دویچه وله: وزیر اقتصاد آلمان در سفر اخیر سه‌روزه‌اش به ترکیه خواستار همکاری‌های وسیع اقتصادی میان آلمان و ترکیه شد. او گفت دولت ترکیه راهبردی کار می‌کند، با اعتماد به نفس به جلو می‌رود و برنامه‌ریزی‌هایش مشخص است.
فیلیپ روسلر، وزیر اقتصاد آلمان، در سفر اخیر سه‌روزه‌اش به ترکیه با تعجب از پیشرفت‌های سریع اقتصادی در این کشور گفت: «به هر کشوری می‌روم متوجه می‌شوم ترک‌ها قبلا آنجا بوده‌اند.»
گرچه این جمله وزیر اقتصاد آلمان بسیار کوتاه است و اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد، اما واقعیتی را در خود نهفته دارد و آن این که اقتصاد ترکیه با اعتماد به نفس و خلاقانه در حال رشد است.
شرکت‌های ترکیه در کشورهای مختلف جهان سرمایه‌گذاری می‌کنند و روابط خود را به شدت توسعه می‌دهند. مهم نیست در عراق باشد یا در کشورهای آفریقایی. اقتصاد ترکیه بسیار پرتحرک شده است.
وزیر اقتصاد آلمان در سفر خود به ترکیه همچنین بارها گفت: «ما به قدرت اقتصادی ترکیه احترام می‌گذاریم.» او در ادامه دلیل‌های خود را برای ادای این احترام چنین برشمرد: دولت ترکیه راهبردی کار می‌کند، با اعتماد به نفس به جلو می‌رود و برنامه‌ریزی‌هایش مشخص است.
اعتماد به نفس در اقتصاد ترکیه را به خوبی می توان احساس کرد. در سفرهای گذشته هیئت‌های اقتصادی آلمان به ترکیه همواره این سوال از طرف مسئولان اقتصادی ترکیه مطرح می‌شد که که چه زمانی این کشور به عضویت اتحادیه اروپا درخواهد آمد.
اکنون طی چند سال این مسئولان به دلیل پیشرفت‌های اقتصادی پرجهش خود بدون مطرح کردن عضویت در اتحادیه اروپا با قدرت به مناسبات اقتصادی خود با دیگر کشورها ادامه می‌دهند.
مشکل تامین انرژی در ترکیه
اما اقتصاد ترکیه با یک مشکل بزرگ روبروست و آن احتیاج شدید این کشور به منابع انرژی است. ترکیه به شدت به نفت ایران و گاز روسیه وابسته شده است.
ترکیه در نظر دارد در کوتاه‌مدت روش بهره‌برداری از منابع گاز و زغال‌سنگ خود را مدرنیزه کند و بهره برداری از منابع جدید را آغاز کند. این کشور اما در طرح‌های متوسط و طولانی‌مدت خود می‌خواهد تا ۳۰ درصد از منابع انرژی خود را از راه انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند.
این کشور تاکنون به منابع انرژی آبی می‌پرداخت، اما اکنون در نظر دارد استفاده از انرژی بادی را بخصوص در مناطق دریای مدیترانه افزایش دهد.
بی‌سبب نیست که هیئت اقتصادی آلمان که همراه با فیلیپ روسلر، وزیر اقتصاد آلمان، به ترکیه رفته‌اند انتظار بستن قراردادهای پرسودی را دارند. آندرآس یونگ، رئیس هیئت مدیره آژانس شرکت‌های انرژی آلمان، در این باره می‌گوید: «ترکیه در بخش انرژی از جذاب‌ترین کشورهای اروپایی است، زیرا هیچ کشور اروپایی رشد اقتصادی واقعی‌اش به حد ترکیه نیست.»
ساخت سه راکتور اتمی تا سال ۲۰۲۵
ترکیه همچنین در نظر دارد تا سال ۲۰۲۵ سه راکتور اتمی برای تامین انرژی در این کشور بسازد و در این رابطه با آلمان همکاری نمی‌کند.
قرار است روسیه اولین راکتور اتمی را در ترکیه با ظرفیت ۴۸۰۰ مگاوات در سواحل مدیترانه بسازد. دومین راکتور اتمی را قرار است کره جنوبی در سواحل دریای سیاه بنا کند و قرارداد ساخت سومین راکتور اتمی نیز در حال حاضر با چین درجریان است.
زندگی بهتر در ترکیه در انتظار آلمانی‌های ترک‌تبار
دویچه وله: بسیاری از آلمانی‌های ترک‌تبار به زادگاه مادران و پدران خود، به ترکیه باز می‌گردند و در آنجا زندگی جدیدی را آغاز می‌کنند. در سال ۲۰۱۱، حدود ۳۳ هزار تن از آلمانی‌های ترک‌تبار به ترکیه مهاجرت کرده‌اند.
بر پایه‌ی آمار رسمی در سال ۲۰۱۱ حدود ۳۱ هزار تن از شهروندان ترکیه به آلمان مهاجرت و ۳۳ هزار تن از نسل دوم مهاجران ترک به ترکیه بازگشته‌‌اند. روند مهاجرت آلمانی‌های ترک‌تبار تحصیل‌کرده از آلمان، از سال ۲۰۰۶ آغاز شده است.
