جایزه صلح نوبل سال جاری به طور مشترک به سه زن - الن جانسون سرلیف، رئیس جمهور لیبریا، لیماه گبووی، یک شهروند دیگر لیبریایی و توکل کرمان، از یمن اعطا شده است.
این سه زن به دلیل «تلاش مسالمت آمیز آنها در جهت تامین امنیت زنان و احقاق حقوق زنان برای شرکت کامل در فعالیتهایی که به برقراری صلح میانجامد»، جایزه صلح نوبل را دریافت کردهاند.
خانم سرلیف نخستین زنی است که به عنوان رئیس جمهور یک کشور آفریقایی انتخاب شده، خانم گبووی یکی از فعالان صلح در لیبریاست و خانم کرمان نیز یکی از رهبران جنبش طرفداران دمکراسی در یمن به شمار میرود.
نقش زنان در در دستیابی به صلح
کمیتهی نوبل علت انتخاب سیرلیف و گبووی را نقش مهم آنها در پایان دادن به جنگهای داخلی ۱۳ ساله در لیبریا و فعالیتهایی است که برای تحکیم صلح و حمایت از حقوق زنان داشتهاند. این جنگ ۲۵۰ هزار نفر کشته برجای گذاشت، موجب فرار هزاران نفر به خارج شد و اقتصاد لیبریا را تخریب کرد.
الن جانسون سیرلیف ۷۲ ساله پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۶ میلادی بر اساس الگوی جنبش مدنی در آفریقای جنوبی کمیتهای تشکیل داد که محور اصلی فعالیتش بازیافتن حقیقت و فراهم ساختن زمینهی آشتی ملی بود.
رئیس جمهور لیبریا در سالهای گذشته نیز به عنوان یکی از نامزدان دریافت جایزه صلح نوبل مطرح بوده است. لیما گبووی که تحصیلات خود را در ایالات متحده به پایان رسانده نیز یکی از زنانی است که در گذار کشورش از خشونت و بیثباتی به آرامش نقش مهمی بر عهده داشته است. او از سالها پیش تشکلهایی را سازمان داده است که در پیشبرد مبارزههای مسالمتآمیز علیه فقر و خشونت علیه زنان و کودکان سهمی بهسزا داشتهاند.
خانم سرلیف که اقتصاددان تحصیلکرده آمریکاست و پیش از این وزیر اقتصاد لیبریا بود، به عنوان "زن آهنین" لیبریا شناخته میشود. او برای بار دوم هم نامزد انتخابات ریاست جمهوری است که هفته آینده در آن کشور برگزار خواهد شد.
توکل کرمان که ریاست گروهی به نام «زنان روزنامه نگار بدون زنجیر یمن» را برعهده دارد، چندین بار به دلیل مبارزه برای آزادی مطبوعات و مخالفت خود با دولت علی عبدالله صالح، رئیس جمهور یمن، زندانی شدهاست.
آقای یاگلان گفت که خانم کرمان در شرایط بسیار دشوار نقش مهمی در جهت مبارزه برای احقاق حقوق زنان طرفدار دمکراسی در قیام اخیر یمن، برعهده داشته است.
خانم کرمان که مادر سه فرزند است، اولین زن عرب است که جایزه صلح نوبل را کسب می کند.
لیماه گبووی نیز به دلیل سازمان دادن گروهی از زنان لیبریا و به منظور ابراز مخالفت آشکار با جنگ سالاران این کشور شهرت یافتهاست.
توربیورن یاگلان، رئیس کمیته صلح نوبل امروز (هفتم اکتبر ۲۰۱۱ میلادی)، هنگام اعلام این جایزه در اسلو پایتخت نروژ گفت: «دستیابی به دمکراسی و صلح پایدار در جهان ممکن نیست، مگر این که زنان برای نفوذ در تمامی سطوح تحولات اجتماعی همچون مردان از فرصتهای برابر برخوردار باشند.»
او افزود: "کمیته نوبل نروژ امیدوار است، این جایزه کمک کند تا به سرکوب زنان که هنوز هم در بسیاری از کشورها رخ میدهد، پایان داده شود."
به گفته آقای یاگلان، دستیابی به دمکراسی و صلح پایدار در جهان ممکن نیست، مگر این که زنان برای نفوذ در تمامی سطوح تحولات اجتماعی، همچون مردان از فرصتهای برابر برخوردار باشند.
آقای یاگلان گفت که ظلم به زنان "مهمترین مسئلهای است" که در جهان عرب وجود دارد و اهدای این جایزه "پیامی است مبنی بر این که اگر بهار عربی با تلاشهایی که برای استقرار دمکراسی صورت میگیرد، موفقیت آمیز باشد باید زنان را هم شامل شود".
برندگان قبلی، برندگان احتمالی
از نهادهایی چون "دادگاه بینالمللی لاهه" و افرادی چون صدراعظم سابق آلمان هلموت کهل نیز نام برده شده است. نام صدراعظم سابق آلمان به خاطر نقشی که در وحدت دو بخش شرقی و غربی این کشور داشته در سالهای اخیر بارها در میان برندگان احتمالی این جایزه قرار گرفته بود.
جایزه صلح نوبل که رقم آن به حدود یک میلیون و یک صد هزار یورو میرسد در سال گذشته به لو شیابائو معترض زندانی چینی تعلق گرفت. سیما سمار، فعال حقوق بشر افغان نیز از کسانی بود که نامشان در میان نامزدان امسال به چشم میخورد.
دو سال پیش از رئیس جمهور لیبریا، باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده به عنوان برندهی جایزهی صلح نوبل معرفی شده بود. اهدای این جایزه گاهی به انگیزههای سیاسی اهداکنندگان ارتباط داده شده است و با انتقادهایی همراه بوده است. با توجه به سابقه فعالیتهای سه بانویی که برندگان مشترک امسال معرفی شدهاند، انتظار میرود این انتخاب با استقبال فراوانی روبرو شود.