iran-emrooz.net | Mon, 18.08.2008, 22:45
شکایت شیرین عبادی از «ایرنا» به دلیل نشر اكاذیب
«اتهامات وارده» موضوع نشست مطبوعاتی كانون مدافعان حقوق بشر در روز دوشنبه بیست و هشتم مردادماه ۱۳۸۷ بود تا شركتكنندگان در این نشست هر یك از زاویهای به موضوع خبر و گزارش منتشر شده در خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) و برخی رسانهها درباره شیرین عبادی و كانون مدافعان حقوق بشر بپردازند.
خبرگزاری ایرنا در شانزدهم مردادماه به نقل از یك منبع آگاه اعلام كرد كه «دختر شیرین عبادی حدود یكسال است كه به عضویت فرقه ضاله بهائیت گرویده است.» خبری كه توسط شیرین عبادی و دخترش نرگس توسلیان تكذیب شد اما خبرگزاری ایرنا دو روز بعد گزارشی را در همین خصوص بر روی خروجی خود قرار داد. بنابراین شیرین عبادی و دخترش لازم دیدند تا شكایتی كیفری را در خصوص طرح این اتهام تقدیم دادسرا كنند. به این ترتیب نشست مطبوعاتی كانون مدافعان حقوق بشر به بررسی این مسئله اختصاص یافت.
اما پیش از شروع برنامه محمدعلی دادخواه وكیل دادگستری لازم دید تا با توجه به تقارن برگزاری این نشست با واقعه تاریخی كودتای ۲۸ مرداد ۳۲ اشارهای به این روز داشته باشد. او گفت كه این روز یادآور اتهام است. هنگامی كه دكتر محمد مصدق از حقوق حقه مردم ایران دفاع میكرد اشخاصی پیدا شدند كه او را تحت لوای وابستگی قرار دادند. این اتهام ادامه داشت تا اینكه بعدها او را به بیدینی متهم كردند. بنابراین، این مسئله واقعه نوظهوری نیست.
از همین رو بود كه احمد صدرحاج سیدجوادی وكیل دادگستری با وجود كهولت سن در جایگاه سخنرانی قرار گرفت و از شیرین عبادی خواست تا استوار و محكم همانگونه كه تاكنون بوده است راه خود را ادامه داده و به درماندگان كمك كند.
به گزارش روابط عمومی كانون مدافعان حقوق بشر صدر حاج سید جوادی كه در این نشست سخنان خود را با عنوان «دفاع حق نخست» ایراد میكرد، به لزوم داشتن وكیل برای افراد در دفاع از خود به دلیل ناتوانیها و بیاطلاعیها از قوانین اشاره كرد. این وكیل باسابقه دادگستری در ادامه به موضوع اتهام موكل و اعتقادات موكل و رابطه این دو با متن دفاع وكیل پرداخت. او گفت كه وكیل باید در مقام دفاع از موكل خود عمل كند و اینكه عدهای اصرار دارند به اینكه میان اتهام موكل و اعتقادات او با وكیل ارتباط وجود دارد، جای تامل دارد. بنابراین او پرسید، آیا وقتی من از متهم به قتل عمد یا غیرعمد دفاع میكنم، شریك قتل هستم؟»
اشاره صدرحاج سیدجوادی به قبول وكالت ۷ بهایی است از سوی شیرین عبادی است. پذیرش وكالتی كه متعاقب آن این اتهام را متوجه عبادی كرد كه او از بهائیان حمایت میكند.
به این ترتیب محمدعلی دادخواه در ادامه این نشست نظر آیتالله منتظری را در این خصوص برای اطلاع حاضران قرائت كرد. «دفاع از كسانیكه پیرو ادیان دیگر هستند و بهطور كلی شهروندان ایرانی ایراد و اشكالی ندارد.»
