ايران امروز

پرداخت نقدی یارانه‌ها حذف می‌شود

شرق: «پرداخت نقدی یارانه حذف می‌شود» این جمله‌ای است که بار‌ها شنیده شده اما هنوز محقق نشده است. اما بدون تعارف، گویی دولتی‌ها خیلی از حذف یارانه‌های نقدی ناراحت نمی‌شوند و وصول مطالبات خود از مردم را تنها در این راه می‌بینند. چراکه بر خلاف تصور دولت، یارانه نقدی پرداخت شده نه برای بازپرداخت به سیستم دولتی در قالب هزینه مصرف حامل‌های انرژی بلکه برای مصارف دیگر هزینه می‌شود.

عدم پرداخت بخشی از قبض‌های آب، برق و گاز از طرف مردم موجب عدم تحقق درآمدهای پیش‌بینی شده برای اجرای قانون هدفمندی محقق و بروز برخی مشکلات برای دولت شده است تا جایی که به باور تحلیل‌گران اقتصادی نوسانات بازار ارز، طلا و سکه ریشه در این مساله دارد تا به این وسیله بخشی از اعتبار مورد نیاز برای تداوم اجرای این قانون تامین شود.

این مساله موجب شده است تا حذف پرداخت نقدی یارانه‌ها در دستور کار قرار گیرد و دولت پس از موافقت با پیشنهاد کمیسیون انرژی، کار‌شناسی بیشتر و زمان و چگونگی اجرای آن را به ستاد هدفمندی یارانه‌ها واگذار کرده است. بی‌شک حذف پرداخت یارانه نقدی موافقان و مخالفان بسیاری خواهد داشت و دولت باید خود را برای مواجهه با چالش‌های ناشی از این اقدام آماده کند.

کارت انرژی جایگزین پرداخت نقدی

پرداخت نشدن قبض‌های حامل‌های انرژی از طرف مردم و مشکلات ناشی از آن، کمیسیون انرژی مجلس را بر آن داشته تا با ارایه طرح جدیدی، دولت را در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها همراهی کند. بر همین اساس طرح کارت انرژی روی میز دولت قرار گرفت تا با تایید دولت، حذف پرداخت نقدی یارانه‌ها در عمل کلید بخورد.

این در حالی است که برخلاف نظر کار‌شناسان که اجرای این طرح را بسیار دشوار و مستلزم هزینه‌های زیادی می‌دانند، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس معتقد است با تغییر شیوه پرداخت یارانه‌ها دولت می‌تواند این قانون را به صورت مطلوب‌تری به اجرا گذاشته و به اهداف مورد نظر دست پیدا کند.

سیدعماد حسینی با بیان این مطلب که «عدم وصول مطالبات دولت از محل حامل‌های انرژی مشکلات بسیاری را سبب شده است» به «شرق» گفت: «برخی‌ها بر این باورند دولت قصد دارد به این طریق پرداخت یارانه مستقیم به مردم را متوقف کند ولی در حقیقت این شیوه، دولت را در اجرای بهتر قانون یاری خواهد کرد.»

نماینده قروه در خانه ملت با تاکید بر اینکه «هدفمند‌سازی یارانه‌ها قانون بوده و دولت نمی‌تواند به هیچ بهانه‌ای اجرای آن را متوقف کند» ادامه داد: «در حال حاضر نحوه پرداخت یارانه مورد بحث است و کمیسیون انرژی پس از مدت‌ها بررسی طرح جایگزینی کارت انرژی به جای پرداخت نقدی یارانه‌ها را به دولت پیشن‌ها داد.»

وی افزود: «دولت نیز با استقبال از این طرح، پس از تایید آن را به‌کارگروه طرح تحول اقتصادی ارجاع داده است تا مورد بررسی قرار گرفته و در اولین فرصت به اجرا گذاشته شود.»

به گفته حسینی با صدور کارت انرژی به نام سرپرست خانوار، دولت دیگر نگران وصول قبض‌های آب، برق و گاز نخواهد بود و مطالبات دولت به صورت خودکار از کارت‌های صادر شده کسر می‌شود.

وی با بیان این مطلب که «صدور ماهانه قبض‌ها و پرداخت یارانه نقدی به صورت دوره یک‌ماه از جمله مقدمات اجرای این طرح بوده است»، تصریح کرد: «در واقع با این طرح فقط جابه‌جایی اعتبار صورت می‌گیرد و پولی به جامعه تزریق نمی‌شود.»

وی بخشی از تورم ماه‌های اخیر را ناشی از تزریق پول به جامعه دانست و خاطرنشان کرد: «کارت انرژی ضمن کمک به اجرای بهتر قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها در مهار تورم نیز نقش بسزایی خواهد داشت.»

سخنگوی کمیسیون انرژی با اشاره به غیرقابل برداشت بودن یارانه واریز شده به کارت انرژی ادامه داد: «یارانه پرداخت شده به منظور پرداخت قبض‌های حامل‌های انرژی بوده است تا مردم از طریق دریافت نقدی یارانه، مصرف خود را نیز مدیریت کنند.»

