iran-emrooz.net | Mon, 04.05.2009, 23:20
فراخوان مشارکت در بررسی حقوق بشر ایران
فراخوان مشارکت فعالان و سازمانهای مدافع حقوق بشر
در بررسی دورهای عمومی حقوق بشر ایران در سازمان ملل متحد
(۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۸) کمپین بینالمللی حقوق بشر در ایران امروز با انتشار فراخوانی اعلام کرد که شورای حقوق بشر سازمان ملل در طی سال جاری گزارش دورهای خود را در زمینه وضعیت حقوق بشر در ایران تهیه خواهد کرد. کمپین بینالمللی حقوق بشر در ایران با تکیه بر این که بخش مهمی از این گزارش بر مبنای گزارشهای ارسالی از سوی سازمانهای غیر دولتی خواهد بود، از تمامی سازمانها و نهادهای حقوق بشر در ایران دعوت کرد که با ارسال گزارشها به شورای حقوق بشر در روند تهیه این گزارش موثر باشند. موعد ارسال گزارشهای سازمانهای غیر دولتی ۱۰ شهریور ۱۳۸۸ (یکم سپتامبر ۲۰۰۹) میباشد.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای اینکه در حوزه حقوق بشر رفتار برابری با همه کشورها داشته باشد، در پاراگراف ایی بند ۴ قطعنامه ۲۵۱/ ۶۰ خود که مربوط به شکل گیری شورای حقوق بشر درتاریخ ۱۵ ماه مارس سال ۲۰۰۶ میلادی است، مرجع جدید یو پی آر(Universal Periodic Review, UPR) در حوزه حقوق بشر در سازمان ملل متحد را معرفی کرد. یو پی آر؛ بررسی دورهای عمومی وضعیت حقوق بشر همه ۱۹۲ کشور عضو سازمان ملل متحد است که طی آن تعهدات و الزامات همه دولتهای در حوزه حقوق بشر در چارچوب ساختاری یکسان مورد بررسی قرار میگیرد. دوره اولیه یو پی آر ۴ ساله است که از سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز و تا سال ۲۰۱۱ ادامه خواهد داشت و در هر سال وضعیت حقوق بشر ۴۸ کشور بررسی میشود. وضعیت حقوق بشر کشور ایران در سال ۲۰۱۰ مورد بررسی عمومی قرار خواهد گرفت.
ارون رودز، سخنگوی کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران با تاکید بر اهمیت حضور تک تک افراد و سازمانهایی که فکر میکنند میتوانند در بررسی دورهای حقوق بشر ایران نقش موثر و مفیدی داشته باشند، گفت: "این یک فرصت است، هم برای همه افراد و سازمانهای غیر دولتی که توان و ظرفیتهای خودشان را برای ارائه گزارشهای ساختمند و مناسب بالا ببرند، و هم برای دولت ایران که با استفاده از ظرفیت و توان فعالان و مدافعان حقوق بشر، به بازسازی و جبران خسارتهای وارده به حقوق برابر همه شهروندان بپردازد."
یو پی آر از اهمیتهای بسیار برخوردار است اما شاید مهمترین آن فرصت و امکان مشارکت همه افراد و گروههای ذینفع در بررسی است. برای اینکه مرجع یو پی آر بتواند این حجم عظیم مشارکت را درمورد همه کشورها با رفتاری برابر به انجام برساند، فرآیند و دستورالعملهای اجرایی آن در بیانیههای مجمع عمومی و شورای حقوق بشر مصوب شده است. دو قطعنامه ۲۵۱/۶۰ مجمع عمومی سازمان ملل متحد و ۱/۵ شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد راهنمای مرجع یوپی آر و همه دولتها، سازمانها و افرادی است که در بررسی دورهای عمومی تمایل به مشارکت دارند. اطلاعات و راهنمای فنی برای افراد و گروههای ذینفع که در ماه ژولای سال ۲۰۰۸ تدوین شده، منبع بسیار خوبی برای چگونگی مشارکت سازمانهای غیر دولتی و افراد در بررسی دورهای عمومی است.
بررسی وضعیت حقوق بشر هر کشوری، طبق برنامه زمانبندی شده درژنو در نشستی مرکب از ۴۷ دولت عضو شورای حقوق بشر انجام میشود.نشست بررسی وضعیت ایران در فوریه ۲۰۱۰ برگزار خواهد شد و گزارشات سازمانهای غیر دولتی باید تا یکم سپتامبر ۲۰۰۹ دریافت شوند. مبنای بررسی در این نشست سه گزارش است:
گزارش اول، گزارشی است که دولت مورد بررسی آن را آماده کرده و میتواند گزارش کشوری نامیده شود، گزارش دوم گزارشی است که اداره کمیسیونر عالی حقوق بشر بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط سایر مراجع حقوق بشری سازمان ملل از جمله گزارشگران ویژه ارائه خواهد کرد، و گزارش سوم خلاصه گزارشی است از اطلاعات و گزارشهای ارائه شده توسط گروههای ذینفع و افراد که این خلاصه گزارش توسط اداره کمیسیونر عالی حقوق بشر تهیه و به نشست ارائه میشود.
کمپین بینالمللی حقوق بشر در ایران با دعوت از همه مدافعان و فعالان حقوق بشرایران چه در داخل کشور و چه در خارج کشور به مشارکت در بررسی دورهای حقوق بشر ایران در ارائه گزارش مستقل یا مشترک اعلام کرد: "مهم استفاده از این فرصت است. مدافعان حقوق بشر میتوانند تصمیم بگیرند که چگونه میخواهند از این فرصت ایجاد شده استفاده کنند. پیشنهاد کمپین با توجه به تجربیات کشورهایی که تاکنون وضعیت حقوق بشر آنها بررسی شده است این است که در درجه اول نسبت به آگاهی رسانی در سطح جامعه نسبت به این فرصت با نشر اطلاعات لازم به هر طریق ممکن اقدام بشود، یعنی هر فردی و هر سازمانی آگاه شود که این حق اوست که در بررسی دورهای وضعیت حقوق بشر ایران در چارچوب سازمان ملل متحد شرکت کند. کار دوم، آموزش افراد به همدیگر است که بدانند طبق چه اصولی و با استناد به چه منابعی، چه گزارشی را با چه ساختاری و در چه زمانی باید ارائه کنند. کار سوم در گفتگوی همه مدافعان حقوق بشر با یکدیگر میباشد که تا حد ممکن سعی کنند به توافقهایی در مورد چگونگی ارائه گزارش برسند تا از توان خود بهترین بهره را ببرند و دوباره کاری نکنند. چهارمین اقدام، نه البته از نظر مرتبه زمانی، این است که هر چقدر افراد و سازمانها امکان دارند با دولت در ارائه گزارش واقع بینانه کشوری همکاری کنند. این شیوه همکاری اگر در مراحل آغازین شروع شود، به ادامه مذاکرات در بررسی نهایی در ژنو بسیار کمک خواهد کرد. و آخرین کار هم حضور در بررسی نهایی در ژنو است که سازمانها و افرادی که تمایل دارند و امکانش را دارند خوب است که در این مذاکرات شرکت کنند و تاثیر نهایی را در خروجی حاصل از این بررسی داشته باشند. البته کار به اینجا ختم نمیشود. نتیجه این بررسی بعنوان توصیهها برای هر کشوری ارائه خواهد شد. افراد و سازمانهای حقوق بشری میتوانند در پیگیری اجرای این توصیهها و ارائه گزارش در باره آنها فعالانه مشارکت کنند."
زمان بررسی دورهای وضعیت حقوق بشر کشور ایران سال ۲۰۱۰ است ، اما طبق اصول، گزارش سازمانهای غیر دولتی و افراد باید ۶ ماه قبل از شروع بررسی در اختیار شورای حقوق بشر و اداره جامعه مدنی آن قرار گیرد. آخرین مهلت ارائه گزارش ساعت ۱۲ ظهر روز اول ماه سپتامبر ۲۰۰۹ به وقت اروپاست. این گزارش باید به یکی از زبانهای رسمی سازمان ملل متحد ارائه شود.
کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران برای آگاه سازی فعالان و سازمانهای مدافع حقوق بشر ایران از اصول و ساختار یو پی آر، منابع ذیل را به فارسی ترجمه کرده است:
* اطلاعات و راهنمایی برای گروههای ذینفع در مرجع بررسی دورهای عمومی مورخ ژولای سال ۲۰۰۸ میلادی که اختصاصا برای فعالان و سازمانهای مدافع حقوق بشر راهنمای عمل است:
http://persian.iranhumanrights.org/1388/02/inforguidelines
* قطعنامه ۲۵۱/۶۰ مجمع عمومی سازمان ملل متحد مورخ ۱۵ ماه مارس ۲۰۰۶. اهمیت این قطعنامه در شناختن جایگاه سازمانی یو پی آر در شورای حقوق بشر است:
http://persian.iranhumanrights.org/1388/02/ohchr251
* قطعنامه ۵/۱ شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد مورخ ۱۸ ماه ژوئن سال ۲۰۰۷ که کلیه اصول، منابع و ساختار یو پی آر در آن تشریح شده است:
http://persian.iranhumanrights.org/1388/02/hrcres51
از انجا که اسناد مبنا برای بررسی دورهای عمومی، منشور سازمان ملل متحد، بیانیه عمومی حقوق بشر، اسناد حقوق بشر که دولت مورد بررسی عضو آن است، پیمانها و تعهدات داوطلبانه و قوانین بشردوستانه قابل اجرا برای کشور مورد بررسی است، فهرست و نسخههایی از این اسناد نیز در اینجا در دسترس است.
خلاصهای از توصیههای مراجع مختلف سازمان ملل در ۴ سال گذشته در مورد ایران تهیه شده که آن هم به فارسی در اختیار خواهد بود. همانگونه که در قطعنامهها خواهید خواند، کار سازمانهای غیر دولتی و فعالان حقوق بشر این نیست که این توصیهها را فهرست کنند. اداره کمیسیونر عالی حقوق بشر نحوه اجرای همه این توصیهها را در گزارش خود خواهد آورد. اهمیت این توصیهها برای افراد و سازمانهای مدافع حقوق بشر صرفا اطلاع است و در صورت لزوم ارجاع در گزارش خود.
به مرور گزیدهای از تجربیات کشورهای مختلف نیز به فارسی در دسترس خواهد بود.
برای اطلاع بیشتر از بررسی دورهای عمومی به سایت کمپین بین المللی حقوق بشر در این پیوست مراجعه کنید:
http://persian.iranhumanrights.org/1388/02/upr