کرد.
گزارشهای رسانههای خارجی حاکی از آن است که احتمال حمله نظامی آمریکا باعث نگرانی در سوریه شده و مردم، از بیم بروز کمبودهای بیشتر، به احتکار مواد غذایی، سوخت و شمع مبادرت کرده و برخی دیگر نیز در صدد عبور از مرز و ورود به لبنان برآمدهاند.
قرار است بازرسان سازمان ملل که برای بررسی وقوع حملات شیمیایی به سوریه اعزام شدهاند، تحقیقات خود را در روز جمعه پایان دهند و روز شنبه سوریه را ترک کنند. ماموریت آنان شامل بررسی حملات شیمیایی بوده و معلوم نیست که آیا در مورد عامل این حملات نیز تحقیقاتی شده است یا نه.
***
رای منفی پارلمان بریتانیا به اقدام نظامی علیه سوریه
دویچه وله: پارلمان بریتانیا به طرح مداخله نظامی در سوریه در واکنش به کاربرد سلاح شیمیایی در این کشور رأی نداد. وزیر دفاع بریتانیا مشارکت نیروهای مسلح در سوریه را منتفی دانست. آمریکا درصدد است تا یکتنه بستر حمله را فراهم کند.
طرح دولت بریتانیا برای اقدام نظامی احتمالی علیه سوریه در واکنش به استفاده رژیم بشار اسد از تسلیحات شیمیایی٬ عصر پنجشنبه (۷ شهریور٬ ۲۹ اوت) با رای منفی مجلس عوام این کشور مواجه شد. پس از ساعتها بحث در پارلمان٬ ۲۸۵ رای مخالف در برابر ۲۷۲ رای موافق برای این طرح٬ اجازه مشارکت بریتانیا در حمله نظامی علیه سوریه را از دولت این کشور سلب کرده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز٬ دیوید کامرون پس از اعلام نتایج رایگیری در مجلس گفت: «کاملا واضح است که پارلمان بریتانیا که منعکسکننده خواستههای مردم بریتانیا است٬ نمیخواهد ارتش این کشور وارد این عملیات شود.» وی
افزود، دولت نیز “اقدامی ناهمسو با خواستههای قانونگذاران انجام نخواهد داد.” فیلیپ هاموند٬ وزیر دفاع بریتانیا هم تاکید کرده است که این کشور نمیتواند در حمله نظامی به سوریه مشارکت کند.
به گفته او، خودداری بریتانیا از مشارکت در این عملیات “ایالات متحده را ناامید خواهد کرد.” اما او تاکید کرد، انتظار ندارد عدم مشارکت بریتانیا در این عملیات٬ اقدام نظامی علیه سوریه را متوقف کند. او به تصریح گفت که تصمیم مجلس عوام بریتانیا٬ بر روابط این کشور با واشنگتن تاثیری منفی خواهد داشت.
بریتانیا از مهمترین همپیمانان نظامی آمریکا است که حالا از همراهی با همپیمان دیرینهاش در عملیات سوریه بازمانده است. گفته میشود این تصمیم نتیجه سایه سنگینی است که جنگ عراق و مشارکت بریتانیا در عملیات براندازی صدام حسین بر عرصه سیاست در این کشور انداخته است.
به گفته تحلیلگران سیاسی، رای منفی مجلس عوام به طرح نخستوزیر بریتانیا٬ رایی تحقیرآمیز بوده که حتی میتواند از احتمال انتخاب مجدد او به سمت نخستوزیری در سال ۲۰۱۵ بکاهد. گفته میشود از سال ۱۷۸۲ به این سو٬ این نخستین باری است که طرح نخستوزیر بریتانیا برای آغاز جنگ علیه یک کشور دیگر با رای منفی مجلس مواجه میشود.
بریتانیا پیشتر اعلام کرده بود که دولت کامرون میتواند به شیوهای کاملا قانونی دست به اقدام نظامی علیه سوریه بزند٬ حتی اگر شورای امنیت سازمان ملل چنین تصمیمی را تایید نکند. هیاهویی که برای جنگ علیه سوریه به راه افتاده٬ در واکنش به حملهای شیمیایی است که هفته گذشته صدها کشته بر جای گذاشت. بررسیها نشان میدهد که به “احتمال بسیار زیاد” دولت سوریه مسئول این حملات شیمیایی است.
احتمال حمله یکجانبه آمریکا به سوریه
مقامات آمریکایی به رویترز گفتهاند که باراک اوباما٬ رئیسجمهور آمریکا احتمالا میخواهد اقدام نظامی علیه سوریه حتی در صورت ناممکن بودن مشارکت همپیمانان ایالات متحده٬ به صورت محدود اجرا شود.
به گزارش رویترز٬ کیتلین هایدن٬ یکی از سخنگویان کاخ سفید گفت: «رئیسجمهور باراک اوباما در روند تصمیمگیری بر اساس منافع ایالات متحده دست به انتخاب خواهد زد.» به گفته او، باراک اوباما معتقد است کشورهایی که در بهرهگیری از تسلیحات شیمیایی از عرف بینالمللی تخطی میکنند٬ باید پاسخگوی اقدامات خود باشند و با پیآمدهای اقدامات خود مواجه شوند.
سخنگوی کاخ سفید تاکید کرد که مذاکرات آمریکا و بریتانیا درباره اقدام نظامی علیه سوریه همچنان ادامه خواهد یافت.
نشست بیحاصل شورای امنیت
عصر پنجشنبه (۲۹ اوت) نشست اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل برای صدور قطعنامهای علیه سوریه هم بدون حصول نتیجهای مشخص پایان یافت. در این قطعنامه تصریح شده بود که کشورهای دارای حق وتو در این شورا میتوانند در واکنش به اقدام دولت سوریه در حمله شیمیایی علیه شهروندان این کشور “از همه نیروهای ضروری” بهره بگیرند. حمایت همهجانبه روسیه و چین٬ دو عضو دائم و دارای حق وتوی شورای امنیت٬ مانع از اتفاق نظر این پنج کشور شد. چین و روسیه از همپیمانان اصلی رژیم بشار اسد در عرصه بینالمللیاند.
مقامات آمریکایی در گفتوگو با خبرگزاری رویترز اعلام کردهاند، “هیچ تردیدی ندارند” که سلاحهای شیمیایی در سوریه توسط نیروهای وابسته به رژیم بشار اسد علیه مخالفان به کار گرفته شده است. آنها میگویند، برای حمله نظامی به سوریه همراهی و حمایت بسیاری از رهبران جهان٬ از جمله کشورهای عضو اتحادیه عرب را جلب کردهاند.
بسیاری از ناظران سیاسی هشدار میدهند که اقدام نظامی ایالات متحده علیه سوریه بدون کسب مجوز از سوی شورای امنیت سازمان ملل ممکن است بحران جاری در این کشور را وخیمتر کند و امکان یافتن راه برونرفت را از همیشه مشکلتر سازد.
فعلا همه چیز به گزارش بازرسان سازمان ملل بستگی دارد که روز شنبه سوریه را ترک خواهند کرد. این بازرسان گزارش خود را به دبیرکل سازمان ملل ارائه خواهند کرد. آلمان و فرانسه از سازمان ملل خواستهاند که این گزارش را به شورای امنیت ارائه کند تا در روند تصمیمسازی “این شورا بتواند به مسئولیتاش در قبال این جرم محرز عمل کند.”