iran-emrooz.net | Thu, 01.04.2010, 8:27
خاموشی دكتر محمدرضا جلالی نائینی
دكتر جلالی نائینی سرانجام پس از یك دوره بیماری در نخستین ساعات بامداد یازدهم فروردین ماه ۱۳۸۹ در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت. وی سالهای متمادی عضویت هیأت مدیرهی كانون وكلا و ریاست هیئت مدیرهی كانون وكلای دادگستری را به عهده داشت. علاوه بر این در سالهای اواخر دههی چهل مدتی قاضی دادگستری نیز بود.
دكتر جلالی نائینی متولد سال ۱۲۹۳ در نایین بود. دوران تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در اصفهان طی كرد و دورهی دوم را در مدرسهی دارالفنون تهران گذراند. همیشه از جلالالدین همایی به عنوان آموزگار تأثیرگذار در زندگیش یاد میكرد. همچنین از محیط طباطبایی و عبدالرحمن فرامرزی كه به ترتیب تاریخ و جغرافیا و ادبیات فارسی در دارالفنون تدریس میكردند.
جلالی نائینی پس از اخذ دیپلم وارد دانشكدهی حقوق دانشگاه تهران شد. خودش در این باره میگوید: «سال ۱۳۱۷ بود كه بعد از امتحان ورودی وارد دانشكدهی حقوق شدم. استادان ما علیاكبر دهخدا، دكتر سید علی شایگان و بعد شیخ محمد عبدو بود. دكتر كریم سنجابی هم «حقوق اداری» تدریس میكرد. مسیو فونتانو كه فرانسوی بود «حقوق تطبیقی» تدریس میكرد. دكتر زنگنه «تجارت حقوق» درس میداد. شیخ سنگلجی «اصول» درس میداد. درس در دانشكده حقوق سه ساله تمام شد. موضوع رسالهام دربارهی «ارث» بود.
دكتر جلالی نائینی مدتی هم به كار روزنامهنگاری پرداخت. او روزنامه «كشور» را منتشر میكرد كه در جریان كودتای ۲۸ مرداد توقیف شد. بعد از اتمام تحصیلات حقوق در سمت قاضی دادگستری به كار پرداخت و پس از مدتی وكالت را ترجیح داد و تا آستانه انقلاب به شغل وكالت اكتفا كرد.
دكتر جلالی نائینی در زمینه پژوهشهای قرآنی و هندشناسی نیز سالهای سال تحقیقات گستردهای انجام داد كه بخشی از این پژوهشها به صورت سخنرانی، مقاله و كتاب منتشر شده است. دكتر جلالی نائینی بارها به هند دعوت شد و در مجامع دانشگاهی و فرهنگی آن سرزمین سخنرانی كرد و با شخصیتهای مهم هند از جمله جواهر لعل نهرو، ابو اكلام آزاد و ایندیرا گاندی ملاقات و گفتگو داشته است. همچنین به عضویت هیأت علمی و اجرایی دانشگاه بنارس انتخاب شد و از همان دانشگاه مفتخر به دریافت دكترای افتخاری شد و بدین ترتیب دكتر جلالی نائینی اولین ایرانی بود كه از دانشگاه بنارس دكتری دریافت كرد.
حاصل نیم قرن مطالعات دكتر جلالی نائینی بر زمینههای فرهنگی، تاریخی و دینی هند چهارده عنوان كتاب كه به ذكر عناوین برخی از این كتابها میپردازیم:
۱ـ مجموعهی پنجاه اوپانیشاد موسوم به سرّ اكبر ترجمهی محمد داراشكوه به اهتمام استاد دكتر تاراچند و اینجانب، طبع تهران، ۱۹۵۷ میلادی و تاكنون سه بار تجدید چاپ شده است.
۲ـ پنچاكیانه یا پنج تنتره (كلیله و دمنه)، تصحیح و تحقیق دكتر تاراچند، دكتر عابدی و جلالی نائینی، چاپ اقبال، تهران ۱۹۸۴ میلادی.
۳ـ گزیدهی سرودههای ریگودا ، ترجمه و تحقیق و نگارش جلالی نائینی، طبع نشر نقره، ۱۳۶۳ و ۱۳۷۲ شمسی.
۴ـ مهابهارت ، ترجمهی فارسی به اهتمام نقیبخان در چهار جلد، چاپ شركت افست، سال ۱۹۸۰ میلادی به اهتمام دكتر شوكلا و جلالی نائینی.
۵ـ پارسی پركاش (فرهنگ مختصر سانسكریت به فارسی) تألیف كریشنا داس، به تحقیق و تصحیح و كوشش جلالی نائینی و ن. ش. دكتر شوكلا، چاپ ۱۹۷۵.
۶ـ جوگ باسشت ، در فلسفه و عرفان هند، ترجمهی نظام پانیپتی، به كوشش جلالی نائینی و ن. ش. دكتر شوكلا، طبع اقبال، سال ۱۹۸۱ میلادی.
۷ـ تأثیر سانسكریت در ادبیات فارسی . این مقاله در كنگرهی زبان سانسكریت خوانده شد و در مجلهی دانشكدهی دانشگاه جواهر لعل نهرو شمارهی پاییز صفحات ۱۰۷۳ ـ ۱۰۷۸ درج و انتشار یافته است.
۸ـ لغات سانسكریت در كتاب ماللهند بیرونی : با مقدمهی دكتر تاراچند، چاپ شورای عالی فرهنگ و هنر به سال ۱۹۷۸ میلادی، چاپ تهران.
۹ـ مجمعالبحرین (دریای دو اندیشهی هندی و ایرانی): تألیف محمد داراشكوه فرزند شاهجهان، به كوشش جلالی نائینی، چاپ تهران، سال ۲۰۰۱، انتشارات سخن
۱۰ـ هند در یك نگاه ، مشتمل بر تاریخ و ادبیات و مكتبهای فلسفی هند، نوشتهی جلالی نائینی، چاپ نشر شیرازه، تهران، ۱۳۷۶.
۱۱ـ طریقهی گرونانك و پیدایی آیین سیك ، نوشتهی جلالی نائینی، چاپ ایران، سال ۱۹۷۰ میلادی.
۱۲ـ منتخبات آثار داراشكوه ، چاپ تابان، سال ۱۳۳۵ خورشیدی.
۱۳ـ شرح حال جواهر لعل نهرو ، نوشتهی جلالی نائینی كه نسخهای از آن در دانشگاه جواهر لعل نهرو، جزو شرح احوال و شخصیت جواهر لعل نهرو قرار گرفته است.
۱۴ـ فرهنگ سانسكریت به فارسی ، جلد اول، طبع پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ۱۹۹۶ میلادی، تهران.
۱۵ـ تاریخ جمع قرآن كریم ، محمدرضا جلالی نائینی، با مقدمهی احمد مهدوی دامغانی، انتشارات سخن، چاپ دوم ۱۳۸۷.
منبع: فیس بوک علی دهباشی