ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Wed, 23.05.2012, 10:35
آغاز مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵


نمایندگان جمهوری اسلامی و کشورهای گروه ۱+۵ متشکل از پنج عضو دایم شورای امنیت - آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه - به اضافه آلمان روز چهارشنبه، ۳ خرداد (۲۳ مه)، با حضور در محل مهمانسرای دولتی عراق، دور اول مذاکرات هسته‌ای جدید خود را آغاز کردند.

به گزارش بی بی سی، هیات‌های نمایندگی دو طرف هنگام ورود به محل برگزاری اجلاس، مورد استقبال هوشیار زیباری، وزیر خارجه عراق، قرار گرفتند اما مقامات عراقی تاکید کرده‌اند که نقش آنان منحصر به میزبانی مذاکرات است.

قرار است این مذاکرات دو روز به طول انجامد و ریاست هیات نمایندگی ایران را سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، و ریاست هیات اعزامی گروه ۱+۵ را کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برعهده دارند.

علی باقری، معاون سیاست خارجی و امنیت شورای عالی امنیت ملی، عباس عراقچی، معاون، و حمیدرضا عسگری، مشاور وزیر امور خارجه، و مصطفی دولتیار، سرپرست سابق دفتر مطالعات سیاسی وزارت خارجه دیگر اعضای هیات ایرانی هستند.

گروه ۱+۵ نیز از وندی شرمن، دستیار وزارت خارجه آمریکا، جفری آدامز، سفیر سابق بریتانیا در تهران، و ژائو شو، دستیار وزیر خارجه چین، و سرگئی ریابکوف و هانس دیتر لوکاس، معاونان وزیران خارجه روسیه و آلمان تشکیل یافته است.

مذاکرات بغداد دومین مرحله از مذاکرات دو طرف طی بیش از یک سال اخیر است.

مرحله اول مذاکرات روز ۲۶ فروردین در استانبول، ترکیه برگزار شد و دو طرف توافق کردند تا این مذاکرات را در بغداد ادامه دهند.

نشست بغداد زیر سایه توافقات تهران

نخستین ساعات مداکرات پیرامون دستیابی به یك مدالیته (برنامه كاری) مذاکره خواهد بود. مدالیته‌ای كه پیش‌نویس آن طی هفته‌های گذشته در دیدارهای جداگانه علی باقری، معاون جلیلی و هلنا اشمیت، معاون اشتون به منظور بررسی در نشست بغداد تهیه و تنظیم شد.

اما روزنامه شرق نوشته است، به نظر می‌رسد مذاكرات دو روزه بغداد، در بدو امر بیش از آنكه بر مدالیته مذاكرات ایران و گروه ۱+۵ متمركز باشد، بر توافقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در ایران تمركز خواهد داشت. دو روز پیش از برگزاری نشست بغداد یوكیا آمانو، مدیركل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در روزی كه قرار بود هیات‌های فنی و حقوقی ایران و آژانس در وین درباره دستیابی به مدالیته همكاری به منظور حل و فصل سوالات و ابهامات حول محور ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران با یكدیگر دیدار و گفت‌وگو كنند، در سفری غیرمنتظره به منظور دیدار و گفت‌وگو با مقامات بلند پایه جمهوری اسلامی عازم تهران شد.

آمانو به همراه هرمان ناكارتس، معاون امور پادمان‌های آژانس و رافائل گروسی، دستیار ویژه مدیركل در سفر یك روزه خود با رییس سازمان انرژی اتمی و وزیر امورخارجه و از همه مهم‌تر با سعید جلیلی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی دیدار و گفت‌وگو كرد. دیداری كه بیش از دو ساعت به طول انجامید و دو طرف با لبخند رضایت از محل مذاكرات خارج شدند. لبخندی كه حكایت از یك توافق جدی داشت. توافقی كه خبر آن پس از بازگشت یوكیا آمانو به وین منتشر شد: «جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌زودی تفاهم‌نامه‌ رفع اختلافات هسته‌ای امضا می‌كنند.»

مدیركل آژانس انرژی اتمی، دیروز در بازگشت از تهران و در فرودگاه وین در جمع خبرنگاران با اعلام این خبر گفت: «به‌رغم وجود اختلافاتی» این توافقنامه جدید «خیلی زود» امضا خواهد شد.»

او با این حال اضافه كرد كه سعید جلیلی، مذاكره‌كننده ارشد هسته‌ای ایران اطمینان داده است كه وجود این اختلافات «مانعی بر سر راه این توافق تازه نخواهد بود.»