هادی اسماعیلزاده، سخنران دیگری بود كه او نیز در سخنان خود از چرایی و لزوم حضور وكیل در دادگاه از نظر اسناد داخلی و بینالمللی سخن گفت. ماده ۱۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر و اصل ۳۵ قانون اساسی و بخشنامه آیتالله هاشمی شاهرودی رئیس قوه قضائیه از اسناد مورد استناد اسماعیلزاده بود. اما او نیز همچون احمدصدرحاج سیدجوادی بر این نكته تاكید كرد كه پذیرش حق دفاع به منزله قبول اعتقادات و اعمال متهم نیست. او با این تاكید كه حق دفاع یعنی مجال دادن به وكیل برای دفاع از موكل، خواستار حذف ارعاب شد تا وكیل بتواند به راحتی دفاع از موكلش را برعهده بگیرد.
حكم اعدام برای چند فعال در كردستان
با پایان سخنان اسماعیلزاده، نوبت به شیرین عبادی رئیس كانون مدافعان حقوق بشر رسید تا او نیز دیدگاههای خود را در این خصوص با حاضران در میان بگذارد. اما او ابتدا نتوانست نگرانی خود و كانون مدافعان حقوق بشر را از صدور حكم اعدام برای چند فعال در كردستان پنهان كند. بنابراین او گفت كه چنین احكامی وجدان جامعه را به درد میآورد و امیدوار است كه عدالت در مورد آنان اجرا و از این اتهام تبرئه شوند.
شیرین عبادی در ابتدای سخنان خود لازم دید تا اشاره كوتاهی به سابقه كانون مدافعان حقوق بشر داشته باشد. «كانون مدافعان حقوق بشر به وسیله چند تن از افراد همفكر حدود پنج سال و نیم پیش تاسیس شد كه وظیفه خود را دفاع رایگان از متهمان عقیدتی و سیاسی قرار داد.»
اعلام موضع در خصوص موارد نقض آشكار و مستمر حقوق بشر و برگزاری كنفرانسهای مطبوعاتی ماهانه در این ارتباط از جمله اقدامات دیگر كانون مدافعان حقوق بشر است كه عبادی به آنها اشاره كرد.
بنابراین او به كنفرانس مطبوعاتی حق دسترسی به آموزش در سال گذشته اشاره كرد. «دعوت از دانشجویان ستارهدار و محروم از تحصیل در این كنفرانس كه یك دانشجوی بهایی نیز میان آنان بود.». از همین رو او گفت: برخلاف دستور صریح اسلام كه طلب علم و دانش را بر هر فردی واجب دانسته است بهائیان از تحصیل محروم شدهاند كه ما پروندههای مختلفی داشتیم كه به دیوان عدالت اداری شكایت كردیم اما هنوز نتیجه نگرفتهایم.
بر این اساس او به خبر روزنامه كیهان كه در آن آمده بود، مركز بهائیت در اسرائیل از كانون مدافعان حقوق بشر و شیرین عبادی تشكر كرده و این را نشانه این موضوع دانسته كه آنان با اسرائیل همسو هستند، اشاره كرد.
عبادی در ادامه به گزارش دیگری در خبرگزاری ایرنا اشاره كرد كه در آن فعالان امور زنان و فعالان كمپین یك میلیون امضا متهم به برخی مسائل از جمله فحشاپروری شده بودند.
او با انتقاد از ایراد چنین اتهامهایی به فعالان امور زنان گفت كه زنان ما مسالمتآمیزترین شیوه اعتراض به یك قانون را انتخاب كردهاند و هرگز از مسالمتآمیز بودن اقداماتشان دست برنداشتهاند.
تهدید گروهی با نام «انجمن ضدبهائیان ایران»
عبادی در ادامه در خصوص موضوع دیگر این گزارش كه ازاو به عنوان استراتژیست حقوقی كمپین یك میلیون امضا نام برده شده است، گفت: جنبش فمینیستی ایران قویترین جنبشی است كه در خاورمیانه وجود دارد. جنبشی است كه رهبر ندارد بلكه جایگاه آن در منزل هر ایرانی آگاهی است كه معتقد به برابری حقوق انسانهاست. از همین روست كه وقتی برای پنجاه نفر پرونده كیفری تشكیل میشود این جنبش فروكش نمیكند.
