ايران امروز

نشريه خبری سياسی الكترونيك

Iran Emrooz (iranian political online magazine)

iran-emrooz.net | Sat, 06.11.2010, 11:00
ايران درصدر كشورهاى در خطر بيابانى‌شدن

مهر: ايران با ۹۰ درصد اقليم خشك جزو كشورهاى شديدا بيابانى است به طورى كه كارشناسان برآورد كرده اند اكنون تراز آبى كشور ۱۳۰ ميليارد متر مكعب است كه ۱۰ ميليارد به نسبت سال ۵۵ كمتر شده كه اين يعنى به مرحله اضطرار رسيده ايم و از ذخيره استراتژيك آب مصرف مى كنيم.

به گزارش خبرنگار مهر، پيش از اين و در سال ۲۰۰۶ سازمان ملل اعلام كرد: در حالى كه ارزشهاى طبيعى بيابان را حفظ مى كنيم با خطر بيابانزايى بايد مقابله كرد چرا كه خطر بيابانى شدن بسيار شديد است. به طورى كه همان سال خطر بيابانى شدن در دنيا بعد از گرمايش زمين، تغييرات اقليمى و كمبود آب به عنوان سومين خطر جهانى اعلام شد.

در همين حال يك متخصص بيابان در ايران معتقد است؛ با اينكه خطر بيابانى شدن در دنيا سومين بحران جهانى اعلام شده اما به دليل اينكه ۹۰ درصد مساحت سرزمين ايران به لحاظ جغرافيايى جزو سرزمينهاى خشك محسوب مى شود اين بحران در ايران اولين خطر محسوب مى شود. اين در حالى است كه در كل جهان تنها ۴۰ درصد سرزمين خشك داريم و به طور تحقيقى خطر بيابانى شدن در جهان خطر سوم ولى در ايران خطر اول محسوب مى شود.

محمد درويش در گفتگو با خبرنگار مهر تاكيد كرد: دنيا با افت شديد آبهاى زير زمينى مواجه است؛ براى نمونه دشتهاى كاليفرنيا بيتشرين افت آبهاى زيرزمينى را داشته اند و در منطقه شبه قاره هند و همين طور ايران و خاورميانه آبهاى زيرزمينى به شدت افت كرده اند.

وى با تاكيد بر اهيمت آب به لحاظ استراتژيك براى برخى كشورهاى خشك مانند ايران تصريح كرد: ممكن است در طول دهه هاى آينده ايران، پاكستان و افغانسان براى تامين آب و خطر افت سفرههاى زير زمينى با مشكلات زيادى مواجه شوند.

سازمان ملل در آمارى كه به مناسبت نامگذارى دهه بيابان و مبارزه با بيابانزايى منتشر كرده بر اين موضوع تاكيد كرده كه در سطح جهان ۲۴ درصد زمينها در حال از بين رفتن هستند كه زندگى يك ميليارد و ۵۰۰ ميليون نفر مستقيما به اين زمينها بستگى دارد. نزديك به ۲۰ درصد از زمينهايى كه در معرض نابودى قرار دارند حاصلخيز و بين ۲۰ تا ۲۵ درصد از آن ها چراگاه هستند.

بر اساس آمارهاى سازمان ملل متحد، ۴۴ درصد از زراعت نظام مند جهان در سرزمينهاى خشك انجام مى شود كه ۳/۴۱ در صد از سطح زمين را تشكيل داده و دو ميليارد و ۱۰۰ ميليون نفر در اين مناطق ساكن هستند.

متخصصان محيط زيست و منابع طبيعى در سازمان ملل مى گويند زندگى بيش از يك ميليارد انسان در ۱۰۰ كشور جهان به دليل بيابان زايى در معرض تهديد است. تقريبا يك ميليارد انسان فقير و به حاشيه رانده شده كه در آسيب پذيرترين نواحى زندگى مى كنند شايد آنانى باشند كه بيشترين صدمه را از گسترش بيابانها مى بينند.