این سخنان به سرعت با استقبال واشنگتن روبه‌رو شد. رابرت وود، نماینده آمریكا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ساعاتی پس از اظهارات آمانو گفت: ضمن اینكه از تصمیم آژانس برای امضای توافقنامه همكاری با ایران تمجید می‌كنیم از ایران می‌خواهیم در همكاری كامل با آژانس اقداماتی عملی و جدی انجام دهد.»

آمانو در ادامه سخنان خود در جمع خبرنگاران گفت: امكان بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سایت پارچین نیز جزیی از توافق تازه تهران و آژانس خواهد بود. طی ماه‌های اخیر درخواست آژانس برای بازدید از سایت پارچین و مخالفت جمهوری اسلامی ایران، به مبنای اختلاف تهران و آژانس تبدیل شده بود.

با این حال از ابتدای سال‌جاری جمهوری اسلامی ایران تلاش بسیاری كرده است تا اقدام به رفع سوءتفاهمات و اختلافات چه در بعد فنی با آژانس و چه در بعد سیاسی و دیپلماتیك با گروه ۱+۵ كند. بر همین اساس ابتدا با امضای مدالیته همكاری با آژانس موافقت كرد و در ادامه احتمالا امروز یا فردا در پایان مذاكرات با گروه ۱+۵ با امضای مدالیته مذاكره با گروه ۱+۵ موافقت كند. هر چند این امضا بستگی به رویكرد‌ها و گام‌های مثبت گروه ۱+۵ هم دارد.

بسته پیشنهادی؟

دستور کار این اجلاس اعلام نشده اما احتمالا اولویت هیات ایرانی تلاش برای کاهش فشار ناشی از تحریم‌های خارجی و اولویت طرف مقابل، اطمینان از آن است که فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی به تولید تسلیحات اتمی منجر نمی شود.

در همانحال، برخی خبرگزاری ها به نقل از منابع نزدیک به گروه ۱+۵ گفته اند که احتمالا خانم اشتون بسته پیشنهادی جدیدی را برای حل بحران اتمی ایران مطرح خواهد کرد که شامل اقداماتی برای "اعتماد سازی" از طریق تلاش ایران برای رفع ابهام های موجود درباره برنامه های اتمی این کشور است.

مقامات ایرانی نیز در مورد موضوعاتی که در نظر دارند در این اجلاس مطرح کنند جزئیاتی انتشار نداده اند اما روز گذشته، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی از "توافق" جدیدی با ایران خبر داد که برخی خبرگزاری ها آن را به معنی توافق ایران با بازرسی های گسترده تر آژانس تلقی کردند.

به گفته ناظران، ممکن است ایران در نظر داشته باشد این توافق را به عنوان امتیازی به غرب در این مذاکرات مطرح کند و خواستار اقدام متقابل کشورهای غربی به شکل کاهش تحریم های اقتصادی شود.

روز چهارشنبه علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران، ضمن انتقاد از تصمیم اخیر کنگره آمریکا برای تشدید تحریم اقتصادی علیه ایران، نسبت به نتیجه مذاکرات بغداد ابراز خوشبینی کرد و گفت امیدوار است خبرهای خوش از بغداد دریافت شود.

وی در عین حال با انتقاد از مصوبه اخیر کنگره آمریکا برای افزایش فشار بر ایران، گفت که گروه ۱+۵ باید روشی حاکی از حسن نیت در پیش بگیرد.

محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری نیز در سخنانی که بامداد دوشنبه ایران کرد، گفت که ایران هرگز در صدد دستیابی به تسلیحات اتمی نیست و افزود که اینگونه تسلیحات با اصول اعتقادی جمهوری اسلامی مغایرت دارد.

در همان حال، ایهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل، در گفتگویی با رادیو دولتی اسرائیل گفت نگران آن است که کشورهای غربی "فشار لازم را برای توقف فعالیت ایران در راستای تولید تسلیحات اتمی بر این کشور وارد نکنند" و اظهار داشت که وقت آن رسیده است تا تمامی کشورهای جهان با همکاری هم، مانع از دستیابی ایران به تسلیحات اتمی شوند.

اگرچه برخی از ناظران غربی گفته اند که با توجه به ابعاد اختلاف نظر دو طرف، انتظار ندارند مذاکرات به حل و فصل فوری بحران هسته ای ایران منجر شود، اما در داخل ایران، امید به کاهش تحریم ها باعث بهبود نسبی در شرایط بازار ارز و طلا بوده که در چند ماه اخیر تحت فشار شدید قرار داشته است.