او با ابراز تاسف از اینكه خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران كه از بودجه بیتالمال تغذیه میكند چنین اكاذیبی را اشاعه میدهد، گفت كه اگر میخواهید خبر كذب منتشر كنید، مختارید اما با پول ما چرا این كار را انجام میدهید؟
عبادی در ادامه به موضوع دیگری نیز اشاره كرد و آن تهدیدی بود عبادی كه در نامهای سرگشاده به فرمانده نیروی انتظامی از آن سخن گفته بود. «گروهی با نام «انجمن ضدبهائیان ایران» مرا به مرگ تهدید كردهاند.»
براین اساس او گفت: حالا دیگر با این اخبار میدانیم كه نویسندگان تهدیدات قبلی از چه منبعی تغذیه فكری میكردهاند. بناببه این ترتیب اگر كوچكترین اتفاقی برای كانون مدافعان حقوق بشر یا برای تكتك اعضای این كانون پیش بیاید، میدانیم چه كسانی این كار را انجام داده اند.
از همین رو عبدالرضا تاجیك روزنامهنگار به عنوان سخنران بعدی این نشست در خصوص خبر ایرنا توضیحاتی راارائه داد و انتشار چنین اخباری را از نظر حرفهای مورد پرسش قرار داد.
تاجیك در سخنان خود با بیان اینكه مراد ما از طرح این گفتار كادر زحمتكش رسانههای مذكور نیستند، بلكه كسانی هستند كه خط مشی و محتوای این رسانهها را رقم میزنند، منابع مورد استفاده گزارش خبرگزاری ایرنا را مورد بررسی قرار داد. بر این اساس او گفت كه آدرس اولین منبع این گزارش اشتباه است. یعنی دو واژه از این آدرس اینترنتی حذف شده اند. او سپس با بررسی تكتك منابع گزارش خبرگزاری ایرنا نتیجه گرفت كه هیچ سندی دال بر اینكه نرگس توسلیان فرزند شیرین عبادی بهایی شده باشد در این متن وجود ندارد.
تکذیبیه محمد توكلی طرقی
او همچنین به یكی از پانوشتهای این گزارش اشاره كرد كه از محمد توكلی طرقی به عنوان یك بهایی نام برده شده بود. بنابراین تاجیك متن تكذیبیه این استاد تاریخ دانشگاه تورنتو را كه خطاب به مدیران شیعه آنلاین نوشته شده است چنین قرائت كرد: « من در مكتب امام حسین آزادگی و حقیقت جویی را آموختهام و به مسلمان بودن خود افتخار میكنم. نفرین من گرفتار آن كسی باد كه مرا به دروغ بهایی معرفی كرده است. از شما خواستارم كه هرچه زودتر از درج این تهمت و افترای به من كه در پانوشت مقالهای درباره خانم نرگس توسلیان آمده است پوزش بخواهید. در صورت عدم تصحیح این تهمت و افترای رسانهای از طریق مراجع قانونی پیگیری خواهم كرد.»
تاجیك در ادامه سخنان خود اشتباهات خبرگزاری ایرنا را در دو بخش حرفهای و اخلاقی مورد بررسی قرار داد.
او درخصوص اشتباهات حرفهای خبر ایرنا گفت: «هر خبرنگار تازهكاری هم میداند كه برای تایید خبر و كسب اطلاعات و یكسویه نشدن خبر باید با شیرین عبادی تماس میگرفت و با او صحبت میكرد. حال باید پرسید چرا خبرنگار ایرنا با شیرین عبادی صحبت نكرده است؟ نكته دوم این است كه این آقای علیرضا حیدری كیست؟ آیا خبرنگار ایرنا است؟ آیا همان منبع آگاه است؟ چرا معرفی نشده است؟ از نظر حرفهای منبع یك خبر باید معرفی شود. مثلا اگر به جای علیرضا حیدری، مینوشت حسین شریعتمداری برای خواننده فرقی میكرد؟»
و اما تاجیك در خصوص اشتباهات اخلاقی خبرگزاری ایرنا چنین گفت: این خبر جزء زندگی خصوصی شیرین عبادی و دخترش محسوب میشد و به حیثیت عبادی خدشه وارد میكرد. آیا خبرنگار كاملا از صحت این خبر اطلاع داشت؟ اگر آری پس چرا از یك منبع آگاه نقل قول كرده است؟ معمولا برای انتشار شایعات بدون پذیرفتن مسوولیت انتشار شایعه از منبع آگاه استفاده میكنند. مسأله دیگر این است كه چرا تكذیب خبر را دیر منتشر كرد؟ (انتشار جوابیهها و تكذیب خبرها هم كاملا به مباحث اخلاقی برمیگردد و در صورت منتشر نشدن آن، رسانه خلاف اخلاق عمل كرده است.)
