ايران امروز

«امپرياليسم در اينترنت»

مقاله‌ى نشريه «صبح صادق»، ارگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامى درباره‌ى تهديدهاى نرم عليه

صبح صادق / فرهاد مهدوى
http://www.sobhesadegh.ir

دولت آمريكا در يك حركت سيل آسا افكار و اذهان جوانان و مردم ساير كشورها را در راستاى منافع خود مورد هجمه قرار داده است. اين حركت سيل آسا كه با وسايل ارتباط جمعى ابعاد تخريبى و اثرگذارى بيشترى يافته است در صدد است كه منافع ملى و امنيت ملى ايالات متحده را از طريق شناخت، اطلاع رسانى و تاثيرگذارى بر مردم كشورهاى ديگر و گسترش ميان شهروندان و نهادهاى آمريكايى و همتايان خارجى آنها ارتقا دهد. اين روش جديد اعمال حاكميت به «ديپلماسى عمومى» شهرت يافته است كه سازمان اطلاعاتى آمريكا در اين زمينه سابقه‌اى ۴۰ ساله دارد و پيام به عنوان يك سفير پرقدرت به جاى سفارت خانه‌ها و ديپلمات‌ها عمل مى‌كند.

ديپلماسى عمومى با استفاده از قدرت نرم و نفوذ در افكار، منافع ملى را در عرصه داخل و خارج محقق مى‌سازد. ديپلماسى عمومى با يك برنامه ريزى منسجم و هدفمند و با توجه به «محتواى پيام»، «مخاطب پيام»، زمان و مكان ارائه پيام، ابزار ارائه پيام و شيوه ارائه پيام پيش مى‌رود. يكى از جنبه‌هاى تخصصى ديپلماسى عمومى، ديپلماسى در شكل رسانه‌اى است.

ديپلماسى رسانه‌اى

به كارگيرى رسانه‌ها در زمينه ديپلماسى به جنگ جهانى اول بر مى‌گردد كه «ويلسون»، رئيس جمهور وقت آمريكا، كميته كريل را براى هماهنگى بين وزارتخانه‌هاى دفاع و امورخارجه با مطبوعات تاسيس كرد.
ديپلماسى رسانه‌اى در سياست خارجى هر كشور به دو صورت تحقق پيدا مى‌كند:
۱- از طريق سازمان‌هاى ديپلماتيك رسمى كشور و زير نظر دولت
۲- به صورت خودجوش

اما ديپلماسى رسانه‌اى مورد نظر ما مورد دوم است كه رسانه ما به صورت خودجوش با مسئوليت پذيرى در جهت سياست‌هاى كلان نظام خود در سطح جهان عمل كنند.

ابزارهاى ديپلماسى رسانه‌اى

راديو و تلويزيون‌هاى بين المللى مثل BBC ، CNN و Fax News، راديو تلويزيون‌هاى ويژه مثل VOA، الحره، راديو فردا، راديو آزادى، راديو سوا، خبرگزارى‌هاى رويترز، آسوشيتدپرس، يونايتدپرس، فرانس پرس، دپ آ، مطبوعات ملى و بين المللى مثل نيوزويك تايم، نيويورك تايمز، واشنگتن پست، سايت‌هاى اينترنتى، موتورهاى جستجوگر مثل yahoo، google، پستهاى الكترونيك فيلترشكن و هك كردن، پيامك، بلوتوث، ام ام اس.

ديپلماسى رسانه‌اى به معناى به كارگيرى رسانه‌ها براى تكميل و ارتقاى سياست خارجى است، ديپلماسى رسانه‌اى در عمليات روانى به معناى استفاده از رسانه‌هاى فوق در ايجاد افكار مورد نظر در نشانگاههاى مورد نظر در راستاى اهداف عمليات روانى است.

