iran-emrooz.net | Sun, 06.06.2010, 15:43
سرمایههای خارجی از حاکمان ایران بیزارند
ایلنا: در حالی سهم ایران از بازار عظیم سرمایهگذاری مستقیم خارجی در طول ۷ سال منتهی به سال ۲۰۰۸ برابر با ۱۷ میلیارد و ۱۴۰ میلیون دلار بوده است كه در همین دوره كشورهایی كه به لحاظ موقعیت و وضعیت به نوعی رقیب ایران محسوب میشوند چندین برابر این رقم از بازارهای جهانی استفاده كردهاند. در برخی از كشورهایی كه دور زمانی نیست اقتصادشان از اقتصاد ایران جلو افتاده است و پیش بودن ایران از این كشورها در اذهان باقی مانده است سرمایهگذاری خارجی ۸۴ برابر و ۱۸ برابر و ۹ برابر و ... افزایش یافته است. با این حال در دوره زمانی ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ میزان سرمایهگذاری خارجی در ایران ۲.۳ برابر كاهش یافته است. سرمایهگذاری خارجی در ایران در شرایطی محدود به یك میلیارد و ۴۹۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۸ شده است كه در برنامه چهارم توسعه پیشبینی شده بود كه در این سال سه میلیارد و ۱۷ میلیون دلار سرمایه مستقیم خارجی وارد كشور شود.
ایران طی سالهای اخیر نه تنها نتوانسته است سهمی از بازار سرمایهگذاری خارجی را به خود اختصاص دهد كه حتی قادر به حفظ میزان سهمش از این بازار نیز نبوده است.
در حالی كه در سال ۲۰۰۲ سهم ایران از بازار سرمایهگذاری خارجی بیش از سه و نیم میلیارد دلار بوده است این رقم در سال ۲۰۰۸ به كمتر از یك و نیم میلیارد دلار رسیده است. برخی كارشناسان بحران اقتصاد جهانی را مهمترین عامل كاهش حجم سرمایهگذاری خارجی در ایران در كنار تشدید تحریمهای غرب علیه ایران میدانند كه سهم سرمایهگذاری كشورهایی نظیر عربستان و مصر و قزاقستان و پاكستان و تركیه از این بازار رو به افزایش بوده است.
ایران در شرایطی نتوانسته است فضای كسب و كار در داخل كشور را به لحاظ جذب سرمایههای مستقیم خارجی هموار كند كه در عربستان، كشور نفت خیزی كه تا چند سال قبل نیازی به سرمایهگذاری مستقیم خارجی احساس نمیشد برنامههای سفت و سختی برای جذب سرمایههای خارجی به مرحله اجرا درآمده است.
نه تنها عربستان كه بسیاری از كشورهای نفتخیز تا یك دهه قبل نیازی به سرمایه مستقیم خارجی نمیدیدند. بر این اساس هیچگاه سیاستهای اقتصادیشان را در جهت جذب سرمایهگذاران خارجی تنظیم نمیكردند. جمعیت اندك و درآمد بالای نفت سبب شده است مشكلات اقتصادی خصوصا اقتصاد معیشتی در این كشورها اندك باشد. با این حال طی سالهای اخیر با افت و خیز شدید نفت و مطرح شدن بحثهایی درباره فناوریهای نوین و جایگزینی انرژیهای جدید با نفت و گاز این نیاز در كشورهای نفت خیز، خصوصا كشورهای عربی بیش از پیش رشد كرد. حتی در سالهای بحران اقتصاد جهانی نیز سهم كشورهای عربی از سرمایهگذاری خارجی اندكی كاهش یافت اما هیچگاه جریان سرمایه به این كشورها قطع نشد.
بررسی آمارهای ارائه شده نشان میدهد عربستان بزرگترین تولید كننده نفت جهان بیشترین سهم را در جذب سرمایههای خارجی به خود اختصاص داده است. بر اساس این گزارش حجم سرمایهگذاری خارجی در این كشور از ۴۵۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۲ به ۳۸ میلیارد و ۲۲۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۸ رسیده است.
كارشناسان معتقدند تاثیرگذاری مثبت سیاستهای عربستان سبب رشد قابل توجه حضور سرمایهگذاران خارجی در این كشور شده است. به این ترتیب در همین مدت كوتاه سرمایهگذاری خارجی در عربستان بیش از 84 برابر شده است.
در میان پنج كشور ایران، عربستان، تركیه، مصر و قزاقستان، تركیه دومین كشوری است كه توانسته است حجم بالایی از سرمایهها را به خود اختصاص دهد. محافل و كارشناسان بینالمللی معتقدند این كشورها به نوعی رقیب یكدیگر محسوب میشوند و میزان رشد هر كدام بر دیگری میتواند تاثیر گذار شود. تركیه نیز میزان سرمایهگذاری خارجی مستقیم خود را از حدود یك میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ به حدود ۱۸ میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۸ افزایش داده است.
تركیه در سالهای اخیر اقدامات ویژهای برای تسهیل ورود سرمایهگذاران خارجی به كشورش به انجام رسانده است. در این میان قزاقستان نیز در امر جذب سرمایههای خارجی توفیق فراوانی داشته است. قزاقستان در میان كشورهای آسیای میانه از وضعیت بهتری نسبت به سایر كشورها برخوردار است. در این دوره زمانی میزان سرمایهگذاری مستقیم خارجیها در این كشور از ۲ میلیارد و ۵۹۰ میلیون دلار به ۱۴ میلیارد و ۵۴۰ میلیون دلار در سال ۲۰۰۸ افزایش یافته است. این گزارش نشان میدهد وضعیت مصر و پاكستان نیز از ایران در این حوزه بهتر است و هر دو كشور توانستهاند میزان سرمایهگذاری خارجی خود را از كمتر از یك میلیارد دلار به ترتیب ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار و ۵ میلیارد و ۴۴۰ میلیون دلار رسیده است.
بر اساس این گزارش در میان این ۵ كشور تنها ایران در سال ۲۰۰۲ جذب سرمایه خارجی معادل با ۳ میلیارد و ۶۶۰ میلیون دلار داشته است و از این ۵ كشور سه كشور كمتر از یك میلیارد دلار و یك كشور كمتر از دو میلیارد دلار و یك كشور در حدود ۲.۵ میلیارد دلار در این سال سرمایه جذب كردهاند. روند جذب سرمایه در همه این كشورها مثبت بوده و تنها ایران به دلیل مواجه شدن با بحرانهای شدید اقتصادی خود با افت شاخصهای سرمایهگذاری نیز مواجه شده است.