نكته دیگری كه تاجیك به آن اشاره كرد چنین بود: «شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل و فرد مشهوری است. بنابراین اخبار بد و منفی بسیار بیشتر به او ضرر میزند و بنابراین تلاش بیشتری باید برای مطمئن شدن از درستی اخبار درباره او انجام میگرفت. در صورتی كه خبرنگار ایرنا، نهتنها در اینباره تلاشی نكرده (با شیرین عبادی تماس نگرفته) كه حتی به نقل قول از یك منبع آگاه بسنده كرده است.»
او سپس به بازیهایی كه برخی از رسانههای خاص راه میاندازند اشاره كرد: «یك خبر كوچك درباره یك نفر منتشر میشود، فردا گزارشی درباره او منتشر میشود و پسفردا در مجالس و محافلی با استناد به همین خبر و گزارش نقلقولها و اظهارنظرهایی میشود. در نتیجه یك موج عظیمی علیه آن فرد درست میشود واین كاری است كه نشریات وابسته به نهادهای امنیتی از عهده آن به خوبی بر میآیند. بنابراین او نتیجه گرفت كه در شأن خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران نیست كه شروعكننده چنین روندی باشد.
سخنران بعدی این نشست نماینده دانشجویان دانشگاه زنجان بود كه مدتی است درگیر پروندهای خاص هستند. پروندهای كه ابتدا گفته میشد یكی از مسوولان دانشگاه قصد تعرض به یكی از دختران دانشجو را داشته است اما در روزهای بعد پس از آزادی این فرد، تعدادی از دانشجویان بازداشت شدند.
بنابراین نماینده دانشجویان زنجان از اینكه با دانشجویان با اتهامهایی چون اقدام علیه امنیت ملی یا تشویش اذهان عمومی برخورد میشود، انتقاد كرد.بر این اساس او از شیرین عبادی و كانون مدافعان حقوق بشر خواست تا مانند گذشته از دانشجویان دفاع كنند.
حسن یوسفی اشكوری دینپژوه سخنران دیگر نشست مطبوعاتی كانون مدافعان حقوق بشر بود. او سخنان خود را در خصوص وكالت از دو بعد «فقهی - اسلامی» و«مدرن - امروزی» ارائه كرد. یوسفی اشكوری با طرح این پرسش كه آیا مسلمان میتواند از فرد غیرذمی دفاع كند؟، گفت، تا آنجا كه با فقه آشناست در این باره به سكوت برگزار شده است اما این سوال مطرح میشود كه با وجود این سكوت آیا میتوان از یك اصطلاح فقهی برای جواز این حق كه یك مسلمان بتواند از یك فرد غیرذمی دفاع كند، استفاده كرد؟ اشاره او به اصطلاح مستعمل بود.
به این ترتیب او بحث خود را چنین ادامه داد: اساسا ما در جامعهای زندگی میكنیم كه بنا داریم براساس فقه عمل و براساس آن تمام مقرراتمان را تنظیم كنیم. یوسفی اشكوری چنین ادعایی را ناممكن دانست.
او در ادامه گفت: امروز دوره دولت- ملت است، دورهای است كه پذیرفتهایم انسانها به اعتبار انسان بودن دارای حقوقی هستند.
یوسفیاشكوری با بیان اینكه وكالت یك امر تازه است، گفت كه دفاع به معنای امروزی آن امر جدیدی است و این امر جدید در دنیای امروز پذیرفته شده است.او سپس با طرح این سؤال كه اگر كسی بیاید و از یك شهروند ایرانی دفاع كند آیا باید مورد اتهام قرار گیرد، گفت: این حقی است كه شما مبانی آن را پذیرفتهاید. قوه قضائیه مركز تظلمات است، اینجا عقیده ملاك نیست.