چشم‌اندازهای روشن در ترکیه
یکی از دلایل اصلی بازگشت ترک‌تبارانی که در آلمان بزرگ شده و تحصیل کرده‌اند، امکانات شغلی بیشتر و بهتری است که در حال حاضر ترکیه در اختیار آنان قرار می‌دهد. وزیر صنعت ترکیه، نیهت ارگون در سفر اخیری که به برلین داشت، با اشاره به شرایط مناسب اقتصادی این کشور گفت: «آلمان باید نیروی کارشناس به ترکیه بفرستد.» او همچنین از آلمانی‌های غیرترک‌تبار هم دعوت کرد برای کار و سرمایه‌گذاری به ترکیه مهاجرت کنند.
ترکیه، بنا بر طرح‌های رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر این کشور، قرار است تا سال ۲۰۲۳ به یکی از قدرت‌های اقتصادی جهان بدل شود. رشد اقتصادی ترکیه در سال ۲۰۱۱، به ۵/ ۸ درصد رسید. این رشد به‌ویژه در بخش‌های ساختمان و انرژی چشم‌گیر بود. سینان الگن، مدیر “مرکز بررسی‌های روابط خارجی و اقتصادی ترکیه” در استانبول، ولی معتقد است که این رشد در سال ۲۰۱۳ کاهش خواهد یافت. به‌گفته‌ی او دلیل این امر، وضعیت وخیم اقتصادی اروپاست. او می‌گوید: «۴۰ درصد صادرات ترکیه به کشورهای اتحادیه‌ی اروپا سرازیر می‌شود و ۸۵ درصد سرمایه‌گذاری‌های خصوصی در ترکیه از کشورهای اتحادیه‌ی اروپاست.»
دلیک کزر، یکی دیگر از آلمانی‌های ترک‌تباری است که به ترکیه بازگشته است: «در آلمان دورنمای شغلی روشنی نداشتم.»
جذب نیروی کار از آلمان به ترکیه
برخی از کارشناسان بااین حال معتقدند که ترکیه در سال‌های آتی از چنان رشد اقتصادی‌یی برخوردار خواهد بود که برای تامین آن، نیاز به جذب نیروی کار و سرمایه‌ی آلمانی‌های ترک‌تبار داشته باشد. این گروه از کارشناسان، از این‌رو پیشنهاد می‌کنند که آلمان و ترکیه در این زمینه قرارداد “تامین نیروی کار” امضا کنند. نیهت ارگون ولی با این راهکار موافق نیست.
سینان الگن می‌گوید که نیروی کار ترک‌تبار در آلمان، به‌ویژه در سال‌های بحران‌های اقتصادی و مالی در اروپا، نقش مهمی در اقتصاد ترکیه بازی می‌کنند: «ترکیه در این شرایط به دانش و تجربه‌ی تحصیل‌کردگان ترک‌تبار آلمانی نیاز دارد. این افراد، می‌توانند در ترکیه سرمایه‌گذاری کنند و به امر ایجاد اشتغال و مبارزه با بیکاری در این کشور یاری رسانند.» به گفته‌ی این کارشناس، ترکیه به دلیل برخورداری از امکانات ویژه، می‌تواند تسهیلات بیشتری برای این سرمایه‌گذاران فراهم آورد.
تجربه‌های عینی
تولگا زندیکچی، یکی از آلمانی‌های ترک‌تباری است که ۵ سال پیش، از مونیخ به ترکیه بازگشته و کارخانه‌‌ی ساخت صفحات یخی برای اسکی روی یخ تاسیس کرده است. او می‌گوید که در سه ماهه‌ی نخست آغاز کار کارخانه، بیش از ۴۰۰ سفارش از کشورهای مختلف داشته است: «این موفقیت در آلمان قطعا برایم ممکن نبود.»
دلیک کزر، یکی دیگر از آلمانی‌های ترک‌تباری است که با تجربه‌ی تحصیل و ده سال کار در رشته‌ی مدیریت اقتصادی در آلمان، حدود ۱۸ ماه پیش به ترکیه بازگشته است. او که به سه زبان مسلط است، با تاسیس یک شرکت خدماتی در استانبول، به کارهای ادار‌ی شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران اروپایی و آمریکایی در این کشور می‌پردازد و از این که به زادگاه مادر و پدربزرگش بازگشته است، پشیمان نیست. او می‌گوید: «در آلمان دورنمای شغلی روشنی نداشتم.»
تقویت بخش صنعتی
برخی از کارشناسان معتقدند که رونق اقتصادی کنونی ترکیه چندان پایدار نیست. به نظر مصطفی سونمز که اقتصاددان است، سرمایه‌گذاران خارجی هر چند با سرمایه‌گذاری در رشته‌ها‌ی راه و ساختمان، به بهترشدن وضعیت اقتصادی ترکیه یاری رسانده‌اند، ولی این شکوفایی اقتصادی ادامه نخواهد یافت. به باور او، دولت باید فعالیت‌های این بخش را محدود و به سرمایه‌گذاری در بخش‌های صنعتی بپردازد که در سال‌های گذشته مورد توجه واقع نشده است.
سونمز می‌گوید: «ما یک کشور واردکننده هستیم. ولی برای این که رشد اقتصادی تضمین‌شده‌ای در ترکیه داشته باشیم، باید به کشوری صادرکننده تبدیل شویم.» به نظر این کارشناس، انجام این کار، حتی مهم‌تر از جذب نیروهای تحصیل‌کرده‌ی آلمانی به ترکیه است.