وی در پاسخ به این سوال که تکلیف خانوارهایی که میزان یارانه دریافتی آن‌ها بسیار پایین‌تر از مبلغ قبض‌های حامل‌های انرژی است چه خواهد شد، گفت: «این خانوار‌ها نیز باید هزینه مصرف انرژی را پرداخت کنند و تنها راه مقابله با این موضوع، مدیریت مصرف است.» به گفته این عضو کمیسیون انرژی اجرای این طرح بازپرداخت یارانه پرداخت شده را تضمین خواهد کرد.

موضوع حذف پرداخت یارانه نقدی و جایگزینی کارت انرژی در حالی مطرح می‌شود که به باور کار‌شناسان اجرای آن، چالش‌های بسیاری را در جامعه ایجاد خواهد کرد. چراکه بسیاری از خانواده‌ها برنامه زندگی و هزینه‌های جاری خود را براساس دریافت نقدی یارانه‌ها تنظیم کرده‌اند.

پرداخت نقدی یارانه‌ها از اول اشتباه بود

از طرفی، برخی دیگر از کار‌شناسان نیز پرداخت نقدی یارانه‌ها را یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات دولت در اجرای قانون هدفمندی می‌دانند و معتقدند حذف پرداخت نقدی یارانه اشتباه بزرگ‌تری است که پیامدهای بسیاری خواهد داشت. نمایندگان مجلس نیز که همواره نسبت به چگونگی اجرای این قانون معترض بوده‌اند، در قبال این موضوع نظرات مختلفی دارند.

به ‌طوری ‌که عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب که پرداخت نقدی بد‌ترین شیوه ممکن برای اجرای قانون هدفمندی بود به «شرق» گفت: آزاد‌سازی قیمت حامل‌های انرژی و هدفمند‌سازی یارانه‌ها بهترین تصمیم ممکن در عرصه اقتصاد کشور بود؛ چراکه سرمایه کشور تنها متعلق به نسل امروزی نبوده و آیندگان نیز از این منابع خدادادی سهم دارند.

شکور اکبر‌نژاد با تاکید بر اجرای نادرست قانون هدفمندی یارانه‌ها از طرف دولت ادامه داد: اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به خودی خود با مشکلات بسیاری همراه است و دولت به واسطه برخی اقدامات سعی در برطرف کردن آن‌ها دارد.

اکبر‌نژاد، روند صعودی تورم و نابسامانی بازار ارز، طلا و دلار را از اثرات اجرای نادرست این قانون دانست و افزود: حذف پرداخت نقدی یارانه‌ها پیامدهای بسیاری برای دولت در پی خواهد داشت و دولتی‌ها در تصمیم‌گیری‌های خود باید این نکته را مدنظر داشته باشند زیرا مردمی که به دریافت نقدی پول عادت کرده‌اند به این راحتی با این موضوع کنار نیامده و ترک عادت نخواهند کرد.

وی با اشاره به درآمد ۲۷ هزار میلیارد تومانی دولت از محل آزاد‌سازی قیمت حامل‌های انرژی و پرداخت ۵۴ هزار میلیارد تومانی یارانه نقدی به مردم در سال جاری تصریح کرد: این درآمد در صورتی محقق خواهد شد که مردم هزینه مصرف انرژی را به موقع پرداخت کنند اما در حال حاضر این اتفاق رخ نداده و دولت با برداشت غیرقانونی از محل درآمدهای نفتی، ایجاد اخلال در بازار ارز، طلا و سکه سعی در جبران بخش از کسری بودجه برای اجرای قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها دارد.

به گفته نماینده تبریز در خانه ملت، هر هزار میلیارد تومان بیش از ۵/۱ درصد تورم در جامعه ایجاد می‌کند و دولت با تزریق نقدی پول به جامعه با تسریع روند صعودی نرخ تورم، تورمی معادل ۲۲ درصد را ایجاد کرده که در آینده‌ای نه‌چندان دور بروز خواهد کرد.

از ابتدای اجرای قانون هدفمندی و اتخاذ شیوه پرداخت نقدی از طرف دولت بسیاری از کار‌شناسان به صف مخالفان شیوه در پیش گرفته شده از طرف دولت پیوستند و بر این باور بودند که دولت از این طریق سعی در تامین منابع نقدی خود دارد و امروز با در دستور کار قرار گفتن جایگزینی کارت انرژی با پرداخت نقدی این اظهار نظر‌ها رنگ واقعیت به خود گرفته است و دولت سعی دارد با در اختیار گرفتن یارانه پرداخت شده و وصول به‌هنگام مطالبات خود به معضلی به نام عدم پرداخت هزینه انرژی مصرفی از طرف مردم پایان دهد.

اجرای این طرح در حقیقت فرار به جلو دولت بوده و نه تنها سودی به حال مردم نخواهد داشت بلکه افزایش هزینه‌های خانوار که بخش عمده آن ناشی از اجرای قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها و افزایش قیمت‌ها بوده، به بزرگ‌ترین دغدغه آن‌ها تبدیل خواهد شد.

در هر حال با توجه به تایید این طرح در دولت و اجرای قریب‌الوقوع آن باید منتظر ماند و دید جامعه تا چه زمانی توان پرداخت تاوان تصمیم‌گیری‌های غیر‌کار‌شناسی دولت و آزمون و خطاهای مکرر را خواهد داشت.