چرا این اتهامها به فعالان سیاسی و اجتماعی زده میشود؟
پس از حسن یوسفی اشكوری نوبت به دكترابراهیم یزدی دبیركل نهضت آزادی ایران رسید تا او نیز از ایراد اتهاماتی كه در طول ۳۰ سال گذشته به او وارد شده است، سخن بگوید. ازدواج دختر یزدی با یك صرب موضوعی بود كه سخنران به آن اشاره كرد، خبری كه از اساس كذب بوده است.
یزدی در ادامه با طرح این پرسش كه چرا این اتهامها به فعالان سیاسی و اجتماعی زده میشود؟ در مقام پاسخ گفت كه طرح این تهمتها به كانون مدافعان حقوق بشر یكی به دلیل موثر بودن این نهاد و دیگر به دلیل بیمنطقی طرف مقابل است.
خدیجه مقدم از فعالان امور زنان نیز دیگر سخنران این نشست مطبوعاتی بود. او در سخنان خود با تبیین موضوع توسعه پایدار از تلاشهای سه نسل از زنان ایرانی برای زندگی بهتر سخن گفت.
او گفت كه از دولتمردان میخواهیم در خصوص تهمت های كه به فعالان امور زنان زده میشود، موضعگیری كنند كه آیا موافق این حركات هستند یا نه؟
مقدم در ادامه پرسید: چرا اجازه داده میشود از یك رسانه رسمی این مطالب عنوان شود؟ پرسشی كه به دنبال آن سخنان محمد سیفزاده قاضی عالیرتبه سابق را به همراه داشت. او در سخنان خود به موضوع انجمن ضدبهائیت و انجمن بهائیت در ایران پرداخت و در خصوص این دو گروه سوالاتی را مطرح كرد.
سختگیری علیه مدافعان حقوق بشر شدت گرفته است
«با آمدن دولت نهم سختگیری علیه مدافعان حقوق بشر شدت گرفته است.» جمله پایانی محمد سیف زاده كه با ذكر نام فعالان حقوق بشر كه اینك در زندان به سر میبرند، همراه شده بود با طرح پرسشهای چند نفر از مخالفان و منتقدان كانون مدافعان حقوق بشرادامه یافت. موضوع غیرقانونی بودن كانون مدافعان حقوق بشر، دلیل عدم حمایت از مردم فلسطین و عدم حمایت از دختران محجبه تركیه توسط كانون مدافعان حقوق بشر از جمله سوالهای این افراد بود.
ابتدا محمد سیفزاده در خصوص قانونی بودن كانون به سخنان علی جنتی معاون وقت وزارت كشور اشاره كرد كه گفته بود،«كانون قانونی است و اساسنامهاش به تصویب رسیده است چیزی را از داخل پرونده برداشته بودند كه عقب بیفتد و ما با آن مامور خاطی برخورد كردیم.»
شیرین عبادی نیز از مخالفتها و اظهارنظرهایش در خصوص حمله آمریكا به عراق سخن گفت و آنان را به مطالب منتشر شده از خود در مطبوعات و رسانهها ارجاع داد.
پایان سخنان عبادی با اظهارات عبدالفتاح سلطانی سخنگوی كانون مدافعان حقوق بشر همراه شد. او گفت: شما كه دلسوخته فلسطینیان و مردم تركیه هستید دلتان برای مردم ایران بسوزد. چرا از دانشجویان، معلمان و كارگران ایرانی حمایت نمیكنید. آنان چه میخواهند؟ جز حقوق صنفیشان را میخواهند. حالا آنها را بازداشت و زندانی كردهاند. آیا این برخورد شما جانبدارانه نیست؟ آیا اینها مسلمان نیستند؟ اگر مسلمان هستند چرا از آنها دفاع نمیكنید؟
سلطانی در خصوص اینكه چرا كانون مدافعان حقوق بشر دریك محیط كوچك اقدام به برگزاری این نشست كرده است گفت كه اجازه دهید ما با خانم عبادی و دیگر منتقدان در میدان آزادی تهران یك سخنرانی برگزار كنیم تا ببینید ما چند نفر هستیم. او در ادامه گفت: تجمع كارگران و معلمان تحمل نشد، آیا تا حالا اجازه دادهاید منتقدین شما حرفشان را بزنند؟ چرا این همه بازداشت داریم؟
سلطانی همچنین به موضعگیری شیرین عبادی درفرانسه در خصوص ممانعت از ورود دختران محجبه به مراكز آموزشی اشاره كرد كه گفته بود در كشوری كه ادعای دموكراسی دارد، نباید چنین اتفاقی بیفتد.