با اين حال هر فرد روزانه به دو هزار متر مكعب آب نياز دارد، در مناطق خشك اين ميزان دسترسى به آب ۱۳۰۰ متر مكعب است كه اين ميزان نيز شديدا روبه كاهش است. امروزه كمبود آب تهديدى عليه يك تا دو ميليارد از مردمى است كه در نواحى خشك به سر مى برند.

همچنين وضعيت گونه هاى مختلف گياهى و جانورى در سرزمينهاى خشك همچنان ناشناخته باقى مانده زيرا تا كنون ارزيابى در مورد آنان صورت نگرفته است. حدودا از ۸ درصد از سرزمينهاى خشك حمايت مى شود و نيم در صد از گونه هاى گياهى مخصوص مناطق خشك هستند.

محمد درويش در ادامه مى گويد: بر همين اساس است كه سازمان ملل اين دهه را آخرين فرجه براى مديريت خاك و جلوگيرى از بيابان شدن اعلام مى كند و اگر در اين ده سال دولتها از خواب بيدار شدند و بيتشرين همت براى مهار بيابان را صرف كردند شايد جلوى تخريب گرفته شود و در غير اينصورت كار از كار گذشته است.

به عقيده اين متخصص، طى اين سالها بيابانزايى در طول تاريخ بى سابقه بوده كه چنين تذكرى به تمام دنيا براى خطر يك معضل زيست محيطى داده شده و يك دهه براى آن نامگذارى شده است.

وى با اشاره به آمارهاى مستند اظهار داشت: كشورهاى اتريش و كانادا به نسبت جمعتيت، سرانه آبى مناسبى در اختيار دارند و اين عدد معادل ۸ تا ۱۱ ميانگين جهانى است. همچنين در سال ۱۳۵۵ هر ايرانى سهم آبى معادل ۴۲۰۰ به صورت سرانه در اختيار داشت در حالى كه پتانسل آبى در ايران ۱۴۰ ميليارد متر مكعب بود و اين رقمى مناسب به حساب مى آمد.

عضو هيئت علمى موسسه تحقيقاتى سازمان جنگلها و مراتع ادامه داد: اين در حالى است كه سطح تنش در سرانه هر فرد دو هزار متر مكعب است و اگر اين رقم به زير ۱۶۰۰ برسد خطر و هشدار آغاز مى شود و متاسفانه الان در ايران به نسبت افزايش جمعيت دو برابرى و حتى بيشتر در مقايسه با ۳۵ سال پيش سرانه به زير خط هشدار و به حالت اضطرار رسيده است.

درويش با اشاره به جمعيت ۷۲ ميليون نفرى ايران و كاهش پتانسيل آبى در كشور به نسبت سال ۵۵ تاكيد كرد: امروز تراز آبى كشور ۱۳۰ ميليارد متر مكعب است كه ۱۰ ميليارد به نسبت سال ۵۵ كمتر شده در حالى كه جمعيت افزايش يافته و اين يعنى به مرحله اضطرار رسيده ايم و از ذخيره استراتژيك آب مصرف مى كنيم. وى افزايش جمعيت در ايران را بزرگترين مسئله و مشكل دانست و اظهار داشت: راندمان آبى ما ۳۰ درصد در بخش كشاورزى و ۳۰ درصد در آب شرب از دست مى رود و به سبب آلودگيهاى شديد در بخش كشاورزى و.. مى توان گفت مديريت آب به بدترين شكل انجام شده و اصلا مديريت خوبى صورت نگرفته است. وى شديد ترين تهديد اكنون ايران و دنيا را بحران كمبود آب و در ادامه خطر بيابانى شدن دانست و گفت: اگر آب افت كند زمين نشست مى كند و در زمين ذخيره نمى شود كه اكنون در استانهاى خراسان شمالى و رضوى، كرمان، جنوب تهران، فارس و چند استان ديگر با نشست زمين مواجه هستيم.