ايران امروز

هرتا مولر، نویسنده آلمانی برنده نوبل ادبیات شد

هرتا مولر، نویسنده آلمان برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۹ شد. خانم مولر دوازدهمین زنی که نوبل ادبیات را تصاحب می‌کند. تا پیش از اعلام نام وی به عنوان برنده‌ی نوبل ادبیات، از «آموس اوز» نویسنده‌ی اسرائیلی به عنوان شانس نخست دریافت این جایزه یاد می‌شد.

هرتا مولر، متولد ‌١٧ اوت ‌١٩٥٣ در شهر «نیچیدور» در جمهوری رومانی است. در دانشگاه «تیمی شوارا» در رشته‌ی ادبیات رومانی و آلمانی تحصیل كرد و در سال ‌١٩٧٦ به‌عنوان مترجم برای یك شركت مهندسی مشغول به‌كار شد. اما سه ‌سال بعد به‌جهت خودداری از همكاری با پلیس مخفی دولت كمونیستی رومانی، از كار بركنار شد.

مولر كه پس از آن از طریق تدریس خصوصی زبان آلمانی و معلمی در مهدكودك امرار معاش می‌كرد، اولین كتاب‌اش را در سال ‌١٩٨٢ به زبان آلمانی در رومانی منتشر كرد كه هم‌چون بیشتر كتاب‌های آن دوران، با حذف بیشتر قسمت‌هایش به چاپ رسید.

مخالفت این نویسنده با پیوستن به دستگاه امنیتی چائوشسکو سبب شد از ادامه کار معلمی باماند. وی بارها از طرف دستگاه امنیتی رومانی تهدید به مرگ شد. مولر وی شاعر و نویسنده‌ای است كه به‌جهت به‌تصویر‌كشیدن شرایط سخت زندگی مردم رومانی در دوران رژیم کمونیستی نیکولای چائوشسکو به شهرت رسید.

هرتا مولر در سال ۱۹۸۷ رومانی را ترك كرد و ساكن آلمان شد. وی در سال ۱۹۹۵ به عضویت آكادمی شعر و نویسندگی آلمان درآمد و در ۱۹۹۷ از انجمن قلم آلمان به خاطر اعتراض به یكی شدن آن با شاخه‌ی آلمان شرقی سابق، خارج شد. هرتا مولر در حال حاضر در برلین زندگی می‌کند.

خانم مولر که اکنون در شهر برلین،‌ پایتخت آلمان، زندگی می‌کند تاکنون جوایز متعدد ادبی را از آن خود کرده است، از جمله جایزه کلایست که معتبرترین جایزه ادبی آلمان است، جایزه فرانتس کافکا و همین طور جایزه صد هزار یورویی ایم‌پک برای رمانی با عنوان «سرزمین آلوهای نارس»، داستان زندگی پنج جوان رومانیایی که در زمان حکومت چائوشسکو روزگار می‌گذرانند.

برنده امسال نوبل ادبیات علاوه بر رمان‌های «پاسپورت» و «قرار ملاقات»، رمانی هم به اسم «هر چه از آن من است همراه خود دارم» در تابستان گذشته منتشر ساخت که ماجرای نوجوان ۱۷ ساله‌ای است که به یک اردوگاه کار اجباری در اوکرایین تبعید می‌شود. این رمان آخر در آلمان بسیار ستایش شده است.

از هرتا مولر تنها یک اثر، رمان «سرزمین آلوهای نارس»، با عنوان «سرزمین گوجه‌های سبز» با ترجمه غلامحسین میرزاصالح دو بار در سال‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۸۶ چاپ و منتشر شده است.

هرتا مولر دوازدهمین زنی است که موفق به دریافت نوبل ادبیات می شود. «دوریس لسینگ» انگلیسی آخرین نویسنده‌ی‌ زنی بود كه در سال ‌٢٠٠٧ موفق به كسب نوبل ادبیات شد و «سلما لاگرلوف» سوئدی اولین زنی بود كه در سال ‌١٩٠٩ موفق به كسب نوبل ادبیات شد.

دیگر نویسندگان و شاعران زن برنده‌ی نوبل ادبیات عبارت‌اند از: گراتزیا دلدا (ایتالیا/‌١٩٢٦)، زیگرید اوندست (نروژ/‌١٩٢٨)، پرل باك (آمریكا/‌١٩٣٨)، گابریلا میسترال (شیلی/‌١٩٤٥)، نلی ساچز (سوئد/‌١٩٦٦)، نادین گوردیمر (آفریقای جنوبی/‌١٩٩١)، تونی موریسون (آمریكا/‌١٩٩٣)، ویسلاوا شیمبورسكا (لهستان/‌١٩٩٦) و الفریده جلینك (اتریش/‌٢٠٠٤).

منابع: ایسنا، رادیو فردا