براى تحليل ديپلماسى رسانه‌اى در عمليات روانى سه محور مورد توجه است: ۱- نشانگاه ۲- هدف ۳- ابزار.
نخستين نشانگاه افكار عمومى كشور مبدأ است كه هدف ، اقناع افكار عمومى براى توجيه هزينه‌ها و جذب نيرو، است. در اين راستا رسانه‌هاى ملى و بين المللى تحت حاكميت آن كشور مورد استفاده قرار مى‌گيرد. دومين نشانگاه كشور هدف است كه اين نشانگاه به دو دسته افكار عمومى و حاكميت تقسيم مى‌شود.

هدف از تاثيرگذارى بر افكار عمومى كشور هدف، بدبين سازى آنها نسبت به حاكميت، ايجاد شورش، بالا بردن انتظارات از حاكميت و منجى نشان دادن خود است كه در راستاى آن از ابزارهاى رسانه‌اى راديوهاى موج كوتاه، تلويزيون‌هاى ماهواره‌اى و اينترنت بهره گرفته مى‌شود.

هدف از تاثيرگذارى در حاكميتها گرفتن امتياز براى ايجاد جو ملى و بين المللى عليه حاكميت است كه براى تحقق آن از رسانه‌هاى فراملى از جمله شبكه‌هاى تلويزيونى خبرى خبرگزاريها و اينترنت بيشترين سود برده مى‌شود.

نشانگاه سوم و چهارم افكار عمومى و حاكميت جهان و همچنين سازمان‌هاى بين الملل است كه هدف اصلى ايجاد تصويرى مخدوش از كشور آماج و توجيه رفتار كشور مبدأ در تقابل با كشور مربوط است كه در اين راستا رسانه‌هاى فراملى و منطقه‌اى حداكثر تاثيرگذارى را دارند.

امپرياليسم ارتباطى

شبكه‌اى از رسانه‌هاى مكتوب و غير مكتوب همچون مجلات، شركت‌هاى تبليغاتى و چاپ و نشر شبكه‌هاى راديويى و تلويزيونى و مطبوعات را به صورت زنجيره‌اى داريم كه تحت سيطره يك فرد يا يك ايدئولوژى خاص اداره مى‌شود و كاركرد آن علاوه بر بيرون راندن رقبا اثرگذارى بر مخاطبان جهانى و القاى آرا و نظرات خاص است.

در دهه ۱۹۷۰ يك محقق انگليسى به نام «اوليور بويد- بارت» پيشگام مطالعه در زمينه امپرياليسم ارتباطى مى‌گويد: « امپرياليسم ارتباطى معرف آن است كه چهار زمينه خاص، مثل مالكيت سازمان ، توزيع و محتواى وسايل ارتباطى يك كشور تحت تاثير ذاتى فشارهاى خارجى ناشى از منافع وسايل ارتباطى كشور يا كشورهاى ديگر قرار دارند بدون اينكه كشور تحت فشار گذاشته شده ، تاثير نسبى متقابل بر كشورهاى صاحب فشار وارد كند. بنابراين متقابل نبودن نفوذ وسايل ارتباطى بين كشور نفوذگذار و كشور نفوذپذير از يك طرف، عامل هجوم فرهنگى يك كشور صاحب قدرت بر كشور يا كشورهاى ديگر مى‌شود و از طرف ديگر عامل عدم تعادل منابع قدرت بين ممالك مختلف مى‌گردد.

بنابراين با توجه به دو عنصر هجوم فرهنگى و عدم تعادل منابع قدرت به كار بردن واژه امپرياليسم در مورد وسايل ارتباط جمعى توجيه مى‌شود.