پایان سخنان سلطانی بار دیگر پرسش یكی دیگر از منتقدان عبادی و كانون مدافعان حقوق بشر را به همراه داشت. پرسش او مربوط به اظهارات عبادی در اسپانیا بود . به این ترتیت عبادی بار دیگر پشت تریبون قرار گرفت و گفت: د رآنجا از من پرسیدند كه آیا مجازات پرتاب از كوه را تأیید میكنید یا نه كه من گفتم خیر.
عبادی با اشاره به اینكه عضو كمپین مخالف اعدام است، گفت كه فلسفه مجازات اصلاح مجرم است. بحث حجاب موضوع دیگری بود كه مورد پرسش واقع شد. عبادی گفت: سؤال من این است آیا نماز برای اسلام مهمتر است یا چند تار موی سر؟ نماز نخواندن در قوانین كیفری ما مجازات ندارد اما اگر دو تار مو بیرون بیاید این مجازات دارد. حال من به عنوان یك حقوقدان این موضوع برایم مسأله است. بنابراین او گفت كه سیستم قضایی ما باید یك منطقی را به دنبال داشته باشد.
بیانیه كانون مدافعان حقوق بشر
پایان بخش این نشست مطبوعاتی قرائت بیانیه كانون مدافعان حقوق بشر بود. در این بیانیه آمده است: «فلسفه وضع اعلامیه جهانی حقوق بشر، حفظ كرامت و حیثیت انسانهاست كه قانون اساسی نیز بر آن صحه گذاشته است، اما سالهاست پارهای از روزنامههایی كه از پول بیتالمال تغذیه میشوند از تجاوز به حریم خصوصی افراد و هتاكی به مخالفان و منتقدان خودداری نكرده و در این راه ضوابط قانونی و شرعی و اخلاقی را زیر پا گذاشته و از انتساب هر نوع اتهام به هركس كه بخواهند بدون هیچ دلیلی به خود تردید راه نمیدهند و عجیب آنكه از مصونیت آهنین برخوردار بوده و ظاهرا دستگاه قضا كه باید حافظ امنیت جانی و حیثیت مردم به استناد اصل 22 قانون اساسی باشد توان یا انگیزه برخورد با متجاوزان به حریم خصوصی مردم را ندارد.
با آنكه برابر اصل ۲۳ قانون اساسی، تفتیش عقاید ممنوع بوده و هیچكس را نمیتوان به صرف داشتن عقیدهای مورد تعرض و مواخذه قرار داد و شارع مقدس اسلام نیز ورود به تجسس در زندگی مردم را منع نموده و به هر نوع عقیده احترام گذاشته و هرگز درصدد تحمیل عقیده به دیگران نمیباشد، این امور ناپسند در حوزه اخلاق نیز جایی ندارد.
اما معالاسف به نام دین كلیه مقررات شرعی و قانونی و حتی اخلاقی را زیر پا گذاشته و از تخریب شخصیت مخالفان و دمیدن در تنور اختلاف و ایجاد كینه و نفرت و وجدایی مردم از حكومت و فراری دادن مردم از مذهب هیچ ابایی ندارند.
دستگاه قضا و دادستانها بر طبق قانون، مامور برخورد با این قانونشكنیها بوده و باید با آن به مقابله بپردازند.
كانون مدافعان حقوق بشر، با پایبندی به اصول بنیادین خود، داشتن هر نوع عقیده و بیان و ابراز آن را از جمله حقوق حقه مردم دانسته و در شرایط حساس كنونی از دستگاه قضا مصرا میخواهد كه به طور جدی با متجاوزان به حقوق مردم برخورد قاطع و قانونی نموده و اجازه ندهد حریم خصوصی مردم، ملعبه عدهای تندروی مغرض و یا ناآگاه قرار گیرد.»