ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Sat, 02.02.2013, 17:56
دکتر محمود عنایت در سن هشتاد سالگی درگذشت

(۱۳۱۱-۱۳۹۱)

دوستی دیرین و نویسنده‌ای نستوه و راستین از میان ما رفت. دوران تحصیل و رشد فکری دکترمحمود عنایت در دهه بعد از سقوط رضا شاه و گسترش افکار چپ و سپس نهضت ملی گرایی و ملی کردن صنایع نفت به رهبری دکتر محمد مصدق سپری شد. تبلیغات وسیع جهانی علیه امپریالییسم آمریکا توسط اتحاد جماهیر شوروی، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و تنفر از آمریکا و کمونیسم، به تبلیغات برای رهایی از این دو نیرو، به متحد کردن مردم در لوای اسلام – که وجه مشترک باور اکثریت جامعه – بود، به دلایل متعدد به انقلاب اسلامی و حکومت ملایان انجامید. عنایت اما به دلیل فضای خانوادگی، به ملی گرایی گرایش داشت، و از نوزده سالگی به سلک نویسندگان ملی گرا پیوست. او همراه با نویسندگان پر سابقه و سرشناسی مانند خلیل ملکی، علی اصغرحاج سید جوادی، دکتر خنجی، جلال آل احمد، مهندس حسین ملک و دیگران، نخست در روزنامه شاهد و سپس بعد از جداشدن مظفر بقایی از جبهه ملی و دکتر مصدق در روزنامه نیروی سوم یعنی “کند و کاو” مطبوعات چپ را می‌نوشت و روزنامه‌های چپ را نقد و بررسی می‌کرد.

روزنامه نیروی سوم با پیروزی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تعطیل گردید. از آن پس دکتر عنایت با مجله‌های “کاویان” و “روشنفکر” همکاری می‌کرد و برای مجله “فردوسی” که دکتر امیرهوشنگ عسکری سر دبیر آن بود نیز مقاله می‌نوشت. در سال ۱۳۳۶، عسکری از “فردوسی” رفت و مجله “خوشه” را منتشر کرد و عنایت به سردبیری “فردوسی” که مدیر آن نعمت جهانبانویی بود، درآمد. عنایت با نوشته‌های خود و جلب نویسندگان برجسته دیگر در “فردوسی” سطح و فروش این مجله را افزایش داد.

مدت فعالیت دکتر محمود عنایت در فردوسی بیش از سه سال دوام نیافت. عنایت در سال ۱۳۳۹ به استخدام سازمان برنامه در آمد و سر دبیر و مسوول مجله آن سازمان به نام “ایران آباد” شد که نویسندگان نامداری چون دکتر محسن هشترودی، دکتر محمد معین، علی کسمایی، سیاووش کسرایی، محمد زهری، خان ملک ساسانی، انجوی شیرازی و ... در آن مقاله می‌نوشتند.

عنایت سرانجام، مجله نگین را به سر دبیری خود در سال ۱۳۴۴ برپا نمود. در این مجله که تا سال ۱۳۵۹ بدون وقفه ۱۷۷ شماره ادامه یافت، دکتر عنایت هنر بی‌نظیر نگارش و نگرش خود را نشان داد. او با بهره وری از اطلاعات تاریخی و داستانی و طنز و نکته شناسی، حقایقی از رویدادها را به زبانی لطیف که قابل فهم خوانندگان بود به شیوه‌ای می‌نوشت که آمران و عمله دستگاه سانسور مطبوعات نیز نتوانستند جواز توقیف انتشار آن را صادر کنند. این به دلیل پختگی حرفه‌ای، روشن‌بینی و روشن‌اندیشی دکتر عنایت بود که می‌توانست در تاریکی استبداد کار مطبوعاتی خود را تداوم ببخشد.

دکتر عنایت البته نتوانست از پس استبداد دینی برآید و مجله او دو سال پس از انقلاب توقیف و بسته شد و او هم چاره‌ای جز مهاجرت نداشت. عنایت در غربت روزگار سختی داشت. ولی از هر فرصتی برای راه اندازی نگین استفاده می‌کرد و سرانجام در سال ۱۹۷۷ مجله “نگین” را دوباره آغاز کرد و تا سال ۲۰۰۷ بیست و پنج شماره دیگر انتشار داد. مقاله‌های پراکنده شماره ۲۶ را که او خود کار آن را آغاز کرده بود، فرزندان و بازماندگانش منتشر خواهند کرد. یادش گرامی و ماندگارباد.

دریغا که بیش از یکصد سال بعد از پیروزی مشروطه بایستی هنوز در حسرت عملی شدن آرمان‌های آن انقلاب و در دریغا گویی مبارزان و نویسندگان و فعالان نستوه آزادیخواه کشورمان باشیم.

ژانت آفاری، الهه امانی، محمود براتی، بیژن پیرزاده، نیره توحیدی، شیرین دخت دقیقیان، حسین زاهدی، عفت زاهدی، ارسلان زیازی، حسین حجازی، بیژن خلیلی، فیروزه خطیبی، هما سرشار، نجات سرشار، شعله شمس شهباز، حمید شیرازی، فریدا صبا، مهدخت صنعتی، نهضت فرنودی، منصور فرهنگ، ثریا فلاح، عزیز کرملو، سیمین کرملو، اعظم گرگین، رضا گوهرزاد، نازی عظیما، کاظم علمداری، کامبیز قائم مقام، پروانه قائم مقام، علی لیمونادی، هما محمودی، مهدی مسیح، ایران مسیح، مهرنوش مزارعی، پیمان ملاذ، علی اکبر مهدی، غفور میرزایی، روشنک میرزایی، مجید نفیسی، پرتو نوری علا،