امپرياليسم سايبر

عنوان امپرياليسم رسانه‌هاى همراه و امپرياليسم مجازى رسانه‌هاى ديجيتال است كه آنها را با استفاده از امواج راديو و تلويزيون به اتاق نشيمن، اتاق خواب، حمام، رستوران و اتومبيل مورد علاقه تان ارسال مى‌كند و اينترنت فرصت مناسبى را براى كشورهاى توسعه يافته (خصوصا آمريكا) فراهم كرده است كه فرهنگ كشورهاى جهان سوم را تسخير كنند.
حدود ۲۰ تا ۳۰ شركت بين الملل به گسترش بخش زيادى از بازار ارتباطات و سرگرمى در جهان مى‌پردازند. تمامى اين شركت‌ها در كشورهاى جهان اول هستند. سهم و مقام اين كشورها در زمينه توليد فيلم‌هاى سينمايى و ويديويى، توليد فيلم‌هاى تلويزيونى و مالكيت بر كانال‌هاى تلويزيونى ديجيتالى كابلى ماهواره‌اى و سرزمينى، موسيقى، راديو، روزنامه مجلات، انتشار كتاب، دسترسى به اينترنت و نشر الكترونيكى و نيز ديگر منافع تجارت است.

رتبه ايران در استفاده از اينترنت

امروزه دولت الكترونيك در دستور كار دولت قرار گرفته است و دولت تلاش دارد با كاهش هزينه‌هاى خود يك دولت مجازى طراحى كند كه بتواند مراجعه و انجام امور شهروندان را راحت تر كند. در اين شرايط ايران رتبه اول كاربران اينترنت را در خاورميانه دارد. يعنى تعداد ۱۸ ميليون نفر از كل جمعيت ۳۳ ميليون و ۵۱۰ هزارى كاربران اينترنت را در خاورميانه به خود اختصاص داده است.

به علاوه مورد فوق آمار دانشگاه كنتاكى آمريكا حاكى است كه ايران جزء چهار كشور اول جهان در ثبت دامنه‌هاى اينترنتى كشورى است و در حال حاضر بيش از ۵۳ هزار دامنه لاتين با پسوند ir و ۲ هزار دامنه فارسى با پسوند ايران ثبت شده است و در دامنه‌هاى Net ، Com و org نيز ۷۰ هزار دامنه ثبت شده است.

تهديد كجاست؟

دو سال پيش وزارت خارجه رژيم صهيونيستى براى بررسى راهكار مداخله در امور ايران سمينارى با عنوان «اينترنت در ايران» برگزار كرد. اين همايش كه در دانشگاه تل آويو برگزار شد به نقش اينترنت و وبلاگ در جامعه امروز ايران مى‌پرداخت و هدف از آن شيوه‌هاى فنى حراست از اطلاعات در اينترنت و نبرد اينترنتى بود.

يكى از سخنرانان اين همايش با ابراز خرسندى از افزايش نفوذ اينترنت ناسالم در جامعه ايرانى گسترش موسيقى‌هايى چون رپ و راك و... را از طريق اينترنت اميدواركننده دانست.

در همين حال بخشى از سازمان اطلاعات مركزى آمريكا به نام «مركز منابع باز» با عنوان open source enter وظيفه دارد ضمن آلوده كردن اينترنت براى ايرانيان در سايت وبلاگ‌هاى ايرانى به جستجو پرداخته و پس از جمع آورى و ترجمه اطلاعات بدست آمده آنها را آناليز نمود و مورد بهره بردارى قرار دهد.

مدير اين مركز «داك نكوين» است كه مى‌گويد: كميسيون ۱۱/۹ و كميسيون سلاح‌هاى كشتارجمعى پس از حوادث ۱۱ سپتامبر هر دو به ما گفتند كه بايد توجه ويژه‌اى به اين منابع آزاد و باز شود و از آن حداكثر بهره بردارى به عمل آيد.
آنچه كه سازمان‌هاى اطلاعاتى و تحقيقاتى آمريكايى را اميدوار كرده است عبارات جست وجو شده ايران در اينترنت است. آنها ابراز شادمانى كرده اند كه در حالى كه كشورهايى نظير آمريكا، كانادا، انگليس موضوعاتى همچون نقشه آن كشورها، كاريابى، بانك‌ها، سازمان و ادارات دولتى و فروشگاه‌ها را جست وجو كرده اند اما در ايران عبارتى نظير Music، Chat و... بوده است.

نگرانى مجلس

مركز پژوهش‌هاى مجلس شوراى اسلامى در گزارشى تحت عنوان تهديد نرم گزارش داده است كه آمريكا شيوه براندازى خود را با استفاده از سلاح‌هاى فرهنگى چون رسانه‌هاى جديد قرار داده است و نوشته: با توجه به كمرنگ شدن سناريوى حمله نظامى آمريكا به ايران، ابزارهاى «ديپلماسى عمومى» براندازى نرم يكى از اولويت‌هاى دفاعى - امنيتى در ارتباط با ايران است.

اگر نگاهى به آمارهاى ارائه شده رسانه‌هاى غربى در مورد هزينه‌هايى كه غرب براى به دست گرفتن ذهن و فكر ايرانيان از طريق اينترنت مى‌كند داشته باشيم متوجه مى‌شويم كه اظهار نگرانى مجلس زياد هم بى جا نبوده است، زيرا در سال ۲۰۰۷ به پيشنهاد رايس وزير امور خارجه آمريكا ۷۵ ميليون دلار براى صندوق دمكراسى اعتبار اخذ شد، صندوق دمكراسى نقش ويژه‌اى در انقلاب‌هاى مخملى از سال ۲۰۰۰ تاكنون را ايفا كرده است و از طريق اينترنت، ماهواره و پيامك نقش موثرى در انقلاب‌هاى رنگى صربستان، اوكراين، قرقيزستان و گرجستان داشته است.

در سال ۲۰۰۸ اين ميزان اعتبار به بيش از يكصدميليون دلار رسيد اين در حالى است كه پيش از اين بودجه بخش مزبور به ۵/۱ تا ۱۱ ميليون دلار بيشتر نمى‌رسيد و بودجه‌اى كه اكنون براى ايران تدارك ديده شده است پنج برابر بودجه‌اى است كه براى براندازى كشورهاى مزبور هزينه شده است و جالب است كه گفته شود روزنامه واشنگتن پست روز دوشنبه ۱۴ آبان ۸۷ اعلام كرد كه سازمان سيا هم مبلغ ۴۰۰ ميليون دلار براى تقويت ميز جاسوسى ايران دريافت كرده است هر چند كه به گفته كارشناسان مسائل سياسى رقمى كه آمريكا هزينه مى‌كند بسيار بيشتر از اين مقدار است.

پارلمان هلند هم كه تضاد منطقه‌اى با ايران ندارد سال گذشته مبلغ ۳۰ ميليون دلار براى تاسيس سايت و راديو تلويزيون و وبلاگ براى مقابله با نفوذ جمهورى اسلامى ايران و تلاش در راه براندازى ايران به تصويب رساند كه اكنون سايت‌هاى روز آنلاين، گويا نيوز و تلاش‌هاى موسسه هيفوس براى توسعه وبلاگ‌هاى ضد دينى و ضد ايرانى از اين منبع است.
در اين راستا اتحاديه اروپا نيز بى رغبت نمانده است كه در توسعه محيط اينترنتى ضد ايرانى تلاش‌هايى را به انجام برساند. بيانيه‌هاى گاه به گاه اين اتحاديه در حمايت از وبلاگ نويسان و يا مخالفت با فيلترينگ سازمان‌هاى ضد انقلاب از آن جمله است، زيرا پيش از اين در سال گذشته تعدادى از اداره كنندگان اين سايتها كارگاه‌هاى آموزش خود را در يكى از كشورهاى اروپايى گذرانده بودند.

شناسايى فرصت‌ها و تهديدها

براى شناسايى فرصت‌ها و تهديدهاى اينترنت و مصون سازى جامعه و حاكميت نسبت به آن مسئولان نهادهاى نظارتى و فرهنگى بايد طبق روش‌هاى علمى و هماهنگ شده اقدام نمايند و فعاليت‌هاى زير را به انجام برسانند:
۱- جريان سازى به منظور تهيه و توليد محتواى مناسب رسانه‌هاى اينترنتى و ديجيتالى
۲- آفرينش و خلق گفتمان در حوزه رسانه‌هاى جديد
۳- فرهنگ سازى و آشناسازى مردم با فرصت‌ها و تهديدها و راهكارهاى استفاده صحيح از اين رسانه‌ها
۴- بيان و ارائه راه حل مشكلات و معضلات مردم و فعالان حوزه‌هاى رسانه‌هاى ديجيتال
۵- آسيب شناسى عدم اجراى قوانين و مصوبات مربوط به حوزه اينترنت

وظايف والدين

چنانچه والدين با فرزندان خود رابطه صميمى داشته باشند و نسبت به امور رايانه‌اى آگاهى داشته باشند فرزندان از مشورت‌هاى والدين خود در اين زمينه با احترام برخورد كرده و مى‌پذيرند. در اين زمينه لازم است كه والدين تذكرات زير را به فرزندان خود در هنگام كار با اينترنت متذكر شوند:

۱) فرزندانتان را از عضويت در گروه‌هاى تفريحى و سرگرمى اينترنت منع كنيد و براى اين كار از دلايلى همچون ارسال كارت ويروسى و كرمهاى مخرب اينترنتى، ارسال مطالب غيرقانونى و غير شرعى از سوى اين گروه‌ها، پيدا كردن آدرس فيزيكى رايانه و سرقت اطلاعات درون آن نيز از طريق نرم افزارهاى مخصوص، هك و نفوذ به سيستم رايانه و... از سوى اين گروه‌ها استفاده كنيد.

۲) هميشه اولين انحراف در اكثر كاربران از تجسس و كنجكاوى بيهوده آغاز مى‌گردد، به فرزند خود بياموزيد كه از كليك كردن روى هر مطلبى كه از محتواى آن آگاه نيست، خوددارى كند. اكثر اين مطالب بردهاى تبليغاتى اينترنتى هستند كه با عنوان‌هاى جذاب و زيبا و گول زننده‌اى مانند: لوازم آرايشى و بهداشتى، آموزش‌هاى استثنايى، فرصت‌هاى طلايى، لينگ‌هاى ۱۸+، فقط پسرها، فقط دخترها و خنده دارترين مطلبى كه در طول عمرتان خوانده ايد، بايد ببينى تا باور كنى، دوربين مخفى و... است.

۳) در خصوص اينترنت حقايق را به فرزندتان بگوييد. مثلا در خصوص دوستى‌هاى اينترنتى، همسريابى اينترنتى و... او را آگاه كنيد كه اكثر اين افراد لاابالى و هرزه مى‌باشند و لذا بايد از ورود به اين قسمت‌ها در اينترنت اجتناب شود.

۴) به صورت هفتگى يا ماهانه براى او مجلات كامپيوترى، كتاب آموزشى، سى دى آموزشى و... تهيه كنيد و يا او را در كلاس‌هاى آموزش رايانه ثبت نام كنيد. اگر هميشه اطراف فرزندتان را با منابع كامپيوترى و اينترنتى سالم مثل موارد ذكر شده پر كرده باشيد، يقينا فرزند شما هنگام كار با رايانه به دنبال رفع اشكالات و ابهامات حاصل از مطالعه اين منابع و يا شركت در كلاس‌هاى آموزشى خود مى‌باشد.

۵) محيط اكثر قريب به اتفاق كافى نت‌ها آلوده است، شايد اوايل كار بهره بردارى به صورت مفيد و سالم انجام شود ولى در اثر تكرار و حضور مستمر زمينه‌هاى انحراف پيدا مى‌شود. لذا در اين گونه موارد ضمن اينكه فرزندتان را از مشورتهاى خود بهره مند مى‌سازيد گه گاهى نيز به صورت دوستانه نه پليسى او را همراهى كنيد